Lễ cưới rực rỡ sắc mầu của người Dao đỏ

Ngày 2/9/2022, đồng bào Dao đỏ xã Tân Thành, huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang đã giới thiệu với công chúng Thủ đô và du khách những nét đặc trưng trong lễ cưới truyền thống của dân tộc mình. Đây là một hoạt động nằm trong khuôn khổ Chương trình “Vui Tết độc lập” tổ chức nhân Kỷ niệm 77 năm Quốc khánh (2/9/1945-2/9/2022), diễn ra tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Phong tục cưới hỏi truyền thống của người Dao đỏ có nhiều nghi lễ như Lễ đánh tiếng, Lễ xem mặt, Lễ dạm ngõ, Lễ ăn hỏi…, trong đó Lễ cưới là nghi lễ quan trọng nhất, phản ánh sinh động đời sống, tín ngưỡng của đồng bào Dao đỏ.

Sau những nghi lễ tiến tới hôn nhân chính thức, trước khi đoàn nhà gái sang nhà gái xin dâu, chủ lễ báo cáo với thần linh, tổ tiên để xin phép. Sau đó, đoàn nhà trai gồm đội nhạc lễ và các thành viên trong gia đình sẽ sang nhà gái xin dâu.

Cô dâu Phàn Thị Nguyệt, thôn 3, xã Tân Thành, huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang tham dự tái hiện lễ cưới của người Dao đỏ.

Các thành viên trong đoàn nhà trai chuẩn bị đón dâu.

Tùy theo hoàn cảnh từng gia đình, lễ vật có thể nhiều ít khác nhau, thông thường nhà gái thách cưới từ 6 - 30 đồng bạc trắng, 20 - 100 lít rượu trắng, 60 – 100kg lợn, gạo tẻ, gạo nếp, đôi gà trống, mái và một bộ trang phục truyền thống cô dâu.

Đến cổng nhà gái, nhà trai có lời thưa rằng: "Hôm nay ngày lành tháng tốt, cây đã đến kỳ nở hoa, con chim đòi làm cái tổ, bên nhà trai hôm nay đem lễ vật là 20 lít rượu, 2 đôi gà, 20 cân gạo, 30 cân thịt lợn, để xin được đón con dâu. Lễ vật đã đủ rồi, mong ông bà cho đón cháu về với nhà trai chúng tôi".

Nhà gái đáp lại: "Chúng tôi đồng ý, xin dặn cháu đôi lời: Từ nay là vợ chồng, hai người phải biết yêu thương nhau, phải biết kính trọng ông bà bố mẹ, không được núi này trông núi khác".

Kèn trống là sợi dây liên kết trong suốt lễ cưới, phản ánh nét văn hóa nhân văn, tồn tại lâu đời trong đời sống của cộng đồng người Dao.

Đoàn rước dâu trở về nhà trai với đoàn nhạc lễ gồm kèn, trống, chiêng, chũm chọe, trình diễn những bài ca vui vẻ mừng đám cưới.

Khi cô dâu về tới nhà trai, đoàn chưa vào nhà ngay, đợi đến giờ tốt, thầy lễ sẽ gột rửa những điều không may mắn cho cô dâu, sau đó đôi bạn trẻ mới vào nhà.

Đồng bào Dao đỏ có quan niệm, khi người con gái đi lấy chồng không được để mặt trời nhìn thấy bởi sợ mất vía cô dâu, sẽ không gặp may trong cuộc đời sau này. Bởi vậy cô dâu mặc trang phục truyền thống trùm khăn kín đầu trong suốt chặng đường đi từ nhà gái về nhà trai.

Đôi bạn trẻ thực hiện nghi thức truyền thống buộc dải khăn đỏ, hình tượng sợi dây tơ hồng gắn kết tình yêu của họ, như lời chúc phúc cho cuộc sống hạnh phúc bền lâu.

Không gian lễ cưới đậm sắc mầu văn hóa Dao, trong nền nhạc rộn ràng của tiếng trống, điệu kèn, gia đình và khách mời cùng chúc mừng cô dâu, chú rể trong ngày hạnh phúc.

Sau đó cô dâu chú rể vào nhà quỳ lạy trước bàn thờ tổ tiên, nhận chén rượu hồng và trang sức do cha mẹ chồng trao tặng.

Thầy lễ kính báo với tổ tiên nhà trai, lúc này cô dâu, chú rể đã chính thức trở thành vợ chồng, gia tộc đã có thêm một người mới.

Nhiều du khách cùng tham dự lễ cưới. Đây là dịp để công chúng giao lưu, hiểu biết hơn về nền văn hóa giàu bản sắc của người Dao đỏ, qua đó tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa các dân tộc trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.