Thứ tư, 13/01/2010 19:24 (GMT+7)
"Không đủ căn cứ pháp lý" để tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Irắc năm 2003. Đó là kết luận trong báo cáo của một ủy ban độc lập điều tra cuộc chiến Irắc năm 2003 do ông Vilibrốt Đavít (Willibrord Davids), cựu Chánh án Tòa án tối cao Hà Lan đứng đầu, được trình lên Thủ tướng Hà Lan Gian Pitơ Bankenenđơ (Jan Peter Balkenende) ngày 12/1.
Theo kết quả cuộc điều tra được tiến hành trong 9 tháng, cuộc chiến xâm lược Irắc năm 2003 không phù hợp với công ước quốc tế và đi ngược lại tinh thần một nghị quyết của Liên hợp quốc (LHQ) vì nghị quyết này không hề đưa ra những cơ sở pháp lý để tiến hành chiến tranh chống Irắc.
Báo cáo nêu rõ việc chính phủ các nước Mỹ, Anh và Hà Lan đã dựa vào Nghị quyết 1441 của LHQ thông qua hồi tháng 11/2002 làm cơ sở pháp lý để tiến hành phát động cuộc chiến tranh xâm lược Irắc là "không đủ căn cứ pháp lý". Nghị quyết này cảnh báo về những hậu quả nghiêm trọng nếu như cựu Tổng thống Irắc Xátđam Hútxen (Saddam Hussein) không tuân thủ hoàn toàn việc giải trừ quân bị. Mặc dù có một số từ không rõ nghĩa được viết trong Nghị quyết 1441, nhưng nghị quyết này không thể được hiểu là cho phép các nước sử dụng sức mạnh quân sự tấn công để buộc Irắc phải tuân thủ các nghị quyết của Hội đồng bảo an LHQ.
Theo giới phân tích, đây được cho là bản tuyên bố về tính cơ sở pháp lý đối với cuộc chiến tại Irắc có tác dụng quốc tế quan trọng nhất, giúp giải tỏa những khúc mắc trong các cuộc điều tra của Ủy ban điều tra Chilcot của Anh đối với cựu Thủ tướng Anh Tôni Ble (Tony Blair) và Ủy ban Đavít của Hà Lan đối với Thủ tướng Hà Lan Gian Pitơ Bankenenđơ.
Trong báo cáo của mình, ông Vilibrốt Đavít chỉ trích Chính phủ Hà Lan lúc đó đã sử dụng những thông tin tình báo của Anh và Mỹ nói rằng Irắc có vũ khí hủy diệt hàng loạt, phớt lờ cảnh báo của các chuyên gia Bộ Ngoại giao Hà Lan cho rằng cuộc tấn công Irắc có thể sẽ là sự vi phạm công ước quốc tế cũng như không hề dựa trên nguồn tin tình báo riêng đánh giá về tình hình nước này lúc đó. Cũng theo điều tra của ủy ban này, cơ quan tình báo Hà Lan có cách đánh giá khác về vấn đề vũ khí hủy diệt hàng loạt của Irắc so với thông tin được chính phủ sử dụng khi thảo luận về vấn đề Irắc tại Quốc hội.
Thủ tướng Hà Lan từ lâu đã cản trở cuộc điều tra về sự hậu thuẫn chính trị của Chính phủ Hà Lan đối với cuộc chiến chống Irắc do Mỹ phát động dưới thời Tổng thống Gioócgiơ Busơ (George W. Bush). Tuy nhiên, sau khi báo "NRC Handelblatt" của Hà Lan thông báo sẽ công khai một hồ sơ mật vào đầu năm ngoái, cùng với sức ép của phe đối lập cũng như một số thành viên đảng Xã hội Dân chủ cầm quyền, Thủ tướng Bankenenđơ đã buộc phải chấp nhận cuộc điều tra./.