Nhân rộng hiệu quả Làng thông minh
Xã Tân Thuận Tây (thành phố Cao Lãnh) là địa phương được chọn triển khai Đề tài Nghiên cứu xây dựng mô hình Làng thông minh phát triển từ Hội quán nông dân. Đây là đề tài khoa học cấp quốc gia, do Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt, Trường Đại học Bách Khoa (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) tổ chức chủ trì.
Mô hình nhằm kết nối cộng đồng ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát triển nông thôn bền vững, hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống người dân dựa trên thế mạnh và cơ hội của địa phương.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Nguyễn Phước Thiện (bìa trái) và Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Phạm Thị Ngọc Đào khảo sát hệ thống kết nối công nghệ của mô hình Làng thông minh
Đến nay, đề tài đã được Bộ Khoa học và Công nghệ đánh giá thu kết quả đạt. Hiện nhóm nghiên cứu đang hoàn thiện các sản phẩm đề bàn giao cho địa phương. Trong đó, có Cổng thông tin điện tử cho hội quán; hệ thống lưu trữ, phân tích dữ liệu trung tâm cho Làng thông minh; mô hình hệ thống quan trắc môi trường (quan trắc khí và đất); hệ thống tưới tự động (sử dụng năng lượng mặt trời); hệ thống camera giám sát an ninh, hệ thống chiếu sáng công cộng thông minh, ứng dụng di động dành cho thành viên hội quán và cho quản lý, bộ cơ sở dữ liệu về nhật ký canh tác sản phẩm xoài v.v..
Từ nền tảng mô hình tại Tân Thuận Tây, đến nay đã nhân rộng đến các địa phương khác trên địa bàn tỉnh. Theo đó, hiện tại Đồng Tháp có 06 địa phương có “Làng thông minh” được công nhận gồm: Xã Đốc Binh Kiều (huyện Tháp Mười), xã Định Yên (huyện Lấp Vò); xã Bình Thạnh, xã Mỹ Xương (huyện Cao Lãnh); xã Tân Nhuận Đông, xã An Nhơn (huyện Châu Thành).
Tuyến đường nông thôn được lắp đặt hệ thống chiếu sáng thông minh
Hình thành công dân số trong thời đại số
Ông Tạ Thanh Tú, nông dân ấp Bình Tân (xã Bình Thạnh, huyện Cao Lãnh), phấn khởi chia sẻ, từ khi địa phương triển khai “Làng thông minh” trên địa bàn xã, người dân chúng tôi đã được hướng dẫn sử dụng và tiếp cận nhiều tiện ích công nghệ. Nhờ đó, bà con có thể theo dõi thời tiết, dịch bệnh, quản lý lịch trình canh tác qua các ứng dụng thông minh; sử dụng phần mềm truy xuất nguồn gốc sản phẩm; giao dịch trên sàn thương mại điện tử và thanh toán không dùng tiền mặt. Những tiện ích này không chỉ nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn giúp hoạt động sản xuất, kinh doanh ngày càng hiệu quả hơn.
Được xác định là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình phát triển nông thôn mới, hướng mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, việc xây dựng “Làng thông minh” được nhiều địa phương chú trọng, mặc dù còn không ít khó khăn trong quá trình thực hiện.
Bà Nguyễn Thị Mai Chi – Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Bình Thạnh (huyện Cao Lãnh) cho biết, địa phương đối diện với nhiều thử thách trong quá trình triển khai, do mô hình còn khá mới mẻ đối với người dân, do chưa nắm rõ các ứng dụng của phần mềm và thông số kỹ thuật của từng thiết bị, dẫn đến việc áp dụng vào sản xuất chưa đạt kết quả như mong muốn. Quy trình khép kín và chi phí lớn trong việc xây dựng sản phẩm OCOP 4 sao khiến nhiều chủ thể e ngại, chưa mạnh dạn tham gia. Tuy nhiên địa phương ưu tiên nguồn lực, tập trung vận động, tuyên truyền, hướng dẫn người dân cài đặt và sử dụng phần mềm, hỗ trợ quy trình thực hiện xét sản phẩm OCOP 4 sao bằng nhiều hình thức. Nhờ đó, người dân dần hiểu rõ sự cần thiết của việc áp dụng công nghệ, tiện ích trong sản xuất nông nghiệp và đồng tình tham gia.
Tại xã Mỹ Xương (huyện Cao Lãnh) bên cạnh triển khai các tiêu chí của “Làng thông minh”, địa phương còn thực hiện mô hình “Xã thương mại điện tử” nhằm từng bước ứng dụng công nghệ số vào sản xuất nông nghiệp. Mô hình này giúp xây dựng dữ liệu thông tin, đảm bảo sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, gia tăng mức độ tin cậy của người tiêu dùng; đồng thời, việc tiêu thụ sản phẩm được mở rộng qua cả hình thức bán hàng trực tiếp lẫn gián tiếp, kết hợp với các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt.
Ông Trần Phú Hậu, nông dân xã Mỹ Xương, chia sẻ, ứng dụng công nghệ giúp ông tiết kiệm thời gian, chi phí, tối ưu hóa việc trồng trọt, dễ dàng theo dõi chất lượng sản phẩm và nâng cao giá trị đầu ra nhờ truy xuất nguồn gốc. Trước đây, sản phẩm chủ yếu tiêu thụ ở thị trường nhỏ lẻ, nhưng nay có thể đưa xoài của mình lên các sàn thương mại điện tử, mở rộng cơ hội kinh doanh và tiếp cận khách hàng ngoài địa phương.
Ngoài ra, từ khi có hệ thống camera giám sát an ninh tại các nút giao thông trọng điểm, khu vực đông người nên tình hình an ninh, an toàn ở địa phương được ổn định hơn - ông Hậu nói thêm.
Nông dân Trần Phú Hậu ứng dụng tối đa các tiện ích công nghệ vào sản xuất và phát triển kinh tế
Từ các ứng dụng mới khá tiện ích và xu thế phát triển những tính năng tối ưu, nhiều hộ dân mạnh dạn áp dụng, ngoài việc theo dõi những chính sách mới của địa phương; những chỉ số đo lường, tình hình sâu bệnh trên hệ thống cảm biến IoT trong nông nghiệp, người dân còn ứng dụng trực tiếp vào quá trình canh tác nông sản và bán sản phẩm thông qua ứng dụng tiện ích trên điện thoại thông minh, đưa sản phẩm của nhà vườn càng đến gần với người tiêu dùng góp phần phát triển kinh tế nông thôn.
Đồng Tháp kỳ vọng mỗi xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu sẽ trở thành điểm sáng về phát triển bền vững và ứng dụng công nghệ số. Trong đó, mô hình “Làng thông minh” là yếu tố góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong đời sống và sản xuất của người dân.
Ông Nguyễn Thành Tài – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cho biết, đến nay trên địa bàn tỉnh có 06 mô hình “Làng thông minh” được công nhận. Để nhân rộng mô hình trong thời gian tới, Sở tiếp tục tham mưu tỉnh đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ số, nâng cao nguồn nhân lực và kỹ năng số tại các địa phương; chú trọng phát triển các mô hình kinh tế nông nghiệp thông minh, hỗ trợ chính sách và sự hợp tác từ các tổ chức, doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Sở Khoa học và Công nghệ đẩy mạnh hợp tác với các Viện, trường và doanh nghiệp để nghiên cứu, chuyển giao các giải pháp công nghệ thiết thực, tập trung vào quản lý sản xuất, thiết bị tiết kiệm năng lượng, đặc biệt là các mô hình nông nghiệp thông minh đáp ứng nhu cầu thực tế của người dân nông thôn.
Từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông thôn bền vững và thông minh, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tiếp theo - ông Nguyễn Thành Tài nhấn mạnh.
Hành trình xây dựng nông thôn mới không chỉ dừng lại ở phát triển hạ tầng hay nâng cao thu nhập, mà quan trọng hơn là hướng đến một cuộc sống chất lượng cho người dân. Những mô hình như “Làng thông minh” hay “Xã thương mại điện tử” đã và đang hiện thực hóa mục tiêu này, tạo ra bước đột phá trong phát triển nông thôn theo hướng hiện đại, số hóa. Điều đó cũng thể hiện rõ tư duy đổi mới, khả năng thích ứng của cộng đồng trước những thay đổi của thời đại; đồng thời, mở ra những cơ hội lớn để nông thôn phát triển một cách chủ động, hiệu quả và bền vững.
Phước Thành