Tác phẩm “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, là cuốn sách tuyển chọn những bài viết, bài phát biểu đúc kết những thành tựu phát triển lý luận, những kết quả tổng kết thực tiễn mới nhất của Đảng ta về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Trong tác phẩm, có đề cập nhiều nội dung; trong đó, nội dung về xây dựng Đảng và hệ thống chính trị giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Đó là cơ sở quan trọng cho việc tiếp tục tổng kết lý luận về đường lối đổi mới của Đảng ta, là tài liệu quý để giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức của cả hệ thống chính trị và Nhân dân ta trong cả nước về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội; tạo nên sự đồng thuận xã hội để khơi dậy, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, để đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.
Trong Bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, cũng là tựa đề của tác phẩm, Tổng Bí thư đã khẳng định: “Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta là phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đây là vấn đề mang tính nguyên tắc, có ý nghĩa sống còn đối với chế độ ta, là nền tảng vững chắc của Đảng ta, không cho phép ai được ngả nghiêng, dao động” [1]. Trên cơ sở đó, tác phẩm chỉ đạo: “Nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành một nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”[2].
Trong Bài phát biểu Tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp, bản chất cách mạng, tính tiền phong, gương mẫu, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, tác phẩm nhấn mạnh: “Trong điều kiện Đảng ta là đảng cầm quyền, hoạt động trong môi trường phát triển kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập; cán bộ, đảng viên giữ nhiều trọng trách, thường xuyên phải đối mặt với những cám dỗ của tiền bạc, của cải vật chất, quyền lực, lợi ích cá nhân, chúng ta càng phải chăm lo giữ vững bản chất cách mạng và tính tiên phong của Đảng. Nếu không nhận thức sâu sắc điều này, nếu cán bộ, đảng viên không tích cực và kiên trì rèn luyện và học tập thì rất dễ bị thoái hóa, biến chất”[3]. Vì vậy, mục đích hướng tới của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng là xây dựng “Một đảng cách mạng chân chính có đường lối đúng, có tổ chức chặt chẽ, có đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, gương mẫu, tận tụy, gắn bó máu thịt với nhân dân, được nhân dân ủng hộ, thì đảng đó có sức mạnh vô địch, không thế lực nào ngăn cản nổi trên con đường dẫn dắt dân tộc đi lên”[4].
Về công tác xây dựng Đảng thời gian qua, Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 16/01/2012, “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” (Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI) đã đánh giá những kết quả đã đạt được về công tác xây dựng Đảng: “Từ khi thực hiện đường lối đổi mới, Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư các khóa đã ban hành nhiều chủ trương, nghị quyết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Trên cơ sở đó, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã đạt được nhiều kết quả tích cực; năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng không ngừng được nâng cao; phương thức lãnh đạo của Đảng từng bước được đổi mới; vai trò lãnh đạo của Đảng được giữ vững, niềm tin của nhân dân với Đảng được củng cố; đội ngũ cán bộ, lãnh đạo, quản lý các cấp đã có bước trưởng thành và tiến bộ về nhiều mặt...” [5]. Đồng thời, Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI cũng chỉ ra những hạn chế, yếu kém, thậm chí có những yếu kém, khuyết điểm kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ chậm được khắc phục, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc...” [6]. Để tạo chuyển biến mạnh mẽ về công tác xây dựng Đảng, Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI đã đề ra ba vấn đề cấp bách: “Một là, kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin của đảng viên và của nhân dân đối với Đảng. Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp trung ương, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Ba là, xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong mối quan hệ với tập thể cấp ủy, cơ quan, đơn vị; tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Trong ba vấn đề trên, vấn đề thứ nhất là trọng tâm, xuyên suốt và cấp bách nhất” [7].
Kế thừa Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI; Nghị quyết số 04-NQ/TW, ngày 30/10/ 2016 “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ” (Nghị quyết Trung ương 4 khoá XII) đã tiếp tục đánh giá kết quả đạt được trong công tác xây dựng Đảng sau 05 năm tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI; đồng thời, chỉ ra một số hạn chế, khuyết điểm cần khắc phục; qua đó, đề ra mục tiêu: “… Kiên quyết khắc phục những yếu kém trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, trách nhiệm, năng lực và động cơ đúng đắn, thực sự tiên phong, gương mẫu, luôn đặt lợi ích của tập thể, quốc gia, dân tộc lên trên lợi ích cá nhân, thực sự là cán bộ của dân, phục vụ nhân dân. Củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng” [8], và đề ra cơ chế, chính sách: “Kiên quyết sàng lọc, miễn nhiệm, thay thế, cho từ chức đối với cán bộ làm việc kém hiệu quả, không hoàn thành nhiệm vụ, yếu về năng lực, kém về phẩm chất đạo đức, tín nhiệm thấp mà không chờ hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu. Trước mắt, rà soát, kiểm tra, xử lý dứt điểm các vụ việc vi phạm trong thực thi quyền lực gây bức xúc trong cán bộ, đảng viên và nhân dân...” [9].
Sau thời gian tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI và Nghị quyết Trung ương 4 khoá XII; dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, quyết liệt, thường xuyên, liên tục của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng; công tác xây dựng Đảng đạt nhiều kết quả quan trọng, Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII đã đánh giá: Công tác xây dựng Đảng, trong đó có công tác cán bộ được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định, đạt nhiều kết quả quan trọng; góp phần củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ…; góp phần rất quan trọng thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước…[10] .
Thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI; Nghị quyết Trung ương 4 khoá XII; Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII và vận dụng Tác phẩm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; từ đầu nhiệm kỳ đến nay, công tác xây dựng Đảng ở Ninh Thuận đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Nhận thức của các cấp uỷ, tổ chức đảng, đảng viên và Nhân dân về công tác xây dựng Đảng đã có chuyển biến tích cực. Các cấp uỷ, tổ chức đảng đã tăng cường quán triệt, tổ chức thực hiện, tuyên truyền có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, nhất là các nghị quyết về công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chủ trương về sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị được thực hiện quyết liệt, đạt kết quả bước đầu. Tổ chức bộ máy của các cơ quan, đơn vị từng bước được kiện toàn theo hướng tinh gọn. Công tác cán bộ tiếp tục được đổi mới, đạt được nhiều kết quả quan trọng. Hệ thống chính trị ở cơ sở từng bước được củng cố, kiện toàn và hoạt động có hiệu quả. Sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước tiếp tục được củng cố; góp phần quan trọng vào kết quả của sự nghiệp đổi mới của Đảng, hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân…[11]; nhất là hiện nay, cả hệ thống chính trị của tỉnh đang khẩn trương triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết 18 - NQ/TW.
Thời gian qua, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở Ninh Thuận vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục, đó là: Việc tổ chức quán triệt, học tập và triển khai thực hiện chỉ thị, nghị quyết của Đảng ở một số nơi có lúc chưa kịp thời. Công tác nắm tình hình, dư luận xã hội có lúc, có nơi chưa đáp ứng yêu cầu. Công tác đấu tranh, phòng ngừa, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch có lúc chưa chủ động. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu ở một số ít tổ chức cơ sở đảng còn hạn chế. Việc cụ thể hoá chủ trương, nghị quyết liên quan trực tiếp đến sự phát triển của một số địa phương chưa sâu sát, hiệu quả chưa cao. Công tác kiểm tra, giám sát ở một số ít cấp ủy, tổ chức đảng chưa toàn diện; việc nắm bắt thông tin để tiến hành kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm chưa chủ động. Việc giám sát còn hạn chế. Công tác theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận sau kiểm tra, giám sát ở một số địa phương chưa được quan tâm...[12].
Để thực hiện công tác xây dựng Đảng thời gian tới, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã đề ra các nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp đột phá. Các nhiệm vụ trọng tâm đó là: (1) Tiếp tục đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. (2) Đổi mới căn bản và toàn diện công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. (3) Xây dựng tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Ba giải pháp đột phá: (1) Tiếp tục hoàn thiện, cụ thể hóa hệ thống các văn bản về công tác xây dựng Đảng và xây dựng hệ thống chính trị. (2) Phát huy dân chủ, siết chặt kỷ luật, kỷ cương; đổi mới, sáng tạo và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đột phá vì lợi ích chung. (3) Đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; phân cấp phân quyền; kiểm tra, kiểm sát; kiểm soát quyền lực…[13] và thực hiện theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần XIV, nhiệm kỳ 2020-2025: “Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng. Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong toàn Đảng bộ, cả hệ thống chính trị và Nhân dân về nhiệm vụ xây dựng Đảng. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đường lối đổi mới và những vấn đề có tính nguyên tắc của Đảng. Nâng cao bản lĩnh chính trị, trí tuệ, tính chiến đấu của các tổ chức đảng và của mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp”[14]. “Kiên quyết sàng lọc, miễn nhiệm, thay thế, cho từ chức đối với cán bộ làm việc kém hiệu quả, không hoàn thành nhiệm vụ, yếu về năng lực, kém về phẩm chất đạo đức, tín nhiệm thấp mà không chờ hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu. Trước mắt, rà soát, kiểm tra, xử lý dứt điểm các vụ việc vi phạm trong thực thi quyền lực gây bức xúc trong cán bộ, đảng viên và nhân dân...”. Đồng thời, khẩn trương triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị của tỉnh theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết 18 - NQ/TW.
Thực hiện tốt công tác xây dựng Đảng trên địa bàn tỉnh, theo quan điểm trong tác phẩm “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương về công tác xây dựng Đảng sẽ góp phần quan trọng trong việc “xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phát huy truyền thống đoàn kết; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, kinh tế biển là động lực, phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, nâng cao đời sống Nhân dân; đảm bảo quốc phòng - an ninh; phấn đấu xây dựng Ninh Thuận trở thành tỉnh phát triển khá của khu vực và cả nước…” [15].
Tài liệu tham khảo:
1. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (2022), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia Sự Thật, Hà Nội.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ lần thứ XIII, Tập 1 và 2, Hà Nội.
3. Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 16/01/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”.
4. Nghị quyết số 04-NQ/TW, ngày 30/10/2016 của Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ”.
5. Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII “về đẩy mạnh, xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, tự chuyển hoá””.
6. Tỉnh uỷ Ninh Thuận (2020), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2020-2025.
7. Tỉnh uỷ Ninh Thuận, Báo cáo số 423-BC/TU, ngày 12/3/2024, về tổng kết công tác xây dựng Đảng 05 năm (2021 - 2025).
Chú thích:
(1) Nguyễn Phú Trọng (2022), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia Sự Thật, Hà Nội, trang 51; (2) Sđd, trang 52, 53; (3) Sđd, trang 225; (4) Sđd, trang 226.
(5), (6); (7) Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 16/01/2012, Nghị quyết Hội nghị lần thư tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”.
(8); (9) Nghị quyết số 04-NQ/TW, ngày 30/10/ 2016, Nghị quyết Hội nghị lần thư tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ”.
(10) Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021, Kết luận Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII về đẩy mạnh, xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, tự chuyển hoá”.
(11); (12); (13) Tỉnh uỷ Ninh Thuận, Báo cáo số 423-BC/TU, ngày 12/3/2024, về tổng kết công tác xây dựng Đảng 05 năm, 2021 - 2025.
(14) Tỉnh uỷ Ninh Thuận (2020), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần XIV, nhiệm kỳ 2020-2025, trang 81; (15) Sđd, trang 07.
Tác giả: Đổng Văn Dinh