 |
| Ảnh minh họa (Nguồn: UN) |
Con số kỷ lục hơn 6.000 thành phố ở 117 quốc gia hiện đang theo dõi chất lượng không khí, nhưng người dân ở những thành phố đó vẫn đang phải hít thở các hạt mịn và nitơ điôxít ở mức nguy hiểm, những người sống ở các nước có thu nhập thấp hoặc trung bình là đối tượng tiếp xúc nhiều nhất. Những con số mà WHO đưa ra nêu bật tầm quan trọng của việc giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch và áp dụng các biện pháp cụ thể khác để giảm mức độ ô nhiễm không khí.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, những dữ liệu mới nhất này phải thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng. “Giá nhiên liệu hóa thạch cao, an ninh năng lượng và sự cấp bách của việc giải quyết các thách thức sức khỏe kép là ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về tiến bộ nhanh hơn hướng tới một thế giới ít phụ thuộc hơn vào nhiên liệu hóa thạch” – WHO nêu rõ.
Người dân ở các nước đang phát triển tiếp xúc nhiều hơn với ô nhiễm không khí
Trong 117 quốc gia theo dõi chất lượng không khí, WHO nhận thấy rằng chất lượng không khí của 17% thành phố ở các quốc gia có thu nhập cao đều nằm dưới các hướng dẫn của WHO về chất lượng không khí đối với các hạt mịn (PM2.5 hoặc PM10). Các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình vẫn tiếp xúc với mức độ nguy hiểm của các hạt vật chất hơn mức trung bình toàn cầu.
Tuy nhiên, các mô hình nitơ điôxít khác nhau, cho thấy khoảng cách nhỏ hơn giữa các nước thu nhập cao với các nước thu nhập thấp và trung bình. Ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, chất lượng không khí ở ít hơn 1% thành phố đạt ngưỡng khuyến nghị của WHO.
Nhìn chung, người dân ở các nước đang phát triển là đối tượng tiếp xúc nhiều nhất với ô nhiễm không khí. Họ cũng ít được bảo vệ nhất về mặt đo lường chất lượng không khí, nhưng tình hình đang được cải thiện.
Hơn nữa, các bằng chứng liên quan đến tác hại của ô nhiễm không khí đối với cơ thể con người đã tăng lên nhanh chóng và nêu bật những tác hại đáng kể do nhiều chất ô nhiễm không khí có mức độ thậm chí thấp.
Hơn 13 triệu ca tử vong do các nguyên nhân môi trường có thể ngăn ngừa được
Vật chất dạng hạt, đặc biệt là PM2.5, có thể xâm nhập sâu vào phổi và vào máu, gây ra các rối loạn về tim mạch, mạch máu não (đột quỵ) và hô hấp. Đồng thời, nitơ điôxít có liên quan đến các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt là bệnh hen suyễn. Nó dẫn đến các triệu chứng hô hấp (chẳng hạn như ho, thở khò khè hoặc khó thở), nhập viện và đến phòng cấp cứu.
Theo WHO, hơn 13 triệu ca tử vong trên toàn thế giới mỗi năm là do các nguyên nhân môi trường có thể ngăn ngừa được, trong đó có 7 triệu ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí.
Tiến sĩ Maria Neira, Giám đốc Cơ quan Môi trường, Biến đổi Khí hậu và Y tế của WHO, cho biết: “Sau khi sống sót sau đại dịch, không thể chấp nhận được việc tiếp tục ghi nhận 7 triệu ca tử vong vốn có thể phòng tránh được và vô số năm khỏe mạnh có thể tránh được do ô nhiễm không khí”. Bà cảnh báo thế giới đang dành quá nhiều đầu tư cho một môi trường ô nhiễm hơn là không khí sạch và lành mạnh.
Khuyến nghị của WHO về cải thiện chất lượng không khí và sức khỏe
WHO kêu gọi tăng cường nhanh chóng các hành động để cải thiện chất lượng không khí. Mục đích là để xác định các nguồn gây ô nhiễm khí quyển. WHO cũng khuyến nghị hỗ trợ việc chuyển đổi sang sử dụng hoàn toàn năng lượng sạch trong gia đình để nấu nướng, sưởi ấm và thắp sáng.
Cơ quan Liên hợp quốc cũng mong muốn thiết lập các hệ thống và mạng lưới giao thông công cộng an toàn và giá cả phải chăng phù hợp với người đi bộ và đi xe đạp. Điều này nhằm áp dụng "tiêu chuẩn khắt khe hơn" về lượng khí thải và hiệu quả của xe.
Những khuyến nghị của WHO cũng liên quan đến việc đầu tư vào nhà ở và nhà máy điện tiết kiệm năng lượng. WHO cũng kêu gọi cải thiện việc quản lý rác thải công nghiệp và rác thải đô thị, đồng thời giảm đốt rác thải nông nghiệp, cháy rừng và một số hoạt động nông lâm kết hợp như sản xuất than củi./.