Cơ hội và thách thức khi Việt Nam tham gia các FTA

Thứ hai, 12/10/2020 18:21
(ĐCSVN) – Việt Nam đã ký kết 13 FTA và đang đàm phán 3 FTA. Việc tham gia các FTA đã góp phần đưa nền kinh tế nước ta duy trì mức tăng trưởng cao từ 6-7%/năm, kinh tế vĩ mô ngày càng ổn định; lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo. Tuy vậy, việc tham gia FTA cũng mang đến nhiều khó khăn, thách thức...

Chiều ngày 12/10/2020, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã khai mạc Phiên họp thứ 49.

Ngay sau khi khai mạc, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, UBTVQH đã cho ý kiến về Báo cáo kết quả giám sát “Việc thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên”.

leftcenterrightdel
Phiên họp của UBTVQH chiều 12/10. (Ảnh: Quang Khánh/ĐBND)

Cơ hội đi kèm thách thức

Trình bày Báo cáo tóm tắt kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên”, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho biết, tính đến hết năm 2019, Việt Nam đã ký kết 13 FTA và đang đàm phán 3 FTA. Trong số 13 FTA đã ký kết, có 12 FTA đã có hiệu lực đối với Việt Nam thuộc phạm vi của chuyên đề giám sát, bao gồm một FTA thế hệ mới là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã được Quốc hội phê chuẩn trong năm 2018; Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực đối với Việt Nam từ 1.8.2020 không thuộc phạm vi giám sát của chuyên đề này.

Theo ông Nguyễn Văn giàu, các FTA mà Việt Nam tham gia có độ phủ rộng hầu hết các châu lục với gần 60 nền kinh tế có tổng GDP chiếm gần 90% GDP thế giới, trong đó có 15 nước thành viên G20 và 9/10 đối tác kinh tế - thương mại lớn nhất của Việt Nam thuộc 3 trung tâm kinh tế lớn nhất thế giới là Bắc Mỹ, Tây Âu và Đông Á. Từ 1995 đến nay, Quốc hội đã thông qua 19 luật, bộ luật, nghị quyết; Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành một nghị quyết; Chính phủ đã ban hành 45 nghị định; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 9 quyết định; Bộ, cơ quan ngang bộ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã ban hành 76 thông tư để thực hiện các FTA.

Riêng đối với CPTPP là FTA thế hệ mới, Chính phủ đã tiến hành rà soát pháp luật và đề xuất sửa đổi, bổ sung 12 văn bản bao gồm: 8 luật, 3 nghị định, một quyết định của Thủ tướng Chính phủ và kiến nghị ban hành mới là 5 văn bản quy phạm pháp luật bao gồm: 4 nghị định và một quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Theo Nghị quyết số 72/2018/QH14 của Quốc hội phê chuẩn CPTPP có 15 nhóm cam kết được quy định áp dụng trực tiếp và 7 luật được sửa đổi, bổ sung theo lộ trình cam kết trong CPTPP.

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại nêu rõ, việc tham gia các FTA đã góp phần đưa nền kinh tế nước ta duy trì mức tăng trưởng cao từ 6-7%/năm, kinh tế vĩ mô ngày càng ổn định; lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm.

Cụ thể trên một số lĩnh vực, như thương mại hàng hóa; thương mại dịch vụ; đầu tư; cán cân thương mại, cán cân thanh toán quốc tế và ngân sách nhà nước; lĩnh vực sở hữu trí tuệ, lao động, môi trường, chính sách cạnh tranh, doanh nghiệp nhà nước, mua sắm công, cải cách thể chế; tạo thêm việc làm mới…

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại cũng chỉ rõ, việc tham gia các FTA, đặc biệt là các FTA thế hệ mới, tiêu chuẩn cao và toàn diện như CPTPP và EVFTA không chỉ mang lại cơ hội mà còn kèm theo những rủi ro và thách thức, nhất là năng lực cạnh tranh để tác động tăng trưởng kinh tế, có thể rủi ro đối với doanh nghiệp trong nước; thách thức về hoàn thiện khuôn khổ pháp luật cũng như trong thực thi các cam kết trong những lĩnh vực mới chưa có trong các FTA trước đây, như lao động, công đoàn, môi trường.

Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách 

Tại phiên họp, UBTVQH nghe ý kiến phát biểu của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển; Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu; Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh; Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội-Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc; Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình; Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Công nghệ Phan Xuân Dũng.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ, UBTVQH đánh giá cao kết quả thực hiện các FTA trong thời gian qua. Việc tham gia FTA là đúng đắn, kịp thời, phù hợp với chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa; tăng cường sự đan xen lợi ích trong mối quan hệ với các đối tác, đặc biệt là các nước lớn, các nước có tiềm lực về kinh tế và công nghệ hiện đại, góp phần giữ vững môi trường hòa bình và ổn định chính trị, tranh thủ sự ủng hộ của các nước đối tác, đồng thời nâng cao uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, vị thế quốc tế của Việt Nam được nâng lên rõ rệt.

Việc tham gia, thực hiện FTA đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tránh phụ thuộc vào một thị trường truyền thống. Nền kinh tế nước ta có sự tăng trưởng cao, phát triển từng bước và vững chắc. Nền tảng kinh tế vĩ mô được duy trì tốt, ngày càng được củng cố. Góp phần tạo môi trường đầu tư thông thoáng, thu hút nhiều nhà đầu tư lớn từ các nước trong khu vực và thế giới. Tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập, đời sống của nhân dân được nâng cao. Dễ dàng tiếp cận với các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ có chất lượng cao của các nước đối tác. Tạo động lực nâng cao chất lượng nhiều sản phẩm về nông nghiệp, công nghiệp chế biến, công nghệ cao. Văn hóa hội nhập kinh tế quốc tế cũng có phát triển. Tạo động lực để Việt Nam hoàn thiện thể chế, khung khổ pháp lý tiếp cận các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế, cải cách thủ tục hành chính. Việc thanh toán, thu ngân sách trong nước, tạo việc làm… cũng có nhiều đổi mới nhờ sự hoàn thiện của luật pháp. Các luật liên quan đến sở hữu trí tuệ, lao động, môi trường, nông nghiệp, chính sách cạnh tranh cũng có bước tiến bộ mới. Luật pháp về mua sắm công được hoàn thiện hơn. Bước đầu nghiên cứu việc tham gia giải quyết các tranh chấp về kinh tế, đầu tư, thương mại quốc tế…

UBTVQH lưu ý, bên cạnh những lợi ích, cơ hội, việc tham gia FTA còn mang đến nhiều khó khăn, thách thức, nhất là với các doanh nghiệp trong nước. Cần nâng cao hàm lượng giá trị gia tăng trong chuỗi giá trị toàn cầu, đây là một trong những yêu cầu nâng cao năng lực của doanh nghiệp trong nước. Trong định hướng thu hút vốn đầu tư nước ngoài, cần khẳng định rằng, đến thời điểm này, nước ta có quyền lựa chọn, ưu tiên những dự án thân thiện với môi trường, có công nghệ hiện đại. Cần sẵn sàng ứng phó, đặt ra các biện pháp phòng vệ thương mại và giải quyết tranh chấp về kinh tế, đầu tư, thương mại quốc tế…

UBTVQH nhất trí với kiến nghị của Đoàn giám sát là ban hành kết luận của UBTVQH về nội dung giám sát này; nhất trí những kiến nghị với Quốc hội, đặc biệt là việc nâng cao vai trò của Quốc hội, UBTVQH trong giám sát quá trình triển khai thực hiện các FTA sau khi phê chuẩn; ban hành, sửa đổi, bổ sung các văn bản luật, nghị quyết của Quốc hội để nội luật hóa phù hợp với các cam kết trong FTA. Các cơ quan của Quốc hội căn cứ chức năng, nhiệm vụ và lĩnh vực phụ trách, tăng cường công tác giám sát việc triển khai thực hiện FTA và các văn bản quy phạm pháp luật để thực thi FTA…

Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách để thực hiện đầy đủ các chính sách theo lộ trình đã cam kết; bảo đảm tính đồng bộ, hiệu quả, duy trì ổn định nhưng phải quan tâm cải cách và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Quan tâm hơn nữa đến việc thông tin, tuyên truyền, tăng cường nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ cơ quan nhà nước cũng như doanh nghiệp khi tham gia FTA…

Cũng trong chiều nay, UBTVQH đã cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh./.

Minh Thư

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Ý kiến bình luận
Họ và tên
Email
Lời bình

/

Xác thực