(ĐCSVN) - Việc Bộ Chính trị ban hành Quy định 144-QĐ/TW là rất cần thiết và phù hợp trong giai đoạn cả nước đang chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIV của Đảng. Đây sẽ là kim chỉ nam để cấp ủy, tổ chức đảng các cấp xem xét, đánh giá, lựa chọn cán bộ, đưa vào quy hoạch và giới thiệu bầu cấp ủy khóa mới.

Thấm nhuần một cách sâu sắc quan điểm của Đảng: “Công tác cán bộ là then chốt của then chốt” - nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng Việt Nam, xây dựng Đảng về đạo đức phải kết hợp với đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện chuyên môn và lý luận chính trị. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “…phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”.

Tuy nhiên, thực tế những năm gần đây, bên cạnh những cán bộ, đảng viên tiên phong, gương mẫu trong công việc và cuộc sống, vẫn còn một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, trong đó có cả một số cán bộ cấp cao suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm những điều đảng viên không được làm, bị xử lý kỷ luật đã làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, suy giảm niềm tin của người dân đối với Đảng, Nhà nước.

Điều đáng nói là những cán bộ có chức vụ bị khởi tố, truy tố trong thời gian qua hầu hết đều có chung một tội là “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Từ đầu năm 2024 đến nay, cơ quan chức năng đã khởi tố, bắt tạm giam 7 cán bộ là Bí thư Tỉnh ủy, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, tất cả đều liên quan đến tội danh nêu trên.... Không chỉ xảy ra với cán bộ có chức vụ cao, cán bộ cơ sở, thậm chí là công chức bình thường cũng có thể mắc tội này. Trường hợp công chức địa chính, cán bộ lãnh đạo xã Cửa Dương (thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) vừa ra đầu thú liên quan đến vụ án chiếm đoạt tài sản đều xuất phát từ việc không thực hiện đúng chức vụ và quyền hạn, có sự lợi dụng, lạm dụng quyền lực có được do vị trí công tác... Trên cơ sở tổng hợp số liệu của các bộ, ngành, địa phương, trong 6 tháng đầu năm 2024, có 1.338 cán bộ, công chức, viên chức bị kỷ luật…

Đáng chú ý, Bộ Nội vụ đánh giá, trong thời gian qua, vẫn còn tình trạng cán bộ, công chức, viên chức có biểu hiện né tránh, đùn đẩy công việc, sợ trách nhiệm, không dám tham mưu, đề xuất xử lý công việc, né tránh trách nhiệm, không thực hiện công việc thuộc thẩm quyền theo chức năng, nhiệm vụ được giao dẫn đến chậm tiến độ, giảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và niềm tin của doanh nghiệp, người dân… Do đó, nhiều ý kiến cho rằng, việc ra đời Quy định 144 ở thời điểm này rất cần thiết, góp phần hình thành đội ngũ cán bộ có đức, có tài ngang tầm nhiệm vụ qua công tác sàng lọc.

Đồng chí Nguyễn Quang Phúc, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Hải Dương khẳng định: Vấn đề xây dựng Đảng về đạo đức luôn được Đảng ta coi trọng, quan tâm trong suốt tiến trình lãnh đạo cách mạng từ trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Tuy nhiên, trước thực trạng công tác xây dựng Đảng vừa qua cho thấy, hơn một nửa nhiệm kỳ khóa XIII, rất nhiều tổ chức đảng, đảng viên trong đó có cả cán bộ cấp cao bị xử lý, nguyên nhân sâu xa là do vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, vi phạm những điều đảng viên không được làm, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Vì lẽ đó, việc Trung ương, Bộ Chính trị ban hành Quy định 144 không mới, nhưng rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay. “Năm điều trong Quy định 144 là những chuẩn mực cơ bản của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay. Nếu thiếu 1 trong 5 tiêu chuẩn đó thì không thể là cán bộ, không thể làm công bộc của dân” - đồng chí Nguyễn Quang Phúc nói.

Tương tự, TS Nguyễn Quang Ngọc, Trưởng Khoa Xây dựng Đảng, Trường Chính Trị Trần Phú cho rằng: Trau dồi đạo đức cách mạng là công việc trọng yếu của Đảng cầm quyền, liên quan đến sự sống còn của Đảng và của chế độ. Mỗi thời kỳ riêng sẽ đặt ra những yêu cầu riêng đối với công tác cán bộ và trên cơ sở thực tiễn đó thì Đảng hoạch định, xác định những tiêu chuẩn của đội ngũ cán bộ phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của mỗi thời kỳ. Trong công tác xây dựng Đảng cần phải chú trọng xây dựng Đảng về đạo đức. Đây là nền tảng, là cốt lõi, vì chỉ có xây dựng Đảng về đạo đức mới tạo ra cơ sở để xây dựng Đảng về chính trị. Thực hiện tốt Quy định này sẽ tạo ra sự chuyển biến tích cực trong Đảng. Đồng thời tạo ra sức mạnh cho mỗi tổ chức Đảng trong hành trình đi đến tương lai.

Từ thực tế này, chúng ta thấy, việc ban hành Quy định 144 góp phần đóng góp nhiều nội dung quan trọng cho công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng và xây dựng đạo đức công vụ. Bởi thực tiễn hoạt động lãnh đạo của Đảng cho thấy, ở đâu, nơi nào phát huy tốt vai trò của tổ chức Đảng thì ở nơi đó kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị đạt được cao hơn. Từ đó, việc khắc phục tình trạng suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên và quần chúng có kết quả tốt hơn. Ngược lại, nơi nào vai trò của cấp ủy, tổ chức Đảng chưa được phát huy thì chất lượng, hiệu quả các mặt công tác ở đó còn hạn chế; những biểu hiện tự do, vô kỷ luật có cơ hội phát sinh, phát triển. Do đó, Quy định 144 sẽ giúp cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức tự soi, tự sửa, tự tu dưỡng, rèn luyện để hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng.

Một số chuyên gia xây dựng Đảng còn đánh giá, Quy định số 144-QĐ/TW hiện thực hóa hơn nữa chất lượng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Bởi phần lớn những chuẩn mực đạo đức trong Quy định 144 là những quy định trong Điều lệ Đảng, những điều đảng viên không được làm trước đây được Bộ Chính trị hệ thống lại ngắn gọn, rõ ràng. Trong đó, Điều 5 của Quy định 144, chuẩn mực “Cán bộ, đảng viên chức vụ càng cao càng phải gương mẫu, cấp trên gương mẫu trước cấp dưới, cấp ủy gương mẫu trước đảng viên, đảng viên gương mẫu trước quần chúng” là điều rất quan trọng vì để xây dựng Đảng vững mạnh, đảng viên phải luôn đi trước để “làng nước” theo sau. Đảng viên chức vụ càng cao càng phải gương mẫu để lan tỏa niềm tin.

Đồng chí Trần Quốc Tuấn, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh, Đại biểu Quốc hội khóa XV nhìn nhận, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; tình trạng cá nhân chủ nghĩa thực dụng, tham nhũng tiêu cực; né tránh, ngại va chạm, thiếu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ… ở một bộ phận cán bộ, đảng viên đã làm giảm niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước. Quy định 144 được ban hành khẳng định sự quyết tâm của Đảng trong củng cố, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên "vừa hồng, vừa chuyên", có đủ bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, có năng lực thực tiễn để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, phù hợp với chủ trương Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Đây là công cụ hữu hiệu để lựa chọn những cán bộ đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn về đạo đức, năng lực; có "bản lĩnh, đổi mới, sáng tạo, hội nhập", biết sống "cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư"… để phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, vì sự trường tồn và phát triển bền vững của đất nước.

Tại nhiều diễn đàn gần đây, một số ý kiến cho rằng, việc quán triệt và triển khai Quy định 144 không chỉ là nhiệm vụ mà còn là trách nhiệm của từng cán bộ, đảng viên để đạt được hiệu quả trong nhiệm vụ xây dựng và chỉnh đốn Đảng. Muốn thế, các đảng bộ, chi bộ, đảng viên cần kiên định, nghiêm túc và sáng tạo trong triển khai Quy định 144 để thực sự thấm nhuần và áp dụng những nguyên tắc này vào cuộc sống, từ đó xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Có thể nói, Quy định 144 của Bộ Chính trị đã truyền đi thông điệp: Đảng rất nghiêm túc, quyết liệt khi đề ra những tiêu chuẩn đạo đức của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, khẳng định quyết tâm của Đảng trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, hướng đến mục tiêu hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng viên, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ, năng lực, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Việc xây dựng các chuẩn mực đạo đức cách mạng không chỉ là căn cứ để cán bộ, đảng viên rèn luyện, tự điều chỉnh nhận thức và hành vi mà còn là cơ sở cho việc giáo dục đạo đức cách mạng, hình thành đội ngũ cán bộ, đảng viên có đức, có tài, đủ uy tín, ngang tầm nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

Hội nghị Trung ương 9 (khóa XIII) vừa kết thúc, đây cũng thời điểm chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội XIV của Đảng. Do đó, nhiều ý kiến cho rằng, Nghị quyết 144 rất quan trọng, là kim chỉ nam để tổ chức Đảng các cấp, nhất là trong việc chuẩn bị công tác nhân sự, xem xét, lựa chọn cán bộ đủ đức, đủ tài đưa vào quy hoạch và giới thiệu, bầu cấp ủy khóa mới.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Đào Đức Định, Bí thư Đảng ủy xã Ma Li Pho, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu cho rằng, việc Bộ Chính trị ban hành Quy định 144-QĐ/TW có ý nghĩa hết sức quan trọng và cần thiết, thể hiện tư duy đổi mới, bám sát tình hình, thực tiễn, yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng đề ra trong giai đoạn mới. Quy định đặt ra những tiêu chuẩn và trách nhiệm cao đối với đảng viên, cán bộ, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự giác và tự rèn luyện để trở thành những người có phẩm chất đạo đức cao, đóng góp vào sự phát triển của bản thân, gia đình và tổ chức Đảng. Soi vào Quy định này sẽ giúp cán bộ, đảng viên tự sửa, tự hoàn thiện bản thân. Do đó, đây sẽ là căn cứ quan trọng để chuẩn bị tốt cho công tác nhân sự Đại hội Đảng các cấp, nhiệm kỳ 2025-2030, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng.

“Căn cứ vào quy định, các đồng chí cán bộ, đảng viên cần đặt ra mục tiêu phát triển bản thân, không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng và ý thức đạo đức, từ đó đóng góp mạnh mẽ và hiệu quả hơn vào công việc và cuộc sống. Đây là cơ sở để các cấp ủy Đảng sẽ quản lý, kiểm tra, giám sát, đánh giá đảng viên, cán bộ, tránh những vi phạm xảy ra. Từ Quy định này, quần chúng, Nhân dân sẽ có cơ sở để ghi nhận những việc đảng viên, cán bộ đã làm được, cũng như góp ý những việc cần làm” - đồng chí Đào Đức Định nêu quan điểm.

Đồng quan điểm Bí thư Đảng ủy xã Ma Li Pho, đồng chí Giàng A De, Bí thư Đảng ủy xã Sì Lở Lầu, xã biên giới xa nhất của huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu cho rằng, việc Trung ương ban hành Quy định 144 với 5 nội dung quy định về tinh thần, trách nhiệm của đảng viên trong giai đoạn mới rất cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình thực hiện công tác Đảng ở địa phương. Đối với Đảng ủy cấp cơ sở, đây là nền tảng để làm chuẩn mực đánh giá cán bộ, công chức cũng như đảng viên ở địa phương được sát sao, đúng với năng lực thực tế trong thời gian tới. Qua đó, định hướng cho các cấp ủy, chi bộ chuẩn bị cho Đại hội cấp dưới cơ sở.

Đồng chí Giàng A De nhấn mạnh: “Đặc biệt, sau Hội nghị triển khai Quy định 144 và Chỉ thị số 35 của Trung ương sẽ là tiền đề, cơ sở để Đảng bộ chúng tôi làm căn cứ đề nghị huyện Phong Thổ xem xét, cho ý kiến nhân sự cho nhiệm kỳ tới, đảm bảo cơ cấu, thành phần, chất lượng theo quy định. Quy định này đã cụ thể hóa tiêu chuẩn, điều kiện của cán bộ, công chức, đảng viên, tạo điều kiện cho Đảng ủy lựa chọn nhân sự, giúp việc phân công nhiệm vụ cho đảng viên phù hợp với thực tế. Qua đó, lựa chọn được những người đủ tiêu chuẩn cho Đại hội sắp tới”.

Từ góc nhìn của mình, Bí thư Huyện ủy Cao Phong (Hòa Bình) Bùi Thị Kim Tuyến nhận định, Quy định 144 với 5 chuẩn mực quan trọng sẽ là cơ sở để mỗi cán bộ, đảng viên, từ cán bộ cấp chiến lược, cấp cao đến cán bộ cấp cơ sở thực hiện nghiêm túc; đồng thời là căn cứ để đánh giá phẩm chất, nhân cách, thái độ, hành vi của cán bộ, đảng viên; là tấm gương để mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người giữ các chức vụ tự soi, tự sửa, tự rèn mình. Đây cũng là cơ sở để các cấp ủy Đảng rèn luyện, lựa chọn, bổ sung những cán bộ, đảng viên có đức, có tài để chuẩn bị nhân sự cho Đại hội Đảng bộ các cấp, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Tương tự, TS Hồ Ngọc Đăng, khoa Xây dựng Đảng, Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá, Quy định 144 ban hành đã nhấn mạnh nội dung “trách nhiệm” là rất cần thiết và góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng sợ trách nhiệm trong một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay. Đồng thời, còn là tấm gương phản chiếu để mỗi cán bộ, đảng viên “tự soi, tự sửa” lại chuẩn mực, đạo đức của bản thân. Cán bộ, đảng viên phải nghiêm khắc hơn với bản thân trong tu dưỡng và phấn đấu, biết giữ mình và gương mẫu trong thực thi công vụ để xứng đáng là người đầy tớ trung thành của Nhân dân. Quy định 144 còn là tiêu chuẩn, thước đo, góp phần nâng cao hiệu quả công tác nhận xét, đánh giá, xếp loại cán bộ, đảng viên. Đồng thời là cơ sở để cấp ủy, tổ chức Đảng các cấp xem xét, đánh giá, lựa chọn cán bộ, đảng viên đưa vào quy hoạch, giới thiệu bầu cấp ủy khóa mới.

Còn PGS.TS Hà Quý Quỳnh, Ban Tổ chức Cán bộ và Kiểm tra, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhận định, Quy định 144 là nội dung mới, nếu thực hiện tốt sẽ tạo sự chuyển biến tích cực trong Đảng. Đặc biệt, thông qua Quy định 144, Bộ Chính trị đã truyền đi thông điệp là Đảng rất quyết liệt khi đề ra những tiêu chuẩn đạo đức ở mức rất cao, rất cụ thể với cán bộ, đảng viên. Đây sẽ là cơ sở để đánh giá, xử lý đảng viên vi phạm. Không những vậy, quy định được ban hành đúng lúc và hết sức cần thiết khi toàn Đảng đang tiến hành công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp và tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Trưởng Ban Tuyên giáo Hải Dương Nguyễn Quang Phúc chia sẻ, một trong những nhiệm vụ rất quan trọng của việc chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIV của Đảng là lựa chọn cấp ủy khóa mới, kể cả cán bộ cấp chiến lược và cán bộ cấp ủy cơ sở. Do vậy, Quy định 144 sẽ giúp cấp ủy, tổ chức đảng các cấp xem xét, đánh giá, lựa chọn cán bộ để đưa vào quy hoạch, giới thiệu bầu cấp ủy khóa mới. Đây phải là những cán bộ vừa có đức, vừa có tài để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị thời gian tới; tạo ra bước chuyển biến mới, tích cực trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Thiết nghĩ, để Quy định 144-QĐ/TW được phổ biến sâu rộng và lan tỏa tới từng cán bộ, đảng viên và tự thấm một cách tự nhiên trong cuộc sống như các ý kiến nêu trên, các cấp ủy đảng cần tiếp tục tập trung gắn việc thực hiện các nội dung trong Quy định 144-QĐ/TW với nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc xác định được mục tiêu phấn đấu chung của tập thể và các cá nhân trong việc thực hiện các nội dung cụ thể về chuẩn mực đạo đức cách mạng. Trong quá trình đó cần có sự chỉ đạo thực hiện thống nhất từ trên xuống dưới, xác định mục tiêu và nội dung đột phá. Cùng với đó, thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở cán bộ, đảng viên thực hiện những quy định này để tự đánh giá nhận rõ những mặt mạnh, những hạn chế trên mỗi nội dung. Đặc biệt, gắn liền các quy định này với việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, gắn với công tác chuẩn bị công tác nhân sự cho đại hội Đảng các cấp. Từ đó, chắc chắn Quy định 144 sẽ là căn cứ quan trọng, kim chỉ nam cho xem xét, đánh giá, lựa chọn cán bộ, đưa vào quy hoạch và giới thiệu bầu cấp ủy khóa mới./.

Giữ gìn sự liêm chính của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới.

Bài 2: Xây dựng đội ngũ cán bộ liêm chính, giàu lòng tự trọng

Bài 3: “Thước đo” để đánh giá, sàng lọc, sử dụng cán bộ, đảng viên