Công nghệ, dữ liệu - tư liệu sản xuất mới

Hiện nay, 96% HTX và doanh nghiệp chè trên địa bàn tỉnh đã được số hóa dữ liệu, hàng trăm héc-ta chè được cấp mã số vùng trồng, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu.

Thông tin mở đường cho tư duy kinh tế mới

Nhận thức rõ “thiếu thông tin cũng là một dạng nghèo”, ngành Công Thương Thái Nguyên xác định truyền thông, phổ biến tri thức và ứng dụng công nghệ là nền tảng của phát triển bền vững.

Sở Công Thương đã tích cực triển khai Kế hoạch số 107/KH-UBND ngày 29/4/2025 của UBND tỉnh về thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025, trong đó Dự án 6 về truyền thông và giảm nghèo về thông tin được toàn Ngành ưu tiên thực hiện.

Ông Phạm Văn Thọ, Giám đốc Sở Công Thương, cho biết: Ngành xác định truyền thông và cung cấp thông tin là giải pháp then chốt để giảm nghèo bền vững. Nhờ triển khai Dự án 6, các hoạt động xúc tiến thương mại, khuyến công và phổ biến chính sách xuống tận thôn bản đã giúp các hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác và người dân nắm bắt thông tin kịp thời, từ đó chủ động hơn trong sản xuất, kinh doanh.

Trên cơ sở đó, Sở Công Thương đồng thời đẩy mạnh các nhiệm vụ về khuyến công, xúc tiến thương mại, phát triển thị trường, hạ tầng chợ, điện nông thôn, kinh tế tập thể và thương mại điện tử, bảo đảm truyền thông sâu rộng, gắn với nhu cầu thực tế.

Những phiên chợ “Đưa hàng Việt về miền núi”, các chương trình kích cầu hay phổ biến chính sách đến tận thôn bản đã tạo ra chuyển biến rõ rệt, giúp người dân hiểu chính sách, nhận diện cơ hội và mạnh dạn làm.

Phiên chợ "Đưa hàng Việt từ khu sản xuất đến miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc" tại xã Na Rì.

Song song với tiến trình chuyển đổi số, Thái Nguyên còn chú trọng đầu tư hạ tầng thương mại thông qua việc nâng cấp chợ nông thôn, xây dựng trung tâm thương mại, mở rộng điểm bán hàng Việt và phát triển hệ thống cửa hàng tiện ích. Những nỗ lực này từng bước hình thành “hệ sinh thái thương mại” liên thông, hiện đại, tạo bệ đỡ để kinh tế số lan tỏa sâu rộng ở khu vực nông thôn.

Đến nay, toàn tỉnh có 199 chợ (gồm 5 chợ hạng 1, 14 chợ hạng 2 và 180 chợ hạng 3), cùng 5 trung tâm thương mại và 16 siêu thị tổng hợp, chuyên doanh. Đây là nền tảng quan trọng để tỉnh phát triển mạng lưới thương mại đồng bộ và hiện đại.

Trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, tỉnh đang triển khai nội dung 2, Tiểu dự án 1 của Dự án 4 về đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp hệ thống chợ tại các địa bàn miền núi, qua đó hoàn thiện hơn nữa mạng lưới chợ.

Ông Lý Xuân Trường, Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Minh, cho biết: Từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia, xã Thượng Minh đã được đầu tư xây mới chợ Pù Mắt, khởi công cuối tháng 2-2025 với tổng kinh phí gần 3 tỷ đồng. Đến nay, chợ đã đáp ứng nhu cầu giao thương, mua bán nông sản và trở thành điểm giao lưu văn hóa, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững của địa phương.

HTX nông nghiệp dược liệu Thiên Phúc (xã Đồng Hỷ) xây dựng các video clip quảng bá về sản phẩm gà H’Mông được chăn thảo dược, đăng tải trên trang Chothainguyen.vn.

Cùng với đó, công tác tuyên truyền chống hàng giả, hàng kém chất lượng được lồng ghép vào các phiên chợ, giúp nâng cao nhận thức và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Khoảng cách thông tin được thu hẹp, chuyển đổi số trong lĩnh vực công thương được thúc đẩy, người dân tiếp cận chính sách nhanh hơn và chủ động ứng dụng công nghệ vào sản xuất, kinh doanh. Những yếu tố này đang tạo nền tảng cho một vùng nông thôn mới thông minh, bền vững, hòa nhịp với kinh tế số.

Thương mại điện tử mở cánh cửa thị trường

Khi Sở Công Thương đẩy mạnh chương trình hỗ trợ số hóa, thương mại điện tử đã trở thành chìa khóa giúp người dân tiếp cận thông tin và thị trường. Thay vì chỉ bán quanh xã, trong tỉnh như trước đây, nhiều hộ dân đã biết tự chụp ảnh sản phẩm, viết mô tả, mở gian hàng, xử lý đơn, livestream bán hàng và thực hiện thanh toán không tiền mặt.

Những kỹ năng này được hình thành từ các lớp tập huấn do Sở Công Thương phối hợp với Bộ Công Thương và các sàn Postmart, Voso, Shopee, Sendo… tổ chức, đưa thương mại điện tử (TMĐT) đến tận từng nhóm hộ và cơ sở sản xuất.

Bà Nguyễn Thị Lê, Phó Giám đốc Công ty CP Dược liệu Bắc Hà, chia sẻ: Thị trường hiện nay không chỉ đòi hỏi chất lượng mà còn yêu cầu phương thức phân phối linh hoạt. Nắm bắt điều đó, chúng tôi đã chủ động đưa sản phẩm lên Postmart, Voso, Shopee, Sendo và các kênh mạng xã hội, giúp người tiêu dùng trên cả nước tiếp cận sản phẩm thuận tiện hơn. TMĐT mở rộng thị trường, giảm phụ thuộc vào kênh bán truyền thống và gia tăng giá trị cho nông sản địa phương.

“Gian hàng Bản Việt - Thái Nguyên” tham gia phiên livestream quảng bá nông sản địa phương trên Shopee.

Đáng chú ý, mô hình “Gian hàng Bản Việt - Thái Nguyên” trên Shopee trở thành điểm nhấn của năm 2025 với 94 sản phẩm được đưa lên sàn, 1.140 đơn hàng thành công cùng 125 phiên livestream quảng bá nông sản.

Không chỉ trên môi trường số, mô hình tuyến phố TMĐT tại phường Phan Đình Phùng cũng tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ khi 162 cơ sở kinh doanh tham gia, phản ánh sự chuyển biến trong tư duy kinh doanh giữa đô thị và nông thôn. Đây là những mô hình tiên phong, góp phần hình thành thói quen tiêu dùng và bán hàng hiện đại trong cộng đồng.

Trên nền tảng TikTok, các phiên livestream OCOP và chương trình “Cây na số” mở ra kênh tiếp cận hiệu quả với nhóm khách hàng trẻ, lực lượng có nhu cầu lớn và hành vi tiêu dùng linh hoạt trong kỷ nguyên số. Sự kết hợp giữa đào tạo, mô hình thí điểm và ứng dụng nền tảng số đã tạo động lực rõ rệt cho TMĐT Thái Nguyên.

Theo số liệu tổng hợp của Công ty CP Khoa học Dữ liệu, chỉ trong 11 tháng năm 2025, doanh số Shopee tại tỉnh đạt hơn 1 nghìn tỷ đồng, phản ánh sự chuyển dịch mạnh của người tiêu dùng sang mua sắm trực tuyến và cho thấy hiệu quả của chiến lược phát triển TMĐT địa phương.

Bên cạnh hỗ trợ bán hàng trực tuyến, ngành Công Thương còn dẫn dắt người dân tiếp cận chuỗi giá trị số hoàn chỉnh, từ gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, đăng ký chứng nhận số, kết nối thanh toán số đến ứng dụng công cụ phân tích dữ liệu hành vi khách hàng.

Nhờ đó, sản phẩm nông nghiệp không chỉ hiện diện trên môi trường số mà còn đo lường được nhu cầu thị trường, xác định khách hàng mục tiêu và nâng cấp thương hiệu.

Người dân thôn Thủy Điện (xã Phủ Thông) livestream giới thiệu sản phẩm cốm của gia đình.

Ông Nguyễn Văn Toàn Cơ, Nhà sáng lập Sàn TMĐT Felix.store, cho biết: Doanh nghiệp đã đưa đối tác từ Mỹ đến thăm vùng trà hoa vàng Tràng Xá và vùng chè Tân Cương. Các vùng sản xuất đều gắn mã QR, có chứng nhận chè an toàn và hồ sơ tiêu chuẩn đầy đủ. Sản phẩm đã được số hóa, chuẩn hóa dữ liệu và sẵn sàng tham gia các kênh phân phối trong và ngoài nước.

Cùng với đó, các chương trình kết nối cung - cầu, hội chợ OCOP và sự kiện triển lãm tiếp tục phát huy vai trò cầu nối, đưa người sản xuất đến gần doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng và tạo cơ hội để nông sản Thái Nguyên được nhận diện rộng rãi hơn. Các hoạt động này tạo nên một hệ sinh thái hỗ trợ liên tục, trong đó sản xuất, phân phối, tiêu dùng được liên kết chặt chẽ bằng công nghệ số.

Hướng tới thương mại số bền vững

Ngành Công Thương Thái Nguyên xác định rõ triết lý hành động “Công nghệ đi cùng truyền thông - doanh nghiệp đi cùng người dân”. Điều này yêu cầu mọi nội dung truyền thông phải được xây dựng theo hướng rõ ràng, dễ hiểu và dễ áp dụng, trong khi doanh nghiệp, HTX trở thành hạt nhân lan tỏa kinh nghiệm thực tiễn. Qua đó, người dân được “học bằng làm”, tự tin ứng dụng công nghệ vào sản xuất và kinh doanh.

Đoàn đối tác từ Mỹ thăm vùng trồng trà hoa vàng ở xã Tràng Xá.

Giai đoạn tới, tỉnh Thái Nguyên đặt ra các mục tiêu chiến lược là tiếp tục đầu tư mạnh cho hạ tầng thương mại nông thôn; thúc đẩy mô hình công nghiệp xanh, sạch, bền vững; hỗ trợ HTX và doanh nghiệp chuyển đổi số toàn diện; đồng thời nâng cấp Sàn TMĐT Thái Nguyên thành trung tâm giao thương số của vùng trung du và miền núi phía Bắc. Đây là hệ thống nhiệm vụ có tính liên kết, tạo nền tảng để thương mại số phát triển cả về tốc độ và chiều sâu, lan tỏa đến từng cộng đồng dân cư.

Ông Phạm Văn Thọ, Giám đốc Sở Công Thương, nhấn mạnh: Sở sẽ tiếp tục triển khai linh hoạt các giải pháp xúc tiến thương mại, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số trong doanh nghiệp. Một trọng tâm quan trọng là hỗ trợ doanh nghiệp tham gia TMĐT xuyên biên giới và hiện diện trên các sàn quốc tế nhằm mở rộng thị trường và nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm của tỉnh.

Thực tế cho thấy, công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà đã trở thành nền tảng tạo sinh kế bền vững. Việc ngành Công Thương ưu tiên giảm nghèo thông qua tri thức và thông tin thay cho hỗ trợ thuần vật chất thể hiện cách tiếp cận hiện đại và dài hạn.

Khi người dân vùng xa có thể tự livestream bán hàng, HTX theo dõi doanh số theo thời gian thực, hay sản phẩm địa phương tiếp cận thị trường rộng lớn chỉ bằng vài thao tác trên điện thoại… thì đó không chỉ là chuyển đổi số, mà là bước tiến đưa nông thôn hội nhập kinh tế số, tham gia thị trường một cách bình đẳng và tạo ra giá trị mới cho cộng đồng.