Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia: “Đối tác cho tương lai”

Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia: “Đối tác cho tương lai”

Hội nghị có chủ đề “Đối tác cho tương lai”, được tổ chức trong bối cảnh quan hệ hợp tác giữa ASEAN và Australia diễn ra năng động trên nhiều lĩnh vực. Đây là dịp để hai bên rà soát quan hệ 50 năm qua và trao đổi các biện pháp nhằm thúc đẩy quan hệ phát triển thực chất, hiệu quả, phù hợp khuôn khổ quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện đã thiết lập vào năm 2021. Trong khuôn khổ Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ tham dự các phiên họp chính và có một số hoạt động đối ngoại quan trọng khác.

Australia là một trong những đối tác đầu tiên lập quan hệ đối thoại với ASEAN năm 1974; hai bên nâng quan hệ lên Đối tác chiến lược năm 2014 và Đối tác chiến lược toàn diện (CSP) năm 2021. Australia tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác tại khu vực Đông Nam Á (TAC) năm 2005.

Thời gian qua, Quan hệ ASEAN - Australia được thúc đẩy qua nhiều cơ chế, bao gồm các cuộc họp thường niên cấp Lãnh đạo, Bộ trưởng Ngoại giao, quan chức cao cấp (SOM), và Ủy ban Hợp tác chung (JCC). Ngoài ra, hai bên còn có nhiều cơ chế đối thoại cấp Bộ trưởng, SOM, và cấp làm việc trong các lĩnh vực chuyên ngành như quốc phòng, phòng chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, kinh tế, lâm nghiệp…

Hợp tác ASEAN - Australia hiện được triển khai trên cơ sở Kế hoạch Hành động ASEAN - Australia giai đoạn 2020 - 2024 và Phụ lục triển khai Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN - Australia. Đến tháng 3/2023, tất cả các dòng hành động thuộc Kế hoạch Hành động ASEAN - Australia giai đoạn 2020 - 2024 và Phụ lục đã hoặc đang được triển khai.

Về Hợp tác chính trị - an ninh, Australia tham gia tích cực vào các khuôn khổ do ASEAN chủ trì như Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng mở rộng (ADMM+) và Diễn đàn biển ASEAN mở rộng (EAMF). Hai bên thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực biển, an ninh mạng, phòng chống tội phạm mạng và tội phạm xuyên quốc gia, …  

Về Hợp tác kinh tế, Australia là đối tác kinh tế - thương mại quan trọng của ASEAN: Tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa ASEAN và Australia đạt 101,08 tỷ USD năm 2022 theo thống kê từ ASEAN. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Australia vào ASEAN đạt 2,01 tỷ USD năm 2022. Australia là quốc gia thứ 8, là một trong năm nước Đối tác đối thoại của ASEAN, phê chuẩn Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP). ASEAN, Australia, và New Zealand đã hoàn tất đàm phán và ký kết Nghị định thư thứ hai sửa đổi Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA). Tháng 9/2023, Australia ra mắt “Chiến lược Kinh tế Đông Nam Á đến năm 2040”, do ông Nicholas Moore, Đặc phái viên của Australia tại khu vực Đông Nam Á chịu trách nhiệm phát triển.

Về Hợp tác văn hóa xã hội và hợp tác phát triển, hai bên thúc đẩy hợp tác giáo dục, đào tạo, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng chất lượng cao, giao lưu nhân dân, thúc đẩy quyền con người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, và quản lý thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu. Australia tích cực hỗ trợ ASEAN triển khai Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025 và Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển tại các nước, và giữa các nước ASEAN; phát triển tiểu vùng, bao gồm tiểu vùng Mê Công, góp phần thúc đẩy tăng trưởng bao trùm, phát triển đồng đều và bền vững trong toàn khu vực.

Trước phiên họp toàn thể với sự tham gia của các nhà lãnh đạo ASEAN và Australia, trong 2 ngày 4 - 5/3 sẽ diễn ra một loạt cuộc họp và sự kiện với 4 tuyến chuyên đề quy tụ các nhà lãnh đạo cộng đồng và doanh nghiệp, các chuyên gia và học giả của Australia và ASEAN, bao gồm: Hội thảo khoa học hàng hải nhằm thảo luận về các thách thức cũng như cơ hội và tăng hợp tác thiết thực trên biển, nền kinh tế xanh, sinh thái học hàng hải; luật hàng hải và quản lý hàng hải…; diễn đàn về khí hậu và chuyển đổi năng lượng sạch; đối thoại của các nhà lãnh đạo các nước mới nổi về các rủi ro địa chính trị tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và thúc đẩy sự phục hồi khu vực, vai trò của các hoạt động thương mại và đầu tư ASEAN - Australia; hội thảo các doanh nghiệp vừa và nhỏ bàn về thị trường tiêu dùng ASEAN, tương lai lương thực và công nghệ nông nghiệp, chuỗi cung ứng và đầu tư, tăng cường kết nối kinh tế…

Với rất nhiều chủ đề được thảo luận về những thách thức chung mà khu vực phải đối mặt, những cơ hội để nâng cao sự hợp tác và thịnh vượng của cả hai bên và cách ASEAN - Australia có thể xây dựng các mối quan hệ bền chặt, hội nghị được coi là dịp kỷ niệm vàng để hai bên cùng nhìn lại những thành quả hợp tác trong 50 năm qua, từ đó đề ra phương hướng cho quan hệ hợp tác thời gian tới sao cho xứng tầm với khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện đã được thiết lập. 

Hội nghị cấp cao kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN - Australia lần này sẽ góp phần định hướng cho quan hệ hai bên tiếp tục phát triển và đi vào chiều sâu, hiện thực hóa khát vọng của các nhà lãnh đạo trong hành trình phía trước. Là thành viên tích cực, chủ động trong ASEAN, đồng thời là một trong những đối tác quan trọng của Australia ở khu vực, Việt Nam sẽ tiếp tục thể hiện vai trò nòng cốt trong thúc đẩy quan hệ ASEAN - Australia./.