Trong đó, nhiều chuyện xưa và nay về Anh hùng LLVT Bùi Tiến Hợp, nguyên chiến sĩ lái xe thiết giáp của đơn vị thời kỳ chống Mỹ, được mọi người nhắc mãi.
Chiến công vang dội
 |
| Trung sĩ Bùi Tiến Hợp (bìa phải) cùng đồng đội. Ảnh chụp năm 1975. Ảnh Ngọc Diệp. |
Sinh trưởng tại xã Thượng Trưng, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc, cha là cán bộ cách mạng bị thực dân Pháp bắt tra tấn dã man và chết trong nhà tù của địch, năm 1971, mới 17 tuổi, Bùi Tiến Hợp xung phong lên đường nhập ngũ. Tháng 4/1972 anh được bổ sung về Đại đội Thiết giáp 17 thuộc Tiểu đoàn 117b (Đơn vị tiền thân của Lữ đoàn Tăng-Thiết giáp 574 hiện nay), nhận nhiệm vụ lên đường vào Nam chiến đấu. Tháng 1 năm sau, trong trận đánh chiếm ngã ba Đồng Tranh (Phú Bình), khi chiếc xe đi đầu của ta bị trúng đạn chống tăng bốc cháy, anh đã dũng cảm điều khiển xe 056 vượt lên tiêu diệt hỏa điểm địch, tạo điều kiện cho bộ binh và xe tăng ta xuất kích giành thắng lợi.
Trong Chiến dịch giải phóng Tam Kỳ (Quảng Nam) ngày 24/3/1975, kíp xe thiết giáp 056 của Đại đội 2, Tiểu đoàn 177b có trưởng xe Nguyễn Quốc Vinh, lái xe Bùi Tiến Hợp, pháo thủ Đào Văn Minh, thợ sửa chữa Lương Văn Trụ và một anh bộ đội công binh dẫn đường, được lệnh vu hồi về phía nam, bất ngờ dùng hỏa lực khống chế, uy hiếp và cùng với bộ binh xung phong đánh chiếm cầu Tam Kỳ, cắt đứt đường số 1 từ Tam Kỳ đi Chu Lai, sau đó thọc sâu đánh thẳng vào trung tâm thị xã. Trên đường tiến công, đến ngã ba Nam Ngãi, đoàn xe thiết giáp của địch ùn lại chống trả, thiết giáp ta dùng hỏa lực áp đảo chia cắt đội hình định. Trên đường truy đuổi, khi chỉ còn cách xe M113 của địch (loại xe thiết giáp do Mỹ sản xuất, có khả năng cơ động việt dã vượt mọi địa hình, đặc biệt có tốc độ rất cao, được mệnh danh là "Thần Mã") chừng 200m, Trung sĩ lái xe Bùi Tiến Hợp hô to: “Minh ơi, bắn đi!”.
Không nghe tiếng súng nào, ngoái lại thấy pháo thủ Minh đã hy sinh, máu loang đỏ cả vùng đầu và ngực. Trước tình thế khẩn cấp, anh Hợp dũng mãnh cho xe ta lao thẳng vào xe địch. Hoảng hốt, chiếc M113 lao “rầm” xuống vệ đường, 4 tên lính nguỵ giơ hai tay lên đầu, run rẩy chui ra khỏi xe. Đây cũng là chiếc thiết giáp đầu tiên của Lữ đoàn 574 bắt sống địch trên chiến trường Khu 5. Khí thế đó làm cho tinh thần binh lính địch hoang mang, đội hình thiết giáp địch rối loạn, tan rã và tháo chạy. Tiếp đó anh Hợp dùng xích sắt của xe 056 đè bẹp 2 xe Jeep và húc đổ nhiều xe GMC của địch, mở đường cho quân ta tiến vào giải phóng Tam Kỳ.
 |
| Anh hùng Bùi Tiến Hợp (hàng đầu, thứ tư, từ phải qua) và đồng đội. Ảnh Ngọc Diệp. |
Sau trận đánh dũng mãnh này, anh Bùi Tiến Hợp tiếp tục cùng đơn vị tham gia giải phóng thành phố Đà Nẵng, rồi tham gia Chiến dịch Hồ Chi Minh lịch sử. Trong các trận đánh, xe thiết giáp của anh luôn dẫn đầu đội hình, chiến đấu dũng cảm, gây cho địch nhiều tổn thất. Anh được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Nhất, Huân chương Chiến sĩ Giải phóng hạng Ba; xe thiết giáp số hiệu 056 do anh điều khiển được tặng thưởng Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Nhất. Ngày 30/10/2013, anh được Chủ tịch Nước ký Quyết định số 2052/QĐ-CTN phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân vì đã có những thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Sâu nặng nghĩa tình đồng đội
Xuất ngũ tháng 3/1976, trải qua 10 năm công tác trên đất Nga (1983 - 1993) rồi theo con đường kinh doanh, hiện là một doanh nhân thành đạt, CCB Bùi Tiến Hợp tích cực đóng góp tiền của hỗ trợ quê hương xây dựng nhà văn hóa, đường giao thông nông thôn, giúp đỡ, tặng quà các gia đình hoàn cảnh khó khăn… Đặc biệt, anh đã dồn nhiều tâm sức tham gia các chuyến hành quân về nguồn thăm lại chiến trường xưa, đi tìm hài cốt liệt sĩ.
 |
| CCB Bùi Tiến Hợp (mặc áo sọc, ngồi giữa) cùng vợ, 2 con (bìa trái) và những người thân của liệt sĩ Đào Văn Minh trò chuyện. Ảnh Ngọc Diệp. |
Cùng sinh năm 1954, cùng nhập ngũ năm 1971, cùng quê Vĩnh Phúc nên giữa CCB Bùi Tiến Hợp và liệt sĩ pháo thủ Đào Văn Minh của kíp xe 056 chiến đấu giải phóng Tam Kỳ năm 1975 có một tình bạn sâu nặng. Anh luôn nhớ như in, sau trận truy kích địch trên đường phố Tam Kỳ, anh bồng đồng đội Minh đã hy sinh giao cho đơn vị bộ binh chôn cất để tiếp tục truy kích địch. Hòa bình rồi, bao năm canh cánh bên lòng không biết bạn an nghỉ nơi đâu, cuối tháng 2/2012, anh tình cờ biết được câu chuyện với nhiều tình tiết khá ly kỳ về người lính yên nghỉ tại ngôi mộ (chưa có tên) số 3 hàng thứ 3 tính từ cổng nghĩa trang liệt sĩ xã Tam Xuân (Tam Kỳ, Quảng Nam) đi vào, chính là bạn chiến đấu Đào Văn Minh. Anh liền cùng người thân của đồng đội đã khuất vào Tam Xuân xin phép chính quyền địa phương khai quật mộ, lấy một mẩu xương nhỏ gửi về Cục Người có công (Bộ LĐ-TB&XH) cùng với mẫu sinh phẩm từ mẹ và các chị em gái liệt sĩ Minh để xét nghiệm. Kết quả AND nhận được hoàn toàn trùng khớp, ngày 22/7/2012, vợ chồng anh Hợp cùng gia đình anh Minh lên đường vào Tam Xuân cất bốc, đưa hài cốt liệt sĩ về an táng tại quê nhà xã Liên Châu, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc.
Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, CCB Bùi Tiến Hợp ghi nhớ, ở một hướng khác của Lữ đoàn 574, nhận nhiệm vụ đột kích tiến công Trường Võ bị Thủ Đức (ngụy) ngày 30/4/1975, kíp xe tăng 707 có 5 thành viên do Trung sĩ Trần Quang Nhàn làm trưởng xe, khi đến cổng chính Trường Võ bị Thủ Đức, bị trúng đạn chống tăng của địch bốc cháy. Tưởng rằng quân ta đã hy sinh, quân địch liền tổ chức xung phong. Bất ngờ, một chiến sĩ từ trong khói lửa mù mịt của xe tăng ta bất thần xông lên nổ súng vào đội hình địch tiêu diệt hàng chục tên. Tinh thần chiến đấu ngoan cường của kíp xe tăng 707 được Nhà nước truy tặng Huân chương Quân công hạng Ba. Năm 1975, cả 5 liệt sĩ của kíp xe an nghỉ tại Nghĩa trang Thủ Đức. Sau này, gia đình của 4 thành viên đã đưa được hài cốt liệt sĩ về quê an táng, chỉ còn trưởng xe Trần Quang Nhàn vẫn còn nằm lại. Đường xa, hoàn cảnh của gia đình khó khăn, đến thắp hương tưởng nhớ người đồng đội năm xưa, CCB Bùi Tiến Hợp nung nấu quyết tâm sớm đưa hài cốt liệt sĩ Nhàn về nơi anh sinh trưởng để người thân thuận tiện hương khói. Cuối năm 2019, anh cùng 3 CCB Lữ đoàn Tăng-Thiết giáp 574 liên hệ với Quân khu 7 chuẩn bị chu đáo hành trang, đưa cả em gái, em trai và người cháu gọi liệt sĩ Nhàn bằng bác đáp máy bay đi thành phố Hồ Chí Minh, hoàn thành các thủ tục chuyển hài cốt liệt sĩ về Nghĩa trang quê nhà: xã Yên Bình, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc.
Anh hùng Bùi Tiến Hợp tâm sự: “Lứa chúng tôi ngày ấy gắn bó với nhau khăng khít như anh em ruột thịt, cùng vượt mọi gian khổ, hiểm nguy, tham gia hàng chục chiến dịch, hàng trăm trận đánh, lập nên những chiến công vang dội. Giữa mưa bom bão đạn, trong khói lửa chiến tranh, nhiều người đã anh dũng hy sinh, hài cốt vẫn còn nằm đâu đó trên chiến trường. Chúng tôi may mắn hơn rất nhiều, được trở về xây dựng cuộc sống mới khi đất nước hòa bình, yên vui càng không thể quên được những đồng đội đã ngã xuống. Bao giờ còn sức khỏe thì tôi và đồng đội vẫn còn rong ruổi trên những nẻo đường để tìm kiếm đồng đội đã khuất, đưa họ về với quê hương...”.