Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh thảo luận tại tổ về 2 Chương trình mục tiêu quốc gia

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu trong phiên thảo luận tại tổ, sáng 25/11.

Tham gia thảo luận tại tổ, các đại biểu thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh cho rằng việc xây dựng và triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia trong 2 lĩnh vực giáo dục - đào tạo và y tế là hết sức cần thiết và kịp thời, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và phù hợp với định hướng phát triển của Đảng, Nhà nước. Đề nghị Quốc hội xem xét, thông qua để tổ chức thực hiện trong thời gian tới nhằm đạt kết quả thiết thực, hiệu quả và bền vững.

Các đại biểu cũng góp ý thêm nhiều nội dung để hoàn thiện 2 Chương trình theo hướng khả thi, hiệu quả.

Đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh) khẳng định ý nghĩa, tầm quan trọng đặc biệt của 2 Chương trình mục tiêu quốc gia thuộc lĩnh vực giáo dục và y tế. Đồng chí cho biết, ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành 2 nghị quyết quan trọng về y tế và giáo dục, Bộ Chính trị yêu cầu Chính phủ xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia để báo cáo Quốc hội và bố trí nguồn lực trong chương trình, tập trung giải quyết các vấn đề lớn, các chủ trương lớn và các chương trình, dự án trọng điểm. Với cách làm đó, Quốc hội đã bổ sung nội dung vào chương trình kỳ họp này.

Đồng chí Nguyễn Hòa Bình khẳng định, từ sau đổi mới đến nay, giáo dục và y tế đã có những bước tiến rất dài. Nếu không có các thành tựu này thì không thể có cơ đồ, tiềm lực và vị thế đất nước như hiện nay. Tuổi thọ người dân đến nay đã đạt 72–73 tuổi. Giáo dục đã phổ cập tiểu học, trung học; trình độ dân trí tăng cao. Tuy nhiên, yêu cầu của thời kỳ mới đòi hỏi phải bứt phá mạnh hơn. Ngành y tế, giáo dục vẫn còn nhiều điểm nghẽn, tồn tại, hạn chế. Các nghị quyết và Chương trình mục tiêu quốc gia lần này hướng đến việc khắc phục căn bản các hạn chế đó, đáp ứng yêu cầu của Nhân dân.

Đại biểu Trần Văn Lâm phát biểu trong phiên thảo luận tại tổ, sáng 25/11.

Đại biểu Trần Văn Lâm cho biết: Chương trình phát triển giáo dục và đào tạo đặt mục tiêu 10 năm với tổng vốn khoảng 22 tỷ đô la Mỹ là không quá lớn, nhất là so với ngân sách chi cho giáo dục đào tạo hiện nay.

Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn về việc 22 tỷ đô la Mỹ này được tính trong 20% chi giáo dục đào tạo hằng năm hay được tính riêng. Nếu tính trong 20% thì chưa thực sự rõ ràng về mục tiêu tạo thêm nguồn lực mới. Nếu tính riêng mới bảo đảm ý nghĩa của Chương trình mục tiêu quốc gia.

Cũng với quan điểm trên, đại biểu cho rằng đối với lĩnh vực y tế nguồn lực dành cho Chương trình mục tiêu quốc gia phải là nguồn bổ sung, không gộp vào phần chi thường xuyên hiện nay.

Đại biểu Đào Hồng Lan phát biểu trong phiên thảo luận tại tổ, sáng 25/11.

Đại biểu Đào Hồng Lan làm rõ một số nội dung liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, khẳng định đây là giải pháp kịp thời, đồng bộ đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Việc ban hành Chương trình nhằm tạo nguồn lực cụ thể để triển khai thực hiện các mục tiêu về chăm sóc, nâng cao sức khỏe Nhân dân và bảo đảm các vấn đề liên quan đến dân số và phát triển.

Trong quá trình xây dựng chương trình, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Tài chính để xác định cơ cấu nguồn lực. Giai đoạn đến năm 2030 sẽ xác định rõ phạm vi và nguồn vốn, còn giai đoạn sau sẽ tiếp tục bổ sung trên cơ sở các chương trình liên quan để bảo đảm mục tiêu tổng thể.

Trong bối cảnh nhiều chương trình mục tiêu quốc gia đang triển khai, Chương trình này được thiết kế theo hướng trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào tuyến cơ sở và công tác y tế dự phòng, bảo đảm khả năng thực thi và phù hợp nguồn lực.

Đại biểu Trần Thị Vân phát biểu trong phiên thảo luận tại tổ, sáng 25/11.

Góp ý vào Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh Trần Thị Vân khẳng định: Trước đây tư duy giáo dục còn nặng về trang bị kiến thức, chủ yếu cung cấp lý thuyết, trong khi học sinh tiếp nhận theo hướng thụ động, thiếu phản biện. Hiện nay, chúng ta đã thay đổi, nhưng còn chậm. Mục tiêu phải thay đổi mạnh từ phương pháp truyền đạt kiến thức sang phương pháp phát triển năng lực người học, chú trọng phát triển tư duy phản biện.

Trong 5 dự án của chương trình, chủ yếu tập trung vào tăng cường cơ sở vật chất. Trong khi đó, cơ sở vật chất chỉ là điều kiện, còn yếu tố quyết định là phương pháp dạy học và chương trình học.

Nhiều năm qua, kỹ năng mềm trong chương trình học còn rất ít. Trong khi thực tiễn đòi hỏi kỹ năng mềm ngày càng cao. Hiện nay, học sinh tiểu học học 7 tiết mỗi ngày (4 tiết buổi sáng và 3 tiết buổi chiều), mỗi tiết 40 phút. Buổi chiều khoảng hơn 15h30 đã hết giờ, giáo viên phải quản học sinh đến 16h30 để chờ phụ huynh đến đón, gây bất cập, đặc biệt ở đô thị.

Trong khi đó, hoàn toàn có thể sử dụng thêm thời lượng buổi chiều để dạy kỹ năng mềm hoặc năng khiếu nhưng hiện nay nếu hợp đồng với trung tâm bên ngoài thì học sinh phải đóng tiền, gây phản ứng trong xã hội. Điều này làm giảm ý nghĩa của chính sách miễn học phí.

Đại biểu đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng khung chương trình học phù hợp hơn, bổ sung các môn về kỹ năng mềm, năng khiếu vào chương trình chính khóa, tránh để phụ huynh phải trả khoản chi phí ngoài học phí; rà soát, có lộ trình thiết kế chương trình học hợp lý hơn để học sinh trung học phổ thông học hai buổi/ngày và nghỉ thứ Bảy, góp phần giảm áp lực học thêm và phù hợp điều kiện sống của các gia đình.

Ngoài ra, hiện nay có tình trạng phương pháp dạy học mới nhưng kiểm tra, đánh giá vẫn theo cách cũ, gây bất cập, tạo áp lực khiến học sinh phải học thêm. Do đó, từ khâu xây dựng chương trình đến khâu đánh giá kết quả phải thống nhất theo phương pháp mới.

Đồng thời, cần giảm tải thủ tục hành chính trong nhà trường, tích hợp các phần mềm quản lý để giảm áp lực cho giáo viên, tạo điều kiện tăng thời gian cho chuyên môn và đổi mới phương pháp giảng dạy.

Đại biểu Trần Văn Tuấn phát biểu trong phiên thảo luận tại tổ, sáng 25/11.

Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh Trần Văn Tuấn kỳ vọng việc triển khai 2 Chương trình này sẽ tạo ra đột phá trong công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân, giáo dục và đào tạo.

Cho ý kiến vào Chương trình mục tiêu quốc gia về lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đại biểu cho rằng, từ năm 2013 Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Nghị quyết xác định rõ mục tiêu, định hướng, trong đó có nội dung rất quan trọng là chuyển nền giáo dục từ “dạy nhiều - biết ít” sang “dạy ít - biết nhiều”.

Lâu nay, trong giáo dục còn nặng về truyền thụ kiến thức theo hướng học thuộc và nhồi nhét, coi trọng số lượng kiến thức hơn năng lực tự học, tự nghiên cứu của học sinh. Trong khi đó, nếu tập trung nâng cao phẩm chất và năng lực người học, chú trọng việc tự học, tự nghiên cứu, thì hiệu quả sẽ cao hơn. Khi chuyển từ dạy nhiều - biết ít sang dạy ít - biết nhiều, học sinh sẽ chủ động hơn, phát huy được khả năng tự học và tự phát triển.

Trong các yếu tố hình thành năng lực và phẩm chất người học, có hai yếu tố cốt lõi là đạo đức và kỹ năng. Về kỹ năng có kỹ năng cứng (kỹ năng học tập, kỹ năng ngoại ngữ, tin học…) và kỹ năng mềm (kỹ năng phối hợp, kỹ năng tổ chức, kỹ năng sáng tạo, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng xử, kỹ năng giải quyết tình huống, kỹ năng thích nghi và kỹ năng vượt qua khủng hoảng...) Kỹ năng mềm là yếu tố cốt lõi góp phần hình thành phẩm chất và năng lực của người học, nhưng hiện nay việc rèn luyện kỹ năng mềm còn hạn chế và chưa được quan tâm tương xứng.

Từ những phân tích trên, đại biểu cho rằng tinh thần của Nghị quyết 29 cần được thể hiện rõ hơn trong Chương trình mục tiêu quốc gia lần này. Nếu chỉ tập trung vào cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội ngũ và giám sát, mà chưa đặt trọng tâm vào đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục thì khó đạt được mục tiêu nâng cao chất lượng thực chất.

Trong dự thảo nghị quyết nêu 5 dự án thành phần, gồm: Bảo đảm cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; Hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp; Tăng cường cơ sở vật chất cho các cơ sở giáo dục đại học; Phát triển đội ngũ nhà giáo; Kiểm tra, giám sát và đánh giá. Tuy nhiên, chưa có dự án thành phần nào về đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục - đào tạo, trọng tâm là nâng cao phẩm chất và năng lực, trong đó có đạo đức và kỹ năng mềm cho học sinh, sinh viên.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị nghiên cứu, bổ sung một dự án thành phần về đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục - đào tạo, trọng tâm là nâng cao phẩm chất và năng lực, trong đó có kỹ năng mềm cho học sinh, sinh viên.