18 vị La Hán - bảo vật của chùa Tây Phương

Chùa Tây Phương tọa lạc trên núi Câu Lậu, xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội. Theo các nhà nghiên cứu, năm Giáp Dần (1554) đời Mạc Phúc Nguyên (1547 - 1561) niên hiệu Quang Bảo năm thứ nhất, chùa Tây Phương đã được làm quy mô như ngày nay. Sau đó tu sửa và tạc thêm tượng trong một số triều đại phong kiến thời Vua Lê Thần Tông, Chúa Tây Vương Trịnh Tạc, Vua Lê Hy Tông.

Chùa Tây Phương gồm quần thể các hạng mục công trình kiến trúc như: Tam quan hạ, Tam quan thượng, Miếu Sơn Thần, Tiền đường, Trung đường, Thượng điện, Nhà tổ, Nhà Mẫu và Nhà khách. Cùng vẻ đẹp kiến trúc cổ kính, chùa Tây Phương đang lưu giữ 64 pho tượng phật giáo có niên đại hàng trăm năm, trong đó có 34 pho tượng được Nhà nước công nhận là Bảo vật Quốc gia vào năm 2014.

Chiều dài lịch sử chùa Tây Phương lắng đọng lại nhiều điều mà người xưa để lại cho hậu thế, một công trình kiến trúc tuyệt mỹ, một kho tàng di sản vật thể và phi vật thể phong phú, chứa đựng bao triết lý nhân sinh về cõi đời, cõi phật. Hiện nay, Di tích Quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương không chỉ là nơi gìn giữ những giá trị văn hóa quý báu, còn là một điểm đến thu hút nhiều du khách, học giả tới tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của Việt Nam.

Chùa Tây Phương với 250 bậc đá lên chùa, một điểm đến không thế bỏ qua với nhiều du khách khi muốn tìm hiếu về văn hóa Phật giáo Việt Nam.

Chùa Tây Phương còn có tên gọi là Sùng Phúc Tự có cảnh quan thanh cao, huyền thoại, được ví như cõi Tây Phương cực lạc.

Tại chùa Hạ, mái chùa được thiết kế đặc biệt với hai lớp ngói, lớp thứ nhất những viên ngói được lợp như những chiếc lá đề in nổi, tầng thứ hai là phần ngói thiết kế những ô vuông mầu ngũ sắc, hình tượng về mầu sắc chiếc áo cà sa nhà Phật.

Chùa Tây Phương có các bảo vật đặc biệt, trong đó có pho tượng Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn tọa tại chính điện chùa Hạ; bộ tượng Bát bộ Kim cương bài trí hai bên khu vực chính điện, đây là các bảo vật trong số 34 pho tượng đã được Nhà nước công nhận là Bảo vật Quốc gia năm 2014.

Không gian chuyển tiếp giữa chùa Hạ, chùa Trung và chùa Thượng.

Tại chính điện chùa Trung, trên cùng cao nhất là Tây phương Tam Thánh, hàng thứ hai gồm Thích ca tam Thánh, tiếp theo là Long Hoa Tam thánh. Đây là những pho tượng trong số 18 pho tượng nổi tiếng của chùa Tây Phương.

Tại chính điện chùa Thượng, ba ngôi ở trên cùng cao nhất, mỗi vị ở đây đại diện cho một nghìn vị phật trong kiếp quá khứ, hiện tại và tương lai. Các vị La Hán bố trí theo hàng dọc với ý nghĩa về những sự kiện trong cuộc đời các đức phật. Hàng thứ hai, bài trí bộ “Thập điện diêm vương” những vị làm lẽ công bằng cõi luân hồi, với ý nghĩa giáo dục con người tích đức, hành thiện.

Một số kiệt tác trong số 18 bảo vật - những tác phẩm phản ánh nghệ thuật điêu khắc cổ Việt Nam. Theo quan điểm phật học, các vị La Hán chùa Tây Phương là những vị “Phật tổ kế đăng” giữ vai trò kế tiếp, đăng quang ngôi vị đứng đầu phật pháp. Hiện chùa Tây Phương đang lưu giữ 18 vị Phật tổ trong 28 vị Phật toàn giác trong quá khứ, đó là điều đặc biệt về những pho tượng La hán ở chùa Tây Phương.

Vị La Hán Ưu Bà Cúc Đa (ảnh trái) là đệ tử của Thương Na Hòa Tu. Tương truyền mỗi khi cứu độ được một người ông lại bỏ một thẻ tre vào trong hang. Về sau hang đá đầy đến tận nóc. Tượng ông tay trái cầm một cuộn sách, tay phải cầm một thẻ tre (đã bị mất), được tạo dáng ngồi sinh động.

Một góc chùa Tây Phương.

Những mái đao nóc chùa trên được tạc hình các linh vật long, ly, quy, phượng và công trình kiến trúc cổ trong khuôn viên chùa Tây Phương.

Để cảm nhận trọn vẹn giá trị chùa Tây Phương, du khách và nhiều người hành hương thường chọn cách đến tận nơi để thấy hết được những giá trị lịch sử, văn hóa lớn lao đang được gìn giữ nơi đây.