Quyết liệt gỡ nút thắt về giải phóng mặt bằng, nguyên vật liệu xây dựng

Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT chủ trì họp phiên thứ 6 của Ban Chỉ đạo

Sáng 13/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải (GTVT) chủ trì họp phiên thứ 6 của Ban Chỉ đạo nhằm kiểm tra, đôn đốc các công việc sau phiên họp lần thứ 5 và bàn các giải pháp, tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ các công trình, dự án.

Phiên họp được tổ chức trực tiếp kết hợp trực tuyến với 33 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đang có các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT.

Dự phiên họp có các đồng chí: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị; Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh; các thành viên Ban Chỉ đạo, lãnh đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố; đại diện các tập đoàn kinh tế Nhà nước; đơn vị tư vấn, nhà thầu, giám sát...

Trước đó, ngày 8/7, tại Cần Thơ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị làm việc với lãnh đạo 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL và các bộ, ngành về tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy các dự án cao tốc và triển khai các dự án ODA trong vùng.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6 đã nêu rõ yêu cầu ưu tiên hơn cho thúc đẩy tăng trưởng, tập trung thúc đẩy 3 động lực tăng trưởng gồm đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng trong bối cảnh lạm phát được kiểm soát và giảm dần, kinh tế vĩ mô ổn định, các cân đối lớn được bảo đảm.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Phiên họp

Trong đó, đầu tư bao gồm đầu tư công, đầu tư tư, đầu tư nước ngoài, với tinh thần đẩy mạnh giải ngân đầu tư công để dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn vốn ngoài Nhà nước, từ đó tạo công ăn, việc làm, sinh kế cho người dân, tạo không gian, động lực phát triển mới, thúc đẩy tăng trưởng, giảm chi phí logistics, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, doanh nghiệp và hàng hóa Việt Nam.

Nguồn vốn cho giao thông vận tải chiếm tỉ lệ lớn trong tổng nguồn vốn đầu tư công năm 2023 (riêng vốn Trung ương khoảng 711.000 tỷ đồng và sẽ tiếp tục được cân đối, bố trí, bổ sung thời gian tới), Thủ tướng nhấn mạnh, các bộ, ngành, địa phương cần phát huy tinh thần trách nhiệm, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, tự lực, tự cường, "biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể", "không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm" để triển khai các công việc.

Mục tiêu của Đại hội lần thứ XIII của Đảng là rất cao, trong khi quy mô nền kinh tế còn nhỏ, sức chống chịu với các tác động bên ngoài còn hạn chế, do đó phải nỗ lực, tự lực, tự cường. Thủ tướng đề nghị với tinh thần trách nhiệm cao, các thành viên Ban Chỉ đạo các cấp, các Ban quản lý dự án, nhà thầu cùng vào cuộc tích cực vì lợi ích quốc gia, dân tộc, hành động quyết liệt, “không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm”. Thủ tướng yêu cầu, các đại biểu góp ý thẳng thắn, chỉ rõ vấn đề phải giải quyết; dứt khoát đã ra nghị quyết phải thực hiện, ai không thực hiện thì phải phê bình, góp ý, “không có vùng cấm”, “không để những cái sai nhỏ tích tụ thành cái sai lớn”.

Báo cáo tại phiên họp, đại diện Bộ Giao thông vận tải cho biết, sau cuộc họp lần thứ 5 Ban Chỉ đạo vào ngày 04/4/2023, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ tiếp tục có nhiều chỉ đạo, điều hành tại các cuộc họp chuyên đề; trực tiếp kiểm tra hiện trường các dự án, kịp thời ban hành các văn bản, chỉ thị, công điện tháo gỡ các khó khăn trong quá trình thực hiện, đặc biệt về giải phóng mặt bằng (GPMB) và cung cấp vật liệu xây dựng (VLXD) cho dự án.

Đại diện Bộ GTVT báo cáo các công việc tại cuộc họp.

Đến nay, các bộ, ngành và địa phương đã tích cực triển khai và đạt được nhiều kết quả nổi bật, như: Các cấp chính quyền địa phương đã thay đổi rất lớn trong tư duy, đổi mới cách làm, xác định việc hoàn thành công tác GPMB các dự án là nhiệm vụ chính trị quan trọng; đã thành lập Ban Chỉ đạo, một số địa phương đã thành lập tổ công tác đặc biệt để trực tiếp chỉ đạo; cấp ủy, chính quyền các cấp đã vào cuộc, quyết liệt triển khai công tác GPMB, xây dựng các khu tái định cư, di dời hạ tầng kỹ thuật cơ bản đáp ứng tiến độ; đã phối hợp với các chủ đầu tư trong triển khai các thủ tục liên quan đến mỏ VLXD; tăng cường kiểm tra hiện trường để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn; đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư các dự án.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) đã phối hợp với các cơ quan chủ quản hoàn thành thẩm định điều chỉnh chủ trương đầu tư/điều chỉnh thời gian thực hiện các dự án trọng điểm; Bộ Tài chính đã phối hợp với các chủ đầu tư giải quyết các thủ tục về nguồn vốn, đặc biệt cho dự án sử dụng vốn vay ODA; Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã phối hợp với Bộ GTVT xử lý các vướng mắc liên quan đến nguồn vật liệu đắp cho các dự án; báo cáo Chính phủ về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025; Bộ Công Thương đã đề nghị các đơn vị phân phối chú trọng, quan tâm đảm bảo nguồn cung xăng dầu cho các công trình dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT...

Đặc biệt, 12 địa phương có dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 đi qua đã bàn giao mặt bằng được 624,34/721,2 km (87%); đã hoàn thành 38 khu tái định cư, đang xây dựng 106 khu; đã hoàn thành thủ tục thỏa thuận hồ sơ thiết kế 53/71 vị trí (75%), 14 địa phương có 03 dự án cao tốc Đông - Tây và 2 đường vành đai đã triển khai GPMB đáp ứng tiến độ khởi công, trong đó một số địa phương triển khai tốt như Hà Nội, Đồng Nai, Hậu Giang và TP Hồ Chí Minh đạt trên 85%, đang tích cực triển khai GPMB phần còn lại để hoàn thành trước 31/12/2023. TP Hồ Chí Minh đã phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng để hoàn thành công tác GPMB dự án nhà ga T3 CHKQT Tân Sơn Nhất.

12/14 địa phương là cơ quan chủ quản 3 cao tốc trục Đông - Tây  và 2 đường vành đai  đã nỗ lực triển khai để khởi công các dự án trước ngày 30/6/2023 theo đúng yêu cầu của Chính phủ, nâng tổng số đường cao tốc khởi công từ đầu năm đến nay lên 1.332 km. Hiện nay đang chỉ đạo nhà thầu, chuẩn bị công trường, huy động máy móc, lập thiết kế bản vẽ thi công, chuẩn bị nguồn vật liệu,... để thi công.

Các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng, Hòa Bình đã tích cực triển khai lập báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án đường bộ cao tốc được giao làm cơ quan chủ quản/cơ quan có thẩm quyền, phấn đấu phê duyệt trong quý III năm 2023. TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã hoàn chỉnh điều chỉnh chủ trương đầu tư các dự án đường sắt đô thị; đang triển khai thi công, phấn đấu khai thác 2 tuyến vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024.

Bộ Giao thông vận tải đã thường xuyên kiểm tra hiện trường, đôn đốc, chỉ đạo các chủ đầu tư, các nhà thầu tổ chức thi công “3 ca 4 kíp”, khắc phục mọi khó khăn, đẩy nhanh tiến độ để đưa vào khai thác 4 dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 với chiều dài 312 km trong quý II năm 2023, nâng tổng số đường cao tốc lên 1.729 km, tạo được hiệu ứng lớn, sự tin tưởng của các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự phấn khởi của Nhân dân; đến cuối năm 2023 sẽ hoàn thành 04 dự án cao tốc với tổng chiều dài 123 km, tăng tổng số đường cao tốc lên 1.852 km.

Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã chỉ đạo Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) hoàn thành điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Bến Lức - Long Thành, bố trí nguồn vốn để thi công trở lại các gói thầu; chỉ đạo Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) triển khai dự án CHKQT Long Thành và nhà ga T3 CHKQT Tân Sơn Nhất bám sát tiến độ yêu cầu, trong đó dự kiến khởi công 02 tuyến giao thông kết nối vào ngày 14/7/2023 và hạng mục đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ trong tháng 8/2023; đã nỗ lực trong việc lựa chọn nhà thầu gói thầu nhà ga hành khách CHKQT Long Thành và dự kiến sẽ có kết quả trong tháng 7/2023.

Tại Phiên họp, các đại biểu cũng thẳng thắn nêu rõ một số khó khăn, vướng mắc còn tồn tại và giải pháp tiếp tục thúc đẩy các dự án. Trong đó, khâu tổ chức thực hiện vẫn chưa đáp ứng như kỳ vọng; một số mỏ vật liệu còn chưa đủ điều kiện, thủ tục để khai thác; tiến độ bàn giao mặt bằng phần còn lại chưa bàn giao tuy không lớn nhưng vẫn là điểm nghẽn và là khâu khó khăn, phức tạp do liên quan đến quyền lợi, ảnh hưởng đến đời sống, sinh kế của người dân. Công tác chuẩn bị đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư, dự án đầu tư tại một số dự án còn chậm chưa đáp ứng yêu cầu. Năng lực quản lý điều hành của một số chủ đầu tư, nhà thầu còn hạn chế…

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo kết luận Phiên họp.

Kết luận Phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo nhấn mạnh: Sau Phiên họp thứ 5, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ đã có các chỉ đạo sâu sát, quyết liệt, kịp thời tháo gỡ khó khăn vượt qua thách thức, để đẩy nhanh tiến độ triển khai khởi công, thi công các dự án… Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số công việc triển khai chưa đáp ứng tiến độ.

Do đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần tích cực, quyết liệt hơn nữa, tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc; giảm bớt các thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian triển khai, kiên quyết thực hiện nguyên tắc giải quyết công việc theo đúng thẩm quyền, không đùn đẩy, không né tránh; tập trung vào 2 vấn đề là giải phóng mặt bằng và cấp mỏ nguyên vật liệu xây dựng.

Thủ tướng giao UBND các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm phối hợp với các bộ, ngành liên quan trong vấn đề giải phóng mặt bằng, tái định cư; giao Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chỉ đạo Thanh tra Chính phủ thực hiện thanh tra, kiểm tra việc cấp mỏ vật liệu xây dựng trên toàn quốc để xem xét, chấn chỉnh, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này.

Đối với công tác chuẩn bị đầu tư, Thủ tướng Chính phủ giao Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phối hợp với Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chỉ đạo các bộ, ngành tổ chức thực hiện theo chỉ đạo, theo nguyên tắc thủ tục nào đơn giản nhất, nhanh nhất thì áp dụng; không trông chờ, ỷ lại. Đối với việc bố trí, cấp phát vốn cho các dự án, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương chủ động, sáng tạo để đảm bảo vốn cho các công trình, tránh không vụ lợi, lợi ích nhóm.

Riêng các dự án đường sắt ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Thủ tướng đề nghị hai thành phố chủ động, phát huy tinh thần tự lực, tự cường xử lý dứt điểm những tồn tại, vướng mắc; đồng thời lập thêm các dự án đầu tư nhiều hơn nữa để các thành phố có hệ thống giao thông hiện đại như nhiều thành phố lớn trên thế giới.

Về các dự án cụ thể, Thủ tướng chỉ đạo: đối với nhóm dự án chưa duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi (FS), khẩn trương hoàn thiện thủ tục chuẩn bị đầu tư; hoàn thiện hồ sơ các dự án đường cao tốc theo phương thức PPP.

Đối với nhóm đang thi công yêu cầu thi công “3 ca, 4 kíp”, tăng cường trang thiết bị nhân lực để kịp đưa vào khai thác sử dụng đúng tiến độ. Trong đó, 3 dự án cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 (Diễn Châu - Bãi Vọt, Cam Lâm - Vĩnh Hảo đầu tư theo phương thức PPP và Nghi Sơn - Diễn Châu đầu tư công) và dự án cầu Mỹ Thuận 2 hoàn thành đưa vào khai thác năm 2023; các dự án cao tốc (Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Biên Hòa - Vũng Tàu, Khanh Hòa - Buôn Ma Thuột, Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh, Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội…, các dự án khởi công trong tháng 6/2023), tiếp tục thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư bảo đảm theo tiến độ Chính phủ giao, cơ bản hoàn thành bàn giao mặt bằng trước ngày 31/12/2023.

Về Dự án cảng hàng không Quốc tế Long Thành, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các Bộ, cơ quan, Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, ACV và các cơ quan thực hiện đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại các thông báo kết luận; hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu nhà ga hành khách để khởi công trong tháng 8/2023.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành. Trong đó giao Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo các chủ đầu tư và các cơ quan liên quan quyết liệt, đôn đốc các nhà thầu tập trung mọi nguồn lực, tranh thủ điều kiện thời tiết thuận lợi, tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp” để hoàn thành 3 dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020 và Mỹ Thuận - Cần Thơ trong năm 2023.

Bộ Giao thông Vận tải cần quyết liệt chỉ đạo các nhà thầu phối hợp với các địa phương sớm hoàn thiện các thủ tục khai thác các mỏ vật liệu xây dựng để có thể khai thác cuối tháng 7 và đầu tháng 8/2023 với các mỏ đã trình; đồng thời khảo sát, đưa thêm các mỏ đáp ứng trữ lượng, chất lượng và thuận lợi về thủ tục đất đai vào hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án và hoàn thành thủ tục với các mỏ còn lại chậm nhất trong tháng 10/2023. “Bộ Giao thông Vận tải khẩn trương báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét việc khai thác lưỡng dụng tại một số sân bay quân sự”, Thủ tướng chỉ đạo.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/02/2022 để UBND các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa được phép quyết định nâng công suất các mỏ cát đã cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác như đã áp dụng cho các mỏ cát đang khai thác khu vực Đồng bằng sông Cửu Long; được phép sử dụng các mỏ vật liệu nằm trong Hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án đường cao tốc.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm nghiên cứu và hướng dẫn việc nộp tiền vào Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng đối với các địa phương không còn diện tích trồng rừng thay thế hoặc diện tích còn lại không đủ để trồng rừng thay thế với tinh thần rút ngắn thời gian chuyển mục đích sử dụng rừng.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp cùng UBND thành phố Hà Nội, Thái Bình đẩy nhanh tiến độ thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thành phần 3 đường Vành đai 4 Hà Nội, dự án Ninh Bình - Nam Định - Thái Bình đoạn qua Nam Định, Thái Bình. Bộ Xây dựng đẩy nhanh tiến độ và hỗ trợ các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh trong thẩm định hồ sơ thiết kế, dự toán các dự án thành phần đường đô thị song hành thuộc dự án Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội.

Bộ Quốc phòng khẩn trương rà soát, bàn giao đất quốc phòng thuộc phạm vi xây dựng các dự án. Đối với phần đất và công trình quốc phòng bị ảnh hưởng ngoài phạm vi giải phóng mặt bằng dự án, phối hợp với các bộ liên quan sớm có chủ trương, phương án đầu tư xây dựng mới.

Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo ACV hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu nhà ga hành khách để khởi công trong tháng 8/2023; chỉ đạo VEC đẩy nhanh việc lựa chọn nhà thầu để triển khai thi công dự án Bến Lức - Long Thành; chỉ đạo Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam đẩy nhanh các thủ tục liên quan đến đất trồng cây cao su, để bàn giao giải phóng mặt bằng cho dự án Biên Hòa - Vũng Tàu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các tỉnh có nguồn vật liệu xây dựng cho dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 chỉ đạo thực hiện các bước, trình tự, thủ tục khai thác vật liệu xây dựng bảo đảm tuân thủ hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tránh phát sinh các thủ tục hành chính; thành lập tổ công tác tổ chức thỏa thuận với các chủ sở hữu về giá chuyển nhượng, thuê đất bảo đảm phù hợp với mặt bằng giá bồi thường của Nhà nước quy định, không để xảy ra tình trạng đầu cơ, nâng giá, ép giá; có chế tài để xử lý các trường hợp cố tình nâng giá, ép giá, đầu cơ đất khu vực mỏ; hoàn thiện thủ tục đất đai bảo đảm đủ điều kiện khai thác trong tháng 7/2023. “Biểu dương các tỉnh là cơ quản chủ quản đã phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy nhanh chuẩn bị đầu tư các dự án Đồng Đăng - Trà Lĩnh, Hữu Nghị - Chi Lăng, Hòa Bình - Mộc Châu, Gia Nghĩa - Chơn Thành”, Thủ tướng chỉ rõ.

Thủ tướng yêu cầu tỉnh Hưng Yên và Bắc Ninh khẩn trương lập thiết kế bản vẽ thi công, phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng trong việc thẩm định; triển khai lựa chọn nhà thầu để khởi công các dự án thành phần thuộc Vành đai 4 Hà Nội trong tháng 9/2023, lập kế hoạch và triển khai thi công bù lại tiến độ đã bị chậm.

Tỉnh Đồng Nai quyết liệt chỉ đạo các đơn vị liên quan, bổ sung nhân sự tập trung đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng các dự án đường bộ cao tốc (Biên Hòa - Vũng Tàu, Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến giao thông kết nối Cảng hàng không Quốc tế Long Thành). Đặc biệt, trong tháng 8/2023 hoàn thành giải phóng mặt bằng dự án Tân Vạn - Nhơn Trạch để triển khai thi công trong tháng 9/2023.

Thủ tướng chỉ rõ, các địa phương có các dự án đang triển khai thi công cần quyết liệt, tập trung đẩy nhanh và hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng theo các mốc tiến độ yêu cầu tại Nghị quyết Chính phủ. Đặc biệt, đối với dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 cần khẩn trương hoàn thành chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu tái định cư bảo đảm hoàn thành trong tháng 9/2023; di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là đường điện cao thế để hoàn thành toàn bộ công tác giải phóng mặt bằng trong năm 2023.

Các địa phương mới khởi công các dự án cao tốc trục Đông - Tây và đường vành đai cần chỉ đạo nhà thầu triển khai ngay các thủ tục liên quan đến khai thác các mỏ vật liệu xây dựng; tổ chức làm việc với các địa phương có mỏ vật liệu xây dựng để thống nhất vị trí, trữ lượng, triển khai các thủ tục cấp mỏ cho nhà thầu thi công.