Ngày 31/10, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức Tọa đàm về "Tính đúng, tính đủ để có giá điện phù hợp" với sự tham dự của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia kinh tế, năng lượng để hệ thống hóa, phân tích, kiến giải, luận bàn về vấn đề này.
Khách mời tham dự Tọa đàm gồm: Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội; PGS.TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam; Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính Nguyễn Tiến Thỏa; TS. Hà Đăng Sơn, chuyên gia năng lượng.
 |
| Các vị khách mời tham dự Tọa đàm. Ảnh: ĐT |
Tại Tọa đàm, ông Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam chia sẻ, giá bán điện hiện nay vẫn còn mang màu sắc "bao cấp", bù trì. Lằn ranh về giá điện, việc hỗ trợ giá điện phục vụ các mục tiêu kinh tế và mục tiêu xã hội, mục tiêu an sinh nhiều khi còn mờ nhạt, cào bằng. “Các điều kiện đầu vào, vốn liếng, tỉ giá hối đoái, thậm chí giá các năng lượng khác rất là cao nhưng giá điện của chúng ta vẫn giữ giá rất là thấp, tăng hầu như không đáng kể", ông Trần Đình Thiên nhấn mạnh.
Ông Trần Đình Thiên cho rằng để tính đúng, tính đủ thì nguyên tắc thị trường phải là chi phối và dẫn dắt. Với các nhóm thu nhập thấp, chính sách xã hội cần có cơ chế hỗ trợ phù hợp và tách bạch với giá điện chung, không nên để tình trạng EVN lỗ và nguy cơ phá sản.
“Tôi đã từng nói giá điện cao chưa chết, nhưng mất điện mới là gay. Nói vậy để thấy rằng công cụ giá hiện nay cần được đưa ra sử dụng một cách tích cực nhất, hiệu quả nhất với nguyên tắc theo thị trường. Tính đúng, tính đủ là yếu tố khách quan và dẫn dắt sự phát triển của ngành điện” - ông Thiên nói.
Đồng tình với quan điểm trên, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) Nguyễn Tiến Thỏa cũng cho rằng giá điện thấp, nói là tốt cho sản xuất, kinh doanh, tốt cho đời sống nhưng vấn đề là khi đầu vào không thực, sản phẩm đầu ra không phản ánh đúng giá trị thị trường.
Theo ông Thỏa, đã đến lúc cần sửa Luật Điện lực, trong đó có quy định về giá theo hướng thị trường, chuẩn bị cho vận hành thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Đây là cơ sở giúp thúc đẩy các yếu tố thị trường, người tiêu dùng được lựa chọn đơn vị bán điện với giá tốt, dịch vụ tốt nhất.
Nêu quan điểm giá điện cần đặt trong tổng thể mối quan hệ giữa sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt của doanh nghiệp và người dân, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội phân tích, giá điện cần đảm bảo hài hòa hóa lợi ích các bên. “Nguyên tắc giá điện là cần tính đúng, tính đủ, cùng với các chính sách hỗ trợ khác cho các nhóm đối tượng. Do đó, cần phải xác định rõ giá điện thực tế là bao nhiêu, nếu tính thấp sẽ không thu hút đầu tư, gây nên thua lỗ và không hiệu quả. Từ đó xác định cơ chế giá điện đảm bảo tính cạnh tranh, hấp dẫn”, ông Hiếu nói.
Để tính đúng, tính đủ giá điện, ông Phan Đức Hiếu cho rằng cần đảm bảo an ninh nguồn điện với sự đồng bộ, kịp thời. Đẩy nhanh các dự án nguồn điện, tăng tính cạnh tranh trên cơ sở giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính, không sản xuất bằng mọi giá; có chính sách phù hợp với từng nhóm đối tượng, tiết kiệm điện, tiêu thụ điện xanh.
Còn theo ông Hà Đăng Sơn, chuyên gia năng lượng cho biết: trên thế giới có nhiều mô hình định giá cho giá điện. Một số quốc gia có lợi thế về cung ứng năng lượng, họ luôn là các nước xuất siêu về mặt năng lượng, thông thường họ rất dễ dàng đưa ra các cơ chế giá để ổn định kinh tế xã hội, đáp ứng các mục tiêu về dân sinh xã hội.
Ông Hà Đăng Sơn cũng chỉ ra thách thức lớn nhất của chúng ta khi hòa nhập với thị trường năng lượng thế giới là phải chấp nhận câu chuyện cung cầu năng lượng trên thế giới, giá cả thế giới biến động và chi phí đầu vào cho năng lượng cũng như sản xuất điện năng của chúng ta cũng sẽ thay đổi rất lớn.
Chuyên gia năng lượng này cũng bày tỏ, chúng ta cần phải nhìn nhận lại bài toán về nguồn điện năng ở trong tổng thể về thị trường năng lượng quốc tế, khi nhiều nhà đầu tư đánh giá thị trường Việt Nam không còn là "cô gái đẹp" và không thực sự hấp dẫn.
Do đó, ông Sơn khuyến nghị cần thay đổi cơ chế chính sách, điều chỉnh luật pháp về thu hút đầu tư, trong đó đưa ra mức giá mua điện phù hợp, đủ hấp dẫn nhà đầu tư, đảm bảo việc đầu tư rủi ro thấp, gắn với an ninh năng lượng quốc gia…/.