Một lớp Bình dân học vụ. (Ảnh: baotanglichsu.vn)
Ngay sau khi đất nước độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà, và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ".
Ngày 8-9-1945, thay mặt Chủ tịch Chính phủ lâm thời, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Võ Nguyên Giáp ký ban hành Sắc lệnh quy định việc học chữ quốc ngữ từ nay bắt buộc và không mất tiền cho tất cả mọi người. Cùng ngày, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ban hành Sắc lệnh thành lập Nha bình dân học vụ để "trông nom việc học của nhân dân".
Sau khi các Sắc lệnh được ban hành, phong trào toàn dân tham gia Bình dân học vụ phát triển khắp từ thành thị đến nông thôn, từ đồng bằng, miền biển đến rừng núi xa xôi hẻo lánh. Phong trào đã lôi cuốn được mọi tầng lớp, mọi lứa tuổi, mọi giới tham gia. Ở các địa phương, nơi nào cũng có thể trở thành lớp học, từ đình chùa đến cổng làng, bờ ruộng, xưởng máy.
Nhiều khoá huấn luyện sư phạm cấp tốc được mở tại Hà Nội, Huế để cung cấp giáo viên. Những chiến sĩ diệt giặc dốt có mặt ở khắp các địa phương thực hiện vận động quần chúng tham gia học tập. Nhiều hình thức động viên khích lệ quần chúng tham gia học tập được vận dụng sáng tạo. Truyền thống hiếu học của dân tộc được đánh thức và nâng lên rất nhiều. Phong trào Bình dân học vụ không còn mang ý nghĩa văn hoá thuần tuý mà đã trở thành phong trào vận động yêu nước rộng lớn. Mặc dù thiếu phương tiện in sách, thiếu giấy mực, Nha bình dân học vụ đã in hàng triệu cuốn sách giáo khoa các loại, kịp thời cung cấp cho người học.
Nhờ đó, chỉ sau một năm thực hiện, ta đã mở được 15.000 lớp học, đào tạo 95.000 giáo viên. Chỉ tính riêng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đã có 2.500.000 người thoát nạn mù chữ. Các tỉnh Hà Tĩnh, Thái Bình, Hải Dương là những nơi có phong trào khá nhất, được Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh khen ngợi. Nạn mù chữ được thanh toán một bước quan trọng.
--------------
Xem thêm tài liệu tham khảo TẠI ĐÂY
Nguồn: Lịch sử biên niên Đảng Cộng sản Việt Nam, tập 3, tr.16-18, NXB Chính trị Quốc gia, 2008.