Tỉnh quan tâm đầu tư hỗ trợ phát triển kinh tế vùng đồng bào DTTS và miền núi. Kết quả, kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh đã có bước phát triển toàn diện; việc đầu tư, hỗ trợ vùng DTTS trên địa bàn được tăng cường, đã phát huy hiệu quả, làm thay đổi cơ bản bộ mặt nông thôn miền núi của tỉnh, đời sống vật chất và tinh thần của người dân từng bước được cải thiện. Năm 2023, thu nhập bình quân đầu người đạt 69,77 triệu đồng/người, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn toàn tỉnh còn 9,2% (giảm 3,09% so với năm 2022), trong đó tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS giảm từ 2,5% - 3%, với các xã đặc biệt khó khăn giảm từ 4 - 4,5%. Toàn tỉnh có 80 xã đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 62,01% tổng số xã). Cơ sở hạ tầng nông thôn miền núi được cải thiện đáng kể, 100% số xã có Trạm Y tế, đường ô tô đến trung tâm xã; 99,8% hộ dân được sử dụng điện; 95,5% hộ dân vùng nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh.
Công tác phát triển văn hóa, giáo dục và đào tạo, chăm sóc sức khỏe Nhân dân được chú trọng. Tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, hoàn thiện hệ thống giáo dục bảo đảm các điều kiện cơ bản để triển khai có hiệu quả Chương trình giáo dục mầm non, Chương trình giáo dục phổ thông. Kết quả đến nay, chất lượng giáo dục đại trà tiếp tục ổn định và có bước phát triển phù hợp với tiêu chí phát triển năng lực người học; tỷ lệ huy động trẻ 6 tuổi vào lớp 1 đạt 100%; tỷ lệ học sinh tiểu học được học 2 buổi/ngày đạt trên 87,5%; công tác tổ chức kỳ thi tuyển sinh lớp 10 và kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông đảm bảo kịp thời, an toàn, đúng quy chế; tỷ lệ học sinh tốt nghiệp Trung học phổ thông trung bình đạt 98,59%. Tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng công tác phổ cập giáo dục, đến nay tỉnh Hòa Bình đạt chuẩn phổ cập giáo dục cho trẻ mầm non 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục trung học cơ sở mức độ 2, xóa mù chữ mức độ 2.
Bên cạnh đó, thực hiện tốt chủ trương về nâng cao tỉ lệ khám chữa bệnh và chất lượng dịch vụ y tế, nhất là ở tuyến cơ sở. Tổ chức thực hiện chăm sóc sức khoẻ Nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em, đồng thời tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, công tác phòng, khám chữa bệnh các tuyến từ tỉnh đến xã. Kết quả, chất lượng y tế có sự chuyển biến, đồng bào dân tộc được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khoẻ cơ bản. Đồng thời đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ theo chương trình khung đào tạo của Bộ Y tế đối với đội ngũ cán bộ, nhân viên y, bác sỹ từ tỉnh đến thôn, xóm.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết chuyên đề về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc trong tỉnh, lãnh đạo, chỉ đạo lập hồ sơ di sản văn hóa Mo Mường trình UNESCO công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện các Đề án về Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể tiêu biểu các dân tộc trong tỉnh; bảo tồn, phát huy giá trị Di sản văn hóa Mo Mường; phục dựng lễ hội truyền thống các DTTS; trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa; tổ chức lễ công nhận tri thức Lịch Đoi (Lịch Tre) và Lễ hội Khai hạ của người Mường tỉnh Hòa Bình là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Tổ chức Lễ Đón nhận Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia Keng Loóng và khai mạc Lễ hội Xên Mường dân tộc Thái, huyện Mai Châu năm 2024. Chỉ đạo bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng gia đình văn hoá, phòng chống tệ nạn xã hội, bài trừ hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan.
Tỉnh thực hiện tốt chủ trương tăng cường phát triển đảng viên người DTTS, khắc phục tình trạng không có tổ chức đảng, đảng viên ở thôn, nhất là đảng viên DTTS (Từ 01/01/2021 đến 31/12/2023 toàn tỉnh kết nạp mới được 3.490 đảng viên là người dân tộc thiểu số). Đến nay toàn tỉnh có 1.276 người có uy tín trong đồng bào DTTS, đây là lực lượng nòng cốt, là cầu nối quan trọng giữa cấp ủy, chính quyền với Nhân dân, vận động đồng bào các dân tộc chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Các cấp ủy, chính quyền trong tỉnh luôn quan tâm xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đảm bảo yêu cầu, nhiệm vụ. Ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực vùng đồng bào DTTS&MN, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức người DTTS đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng, thực hiện đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch cán bộ người DTTS trong các cơ quan Đảng, Nhà nước; ban hành chính sách thu hút, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của địa phương. Tỷ lệ người DTTS tham gia hệ thống chính trị và giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý ngày càng cao, công tác tuyển dụng bố trí, sử dụng, điều động, luân chuyển ngày càng nền nếp, góp phần tích cực trong việc tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý người DTTS.
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác dân tộc trong thời gian tới, tỉnh đề ra một số nhiệm vụ, giải pháp, gồm: (1) Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, sự điều hành của chính quyền các cấp trong việc cụ thể hóa, thực hiện công tác dân tộc. Phát huy truyền thống đoàn kết dân tộc, thực hiện tốt công tác thông tin, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, vận động đồng bào thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước; có nhận thức đúng đắn về vai trò của công tác giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống, tích cực tham gia lao động sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương; (2) Tham mưu chỉ đạo xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp với địa bàn, đặc biệt là chính sách hỗ trợ vay vốn, đào tạo nghề, giải quyết việc làm. Đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội gắn với giảm nghèo, tích cực chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi giống cây trồng, vật nuôi, đẩy mạnh phát triển nông nghiệp nông thôn, tăng trưởng kinh tế gắn với môi trường sinh thái, phát triển văn hóa, du lịch, tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho đồng bào DTTS. Đổi mới công tác hỗ trợ tín dụng để đồng bào sử dụng hiệu quả các nguồn vốn vay, chủ động trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh, đổi mới tư duy trong cách làm ăn, sinh kế; (3) Phối hợp thực hiện tốt các chương trình, dự án, các cơ chế, chính sách dành cho đồng bào các DTTS trên địa bàn, nhất là 03 chương trình mục tiêu Quốc gia. Tăng cường trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn của các cấp chính quyền địa phương, sự tham gia vào cuộc của các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là ở cơ sở. Tạo kiều kiện để người dân được phát huy vai trò tham gia quản lý, điều hành, kiểm tra, giám sát, đánh giá trong suốt quá trình tổ chức thực hiện chương trình, chính sách, dự án; (4) Tiếp tục đầu tư, hoàn thiện đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng cho vùng đồng bào DTTS, ưu tiên đầu tư, củng cố, hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, văn hóa, y tế, giáo dục, điện, nước sinh hoạt, chợ nhằm phục vụ dân sinh; cải thiện điều kiện sinh kế, đẩy mạnh ứng dụng KHKT để phát triển sản xuất; (5) Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội làm tốt công tác tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên và Nhân dân tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh tại địa phương, đơn vị; (6) Tiếp tục triển khai thực hiện tốt việc củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống chính trị ở cơ sở nơi có đông đồng bào dân tộc. Quan tâm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác dân tộc. Chú trọng công tác xây dựng, quy hoạch, đào tạo và bố trí sử dụng cán bộ người DTTS, thực hiện các chính sách đãi ngộ để thu hút nhân tài về công tác tại vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Phát vai trò của già làng, trưởng thôn, trưởng bản và lực lượng cốt cán, người có uy tín là đồng bào DTTS trong việc động viên đồng bào phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, thực hiện có hiệu quả nếp sống văn hóa mới. Kiên quyết đấu tranh với những phần tử lợi dụng vấn đề dân tộc để kích động, chống phá Đảng và Nhà nước, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; (7) Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, định kỳ sơ kết, tổng kết, kịp thời biểu dương, khen thưởng những điển hình tiên tiến, những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc; phổ biến, giới thiệu các mô hình tốt, kinh nghiệm hay để áp dụng và nhân rộng trên địa bàn các xã, thôn vùng đồng bào DTTS&MN; (8) Tăng cường nắm bắt tình hình tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân các dân tộc trong tỉnh trước, trong và sau Đại hội Đảng bộ các cấp, nhiệm kỳ 2025 - 2030, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh không để xẩy ra các tình huống đột xuất, bất ngờ trong công tác dân tộc.
Bảo An (BTGTU)