Báo Thanh niên – cơ quan ngôn luận của tổ chức Thanh niên Cách mạng Đồng chí hội (do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập) xuất bản số đầu tiên vào ngày 21/6/1925, đánh dấu sự ra đời của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Từ đó đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, báo chí cách mạng Việt Nam luôn là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò quan trọng trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, không ngừng trưởng thành, vững mạnh về mọi mặt, đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
 |
| Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trao đổi với báo chí ngay sau khi thực hiện bỏ phiếu bầu đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021. (Ảnh: KT). |
Trong 95 năm qua, báo chí đã có đóng góp tích cực trên mặt trận thông tin tuyên truyền, thực hiện vai trò định hướng dư luận xã hội, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân, tham gia giám sát, phản biện, giúp các cơ quan ban ngành xây dựng, điều chỉnh, hoàn thiện nhiều chủ trương, chính sách. Báo chí cũng thể hiện vai trò của mình trong việc đấu tranh phòng chống các hành vi tiêu cực như tham nhũng, lãng phí, tha hoá trong lối sống …
Để làm được điều đó, đội ngũ những người làm báo đã không ngừng trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức để báo chí xứng đáng với vai trò, vị trí quan trọng trong công cuộc cách mạng của đất nước. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói tại Đại hội lần thứ II của Hội Nhà báo Việt Nam (1959): “Nhiệm vụ của người làm báo là quan trọng và vẻ vang. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ ấy thì phải cố gắng học tập chính trị, nâng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường giai cấp vô sản; phải nâng cao trình độ văn hóa, phải đi sâu vào nghiệp vụ của mình”. Tại Đại hội lần thứ III của Hội Nhà báo Việt Nam (1962), Người khẳng định: “Để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của mình, cán bộ báo chí cần phải tu dưỡng đạo đức cách mạng. Đạo đức đó là cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư”.
Sát cánh cùng những bước thăng trầm của đất nước trong mọi giai đoạn lịch sử, báo chí cách mạng đã cho thấy tinh thần chiến đấu, mà ở đó “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ” – như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định.
Thấm nhuần lời dạy của Người, thế hệ những người làm báo cách mạng Việt Nam đã luôn hoàn thành tốt vai trò, sứ mệnh của mình. Trong thư gửi tới các đại biểu tham dự Hội nghị gặp mặt, tuyên dương người làm báo tiêu biểu nói riêng và toàn thể cán bộ, hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, những người làm báo cả nước nói chung nhân dịp kỷ niệm 95 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2020), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Các nhà báo của chúng ta luôn đi đầu trên mặt trận đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc cũng như bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ; tích cực đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; phê phán những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống trong xã hội, là diễn đàn để đông đảo quần chúng nhân dân đóng góp ý kiến cũng như thực hiện quyền giám sát công tác điều hành của chính quyền các cấp từ Trung ương tới địa phương. Nhiều phóng viên đã không quản gian khổ, hy sinh, sẵn sàng "vào sinh, ra tử" trong "mưa bom, bão đạn" của chiến tranh hoặc đối mặt với những "hiểm nguy", kịp thời có mặt tại những "điểm nóng", "ổ dịch bệnh nguy hiểm" để hoàn thành sứ mệnh cao cả của người làm báo…”
 |
| Với những đóng góp cho nền báo chí cách mạng, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam được nhận Huân chương Lao động hạng Nhì (Ảnh: Phạm Cường) |
Trong bối cảnh hiện nay, khi cả thế giới bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (cách mạng 4.0), báo chí Việt Nam - cùng với mọi ngành nghề trong xã hội đều có những bước chuyển mình để phù hợp với thời đại. Đó là thời đại của công nghệ số, của những khái niệm như: Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo (VR), tương tác thực tại ảo (AR), mạng xã hội, điện toán đám mây, di động, phân tích dữ liệu lớn (SMAC),… Sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã mở ra vô vàn thời cơ cũng như thách thức đối với báo chí thế giới nói chung, và báo chí cách mạng Việt Nam nói riêng.
Giữa môi trường truyền thông mở, đội ngũ phóng viên báo chí được thỏa sức sáng tạo ra những sản phầm truyền thông mới, đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung. Những sản phẩm báo chí multimedia (đa phương tiện) ra đời, với các kiểu bài như: infographics, mega story, e-magazine, long-form,… đã không còn xa lạ với độc giả, tạo nên những món ăn tinh thần mới mẻ, khác với những bài báo chỉ gồm chữ viết và ảnh minh họa đơn thuần. Đó là những tác phẩm báo chí bao gồm cả chữ viết, ảnh, video, ảnh động, file âm thanh, các yếu tố đồ họa được thiết kế theo phương thức hoàn toàn mới. Những thay đổi lớn trong cách tiếp nhận thông tin của độc giả buộc báo chí đứng trước những thay đổi sâu rộng.
Những cơ hội tuyệt vời để sáng tạo đó đồng nghĩa với việc đặt đội ngũ những người làm báo trước thách thức không nhỏ trong việc trau dồi kỹ năng, cập nhật công nghệ và phải luôn tự làm mới những tác phẩm của mình. Sự cạnh tranh giữa các loại hình truyền thông, đặc biệt là các sản phầm truyền thông mới vừa “làm khó” nhưng cũng vừa là động lực để nhà báo bắt kịp xu hướng phát triển của thời đại.
Bên cạnh đó, trong bối cảnh mạng xã hội có sức ảnh hưởng sâu rộng, tin giả (fake news) lan tràn khắp nơi, thì báo chí không còn là phương tiện truyền thông độc quyền. Báo chí bị đặt vào một thế cạnh tranh khó khăn, khi vừa phải đảm bảo về tốc độ đưa tin, vừa phải khẳng định sự đáng tin cậy của mình đối với công chúng.
 |
| Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba cho Tổng Biên tập Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam Trần Doãn Tiến (Ảnh: Phạm Cường) |
Sự phát triển mạnh mẽ của nhiều trang tin điện tử cũng khiến nhiều độc giả nhầm lẫn với báo chí. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực cho báo chí hiện nay khá đa dạng, có nhiều người không qua các trường lớp đào tạo bài bản, đã cẩu thả, tùy tiện trong viết lách, đã có những “con sâu làm rầu nồi canh” đánh mất đạo đức nghề nghiệp, trục lợi cá nhân, làm cho nhiều độc giả đánh đồng báo chí với trang tin điện tử, hay mạng xã hội, khiến niềm tin với báo chí ít nhiều bị giảm sút.
Bởi vậy, hơn lúc nào hết, đội ngũ người làm báo “cần luôn trau dồi bản lĩnh, tính chuyên nghiệp, đạo đức nghề nghiệp, giữ vững giá trị cốt lõi và khẳng định sứ mệnh vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam” như trong thư Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắn gửi.
Đứng trước áp lực “phải thay đổi” để khẳng định mình, nhiều cơ quan báo chí hiện nay đã sẵn sàng đón nhận thách thức của thời đại công nghệ số và thể hiện quyết tâm trở thành một tòa soạn đa phương tiện. Thay đổi để lớn mạnh và trưởng thành, phù hợp với xu thế thời đại nhưng vẫn giữ lửa của báo chí cách mạng, đó chính là mục tiêu bền vững mà các tòa soạn báo hiện nay đang hướng tới.
Với lợi thế sẵn có là một tờ báo điện tử, báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam – tiếng nói của Đảng, Nhà nước và nhân dân trên mạng internet – đang nỗ lực không ngừng để nâng cao chất lượng tin bài, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của độc giả, xứng đáng là một tờ báo uy tín, có chỗ đứng vững trong dòng chảy của báo chí cách mạng thời 4.0!./.