Phát triển công nghiệp bán dẫn là lựa chọn chiến lược của đất nước

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính  chủ trì và phát biểu tại Hội nghị về phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn. Ảnh: TTXVN

 Chiều 24/4, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị về phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn.

Dự Hội nghị còn có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chủ tịch UBND một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lãnh đạo các cơ sở đào tạo, hiệp hội doanh nghiệp, tập đoàn trong lĩnh vực công nghệ hàng đầu trong nước và quốc tế tại Việt Nam.

Mở đầu Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu để phát triển của mọi quốc gia và Việt Nam. Trong đó, ngành công nghiệp bán dẫn có vai trò quan trọng trong chuyển đổi số; là nền tảng của 3 chuyển đổi mang tính cách mạng là chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi thông minh.

Ngành công nghiệp bán dẫn đang phát triển tại một số quốc gia. Tuy nhiên do bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp, khiến xảy ra tình trạng khan hiếm chíp bán dẫn và xu hướng chuyển dịch chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng bán dẫn, trong đó Việt Nam được xác định là một trong số ít quốc gia được chú ý. Đây vừa là cơ hội, song cũng cũng là thách thức của Việt Nam. Bên cạnh các yếu tố lợi thế, Việt Nam phải đáp ứng các điều kiện khác như về hạ tầng cứng và mềm, đặc biệt là nguồn nhân lực phục vụ phát triển ngành công nghiệp bán dẫn...

Thủ tướng Chính phủ cho biết, trước yêu cầu trên, Chính phủ và các bộ, ngành đã chủ động triển khai các công việc để tận dụng xu hướng, trong đó có việc xây dựng Đề án đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn. Thủ tướng yêu cầu các đại biểu dự Hội nghị tập trung thảo luận các nhiệm vụ, giải pháp để đạt được mục tiêu trên trong thời gian ngắn nhất. Trong đó, tính đến việc tận dụng nền tảng sẵn có của các cơ sở đào tạo; đội ngũ giảng viên; nhân lực công nghệ thông tin, điện tử... để đào tạo bổ sung về công nghệ bán dẫn; đồng thời, hình thành các khoa, viện, phòng nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực công nghệ bán dẫn; xác định rõ nhiệm vụ của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, các cơ sở đào tạo, các doanh nghiệp... để cùng nhau tạo đột phá thực hiện, đạt mục tiêu đề ra.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu phải coi phát triển nguồn nhân lực cho công nghiệp bán dẫn là đột phá của đột phá về đào tạo nguồn nhân lực và cần đầu tư cho xứng tầm đột phá này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao các ý kiến thẳng thắn, tâm huyết, trách nhiệm, sát thực tế và khả thi của các đại biểu; nhấn mạnh, phát triển công nghiệp bán dẫn là lựa chọn chiến lược của đất nước.

Theo Thủ tướng, để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn cần 5 trụ cột, trong đó có trụ cột về nguồn nhân lực. Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách về phát triển toàn diện nguồn nhân lực, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và đang được triển khai có hiệu quả.

Trong đó, Kết luận số 64-KL/TW ngày 18/10/2023 của Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII đã yêu cầu "Tập trung đào tạo 50.000 - 100.000 nhân lực chất lượng cao cho ngành sản xuất chíp bán dẫn đến năm 2025 và năm 2030".

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030, xác định công nghiệp bán dẫn là ngành công nghệ cao, được ưu tiên. Chính phủ giao các bộ, ngành liên quan phối hợp xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030; xây dựng Chiến lược Phát triển ngành bán dẫn Việt Nam đến năm 2030.

Việt Nam đã thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) và nhiều khu công nghệ thông tin tập trung đang hoạt động, kỳ vọng là hạt nhân thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và phát triển ngành bán dẫn; nhiều doanh nghiệp công nghệ thông tin đang có định hướng phát triển trong lĩnh vực này, có thể phối hợp, hỗ trợ trong công tác đào tạo nguồn nhân lực cũng như sử dụng chính nguồn nhân lực của những doanh nghiệp này.

Đáng chú ý, hiện nay, nước ta có khoảng 240 trường đại học, trong đó gần 160 trường có chuyên ngành đào tạo kỹ thuật, có khả năng chuyển đổi để đào tạo nhân lực bán dẫn; có 35 cơ sở đào tạo đang đào tạo các ngành có liên quan đến công nghiệp bán dẫn.

Trong 20 năm qua, Việt Nam đã đào tạo ra hàng trăm nghìn lập trình viên, hàng triệu nhân lực công nghệ thông tin, đây là cơ sở quan trọng khẳng định khả năng đào tạo 50.000 - 100.000 nhân lực ngành bán dẫn đến năm 2030.

Thủ tướng cho biết, Việt Nam đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Việt Nam - Hoa Kỳ về phát triển hệ sinh thái ngành công nghiệp bán dẫn nhấn mạnh đến việc hợp tác phát triển nguồn nhân lực cho ngành. Các tập đoàn hàng đầu (NVIDIA, Samsung…) cũng có sự quan tâm, định hướng nghiên cứu, đầu tư, phát triển, hướng tới xây dựng cứ điểm sản xuất bán dẫn tại Việt Nam.

“Đây là tiền đề quan trọng, cơ hội thuận lợi cho Việt Nam nắm bắt, tham gia vào ngành công nghiệp bán dẫn thông qua phát triển nhân lực bán dẫn chất lượng cao, để gặt hái những lợi ích từ ngành công nghiệp bán dẫn”, Thủ tướng nhấn mạnh.

 Phấn đấu đào tạo 50.000 - 100.000 nhân lực cho công nghiệp bán dẫn

Chỉ rõ một số khó khăn, thách thức về nhận thức, nguồn nhân lực, tài chính, chính sách bảo hộ, khả năng cạnh tranh và an ninh quốc gia..., để đạt mục tiêu đào tạo 50.000 - 100.000 nhân lực phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, cơ sở đào tạo, doanh nghiệp phải coi phát triển nguồn nhân lực cho công nghiệp bán dẫn là đột phá của đột phá về đào tạo nguồn nhân lực và cần đầu tư cho xứng tầm đột phá này; đa dạng hóa các loại hình đào tạo; đa dạng hóa các nguồn lực, đẩy mạnh hợp tác công tư cho phát triển nguồn nhân lực cho công nghiệp bán dẫn.

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo khẩn trương xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách đặc thù, ưu đãi về đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn; đầu tư cho hạ tầng đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn; đào tạo đội ngũ giáo viên, giảng viên và giáo trình phù hợp; có phương thức phát triển nguồn nhân lực công nghiệp bán dẫn tiệm cận và đột phá cả trước mắt và lâu dài.

Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, đơn vị, căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể và phối hợp chặt chẽ với nhau thực hiện phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ cho từng bộ, ngành, địa phương.

Trong đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát, hoàn thiện, trình Thủ tướng phê duyệt Chương trình “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” trong tháng 5/2024; phối hợp với các địa phương có đầu tư nước ngoài về ngành bán dẫn vận động tài trợ quốc tế xây dựng các phòng Lab tại một số thành phố hoặc trường đại học; xây dựng các mô hình thành phố bán dẫn, khu công nghiệp bán dẫn; thu hút đầu tư nước ngoài để phát triển ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn, kết nối hệ sinh thái ngành bán dẫn Việt Nam với toàn cầu.

Bộ Thông tin và Truyền thông khẩn trương trình Thủ tướng phê duyệt Chiến lược phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2035; phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư triển khai các nội dung thuộc Đề án đảm bảo bám sát mục tiêu của Chiến lược.

Bộ Thông tin và Truyền thông khẩn trương trình Thủ tướng phê duyệt Chiến lược phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2035; phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu triển khai các nội dung thuộc Đề án đảm bảo bám sát mục tiêu của Chiến lược.

Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng kế hoạch đào tạo 30.000 sinh viên đại học phục vụ ngành chip bán dẫn trong giai đoạn 5 năm; xây dựng các chương trình đào tạo chuyển đổi cho các đối tượng tốt nghiệp các ngành gần, liên quan đến công nghiệp bán dẫn; chủ trì, phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nghiên cứu tổ chức đào tạo nâng cao/liên thông cho các kỹ sư hệ cao đẳng trong các ngành liên quan lên kỹ sư hệ đại học thuộc ngành công nghiệp bán dẫn.

Bộ Khoa học và Công nghệ thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp lĩnh vực chip bán dẫn; chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện các nhiệm vụ khoa học, công nghệ về ngành công nghiệp bán dẫn; phê duyệt danh mục và cân đối kinh phí thực hiện các nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia về ngành công nghiệp bán dẫn.

Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất các cấp có thẩm quyền sửa đổi cơ chế sử dụng ngân sách nhà nước triển khai Đề án một cách nhanh chóng, thuận lợi; rà soát, đánh giá tổng thể các luật về thuế để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét sửa đổi, bổ sung các chính sách ưu đãi thuế, đảm bảo phù hợp với điều kiện của Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế và tính thống nhất của hệ thống chính sách thuế nhằm khuyến khích, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, nghiên cứu, bố trí nguồn ngân sách hỗ trợ dạng học bổng cho sinh viên địa phương học ngành bán dẫn; phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp ngành bán dẫn của địa phương để hỗ trợ công tác đào tạo cụ thể; phối hợp xây dựng các mô hình thành phố bán dẫn, khu công nghiệp bán dẫn.

Đối với các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, Thủ tướng yêu cầu xây dựng kế hoạch theo lộ trình 5 năm, ưu tiên bố trí ngân sách từ các nguồn thu hợp pháp triển khai đào tạo theo mục tiêu đề ra; hợp tác chặt chẽ nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn; đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong đào tạo.

Đối với các doanh nghiệp, nhà đầu tư cần tích cực tham gia xây dựng thị trường nhân lực bán dẫn; phối hợp chặt chẽ với các địa phương, các cơ sở đào tạo về nhu cầu đào tạo, xây dựng chương trình đào tạo; đồng hành, bổ sung nguồn lực cùng Nhà nước để hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực bán dẫn.

Thủ tướng tin tưởng, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ, tham gia của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư, sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế và bằng những hành động cụ thể, bài bản, khoa học, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, Việt Nam sẽ hoàn thành mục tiêu đào tạo 550.000 - 100.000 nhân lực cho công nghiệp bán dẫn vào năm 2030.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính  chủ trì và phát biểu tại Hội nghị về phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn. Ảnh: TTXVN

Việt Nam có lợi thế đón nhận chuyển dịch ngành công nghiệp bán dẫn

Hội nghị nhận định, công nghiệp bán dẫn là hạt nhân của ngành công nghiệp điện tử. Từ năm 2001 đến năm 2021, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đã tăng 14% mỗi năm, đạt doanh thu gần 600 tỷ USD tính đến năm 2023. Ngành bán dẫn được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, đạt đến 1.000 tỷ USD vào năm 2030.

Trong xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng và diễn biến phức tạp về địa chính trị trên thế giới, các doanh nghiệp ngành công nghiệp bán dẫn đã và đang chuyển hướng đến các nước khu vực châu Á để đặt trụ sở, nhà máy. Việt Nam có một số lợi thế chính để khẳng định mình đã sẵn sàng cho ngành công nghiệp bán dẫn như: quyết tâm chính trị cao; môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi; lực lượng lao động có chất lượng; có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với hầu hết các nước có ngành công nghiệp bán dẫn phát triển.

Với bối cảnh và lợi thế trên, Việt Nam đang có cơ hội lớn để tham gia vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu. Để nắm bắt và hiện thực hóa được cơ hội này Việt Nam cần triển khai nhanh trong thời gian không nên quá 24 tháng và tập trung vào 3 nội dung cốt lõi: hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù đảm bảo cạnh tranh với các quốc gia trong khu vực; đồng bộ hạ tầng điện, nước, giao thông, cáp quang, công nghệ thông tin; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành.

Để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành bán dẫn trong thời gian ngắn, các đại biểu cho rằng nên tận dụng nền tảng sẵn có của các cơ sở đào tạo; đội ngũ giảng viên; nhân lực công nghệ thông tin, điện tử... để đào tạo bổ sung về công nghệ bán dẫn; đồng thời, hình thành các trung tâm, khoa, viện, phòng nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực công nghệ bán dẫn.

Các đại biểu cũng đề xuất cơ chế chính sách đào tạo, thu hút nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn; phát triển các ngành phụ trợ công nghiệp bán dẫn; các nhiệm vụ của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, các cơ sở đào tạo, các doanh nghiệp... nhằm tạo đột phá trong phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn. Các đại biểu cho rằng, với sự quyết tâm cao, Việt Nam có thể đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn./.