Tuy nhiên, không phải ai cũng có quyền được bay flycam, không phải nơi nào cũng cho phép bay flycam tự do... Nhiều người lại không biết điều này, hoặc có biết nhưng vẫn lách luật. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới một số vụ việc đáng tiếc gây thương tích, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng con người.
Đặc biệt, flycam được xác định là "đối tượng nguy hiểm" bậc nhất uy hiếp an toàn hàng không, điển hình như các vụ mất an toàn bay ở sân bay Liên Khương, sân bay Tân Sơn Nhất...
Xét về góc độ pháp lý, trao đổi với phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, luật sư Trương Anh Tuấn, đoàn luật sư thành phố Hà Nội khẳng định, theo quy định hiện nay, các cá nhân, tổ chức trước khi điều khiển flycam phải làm thủ tục xin phép bay. Chỉ được tổ chức bay khi đã được cấp phép.
Điều 14 Chương 3 Nghị định 36/2008/NĐ-CP ngày 28 tháng 3 năm 2008 của Chính phủ về Quản lý tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ nghiêm cấm các hành vi tổ chức các hoạt động bay khi chưa có phép bay; tổ chức hoạt động bay không đúng khu vực, điều kiện, giới hạn quy định. Vi phạm các quy định về quản lý lãnh thổ, biên giới quốc gia.
 |
Flycam được sử dụng để quay phim tại một lễ hội ở tỉnh Bình Thuận.
(Ảnh minh họa: Báo Tuổi trẻ) |
Về hồ sơ đề nghị cấp phép bay, Điều 9 Chương III Nghị định 36/2008/NĐ-CP quy định trước khi diễn ra các chuyến bay 7 ngày, tổ chức/cá nhân cần nộp đơn đề nghị cấp phép bay lên Cục Tác chiến (Bộ Tổng tham mưu, Bộ Quốc phòng), gồm tên, địa chỉ, số điện thoại liên lạc cá nhân, tổ chức được cấp phép; đặc điểm nhận dạng flycam, bao gồm phụ lục ảnh chụp, thông số kỹ thuật, thuyết minh tính năng kỹ thuật; khu vực được tổ chức hoạt động bay, hướng bay, vệt bay; mục đích, thời hạn, thời gian được tổ chức bay…
Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, Cục Tác chiến cấp phép tổ chức thực hiện các chuyến bay.
Ngoài giấy phép bay do Bộ Tổng tham mưu cấp, khi ghi hình tại các cơ quan, xí nghiệp, công ty, người điều khiển flycam cũng cần xin phép những nơi này trước.
Theo Điều 3 Quyết định 18/2020/QĐ-TTg ngày 10 tháng 6 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ thiết lập khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay đối với tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ, những khu vực bị cấm theo luật sử dụng flycam gồm:
Khu vực các công trình quốc phòng và khu quân sự đặc biệt quan trọng do Chính phủ ủy quyền cho Bộ Quốc phòng trực tiếp chỉ đạo việc quản lý, bảo vệ.
Khoảng cách từ tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ hoạt động đến ranh giới khu vực cấm theo chiều ngang không nhỏ hơn 500 m ở mọi độ cao.
Khu vực trụ sở làm việc các cơ quan Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, các ban, bộ, ngành trung ương; trụ sở Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; trụ sở làm việc của Đảng ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; trụ sở các cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự, cơ quan đại diện của các tổ chức quốc tế tại Việt Nam.
Khoảng cách từ tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ hoạt động đến ranh giới khu vực cấm theo chiều ngang không nhỏ hơn 200 m ở mọi độ cao.
Khu vực đóng quân; khu vực triển khai lực lượng, trang bị chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện chiến đấu, bảo vệ mục tiêu; khu vực kho tàng, nhà máy, căn cứ (trung tâm) hậu cần, kỹ thuật, trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ của các lực lượng thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an; khu vực các công trình trong danh mục công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.
Khoảng cách từ tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ hoạt động đến ranh giới khu vực cấm theo chiều ngang không nhỏ hơn 500m ở mọi độ cao.
Đối với sân bay có 01 đường cất, hạ cánh, phạm vi cấm được giới hạn trong khu vực hình chữ nhật được xác định từ vị trí ngưỡng tại hai đầu của đường cất, hạ cánh mở rộng và kéo dài ra phía ngoài hai đầu đường cất, hạ cánh đến 15.000 m và từ đường tim của đường cất, hạ cánh mở rộng sang hai bên 5.000 m ở mọi độ cao.
Đối với sân bay có từ 02 đường cất, hạ cánh trở lên thì phạm vi cấm được giới hạn khu vực hình chữ nhật, được xác định từ vị trí ngưỡng của đường cất, hạ cánh xa nhất theo chiều cất, hạ cánh của tàu bay, mở rộng và kéo dài ra phía ngoài hai đầu đường cất, hạ cánh đến 15.000 m và mở rộng sang hai bên 5.000 m tính từ đường tim của 02 đường cất, hạ cánh ngoài cùng ở mọi độ cao (chi tiết tại hình vẽ tại Phụ lục kèm theo Quyết định này);
Đối với một số khu vực cảng hàng không, sân bay có hoạt động của tàu bay hàng không dân dụng với tần suất nhỏ hơn 06 chuyến mỗi ngày cho phép áp dụng khu vực cấm bay linh hoạt. Nhưng, không được bay phía trong ranh giới khu vực cảng hàng không, sân bay; không được bay trong thời gian trước và sau 01 giờ so với thời gian có hoạt động của tàu bay có người lái tại cảng hàng không, sân bay; chỉ bay khi được sự đồng ý của cơ quan quản lý, điều hành bay quân sự và cơ quan quản lý hoạt động bay tại cảng hàng không, sân bay đó.
Khu vực nằm trong giới hạn của đường hàng không, các vệt bay, hành lang bay đã được cấp phép trong vùng trời Việt Nam, phạm vi giới hạn của đường hàng không được nêu trong Tập thông báo tin tức hàng không của Việt Nam “AIP Việt Nam” do Cục Hàng không Việt Nam công bố.
Trong trường hợp đặc biệt vì lý do quốc phòng, an ninh hoặc theo đề nghị của các bộ, ngành, địa phương để đảm bảo an toàn bay, trật tự an toàn xã hội, Bộ Quốc phòng quyết định hạn chế bay tạm thời hoặc cấm bay tạm thời đối với tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ tại một hoặc một số khu vực trong lãnh thổ Việt Nam; quyết định này có hiệu lực ngay.
Còn tại Điều 4 Quyết định 18/2020/QĐ-TTg, khu vực hạn chế bay gồm: Khu vực vùng trời có độ cao lớn hơn 120 m so với địa hình (không bao gồm vùng trời các khu vực cấm bay quy định tại Điều 3 Quyết định này); Khu vực tập trung đông người.
Khu vực biên giới: Biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Trung Quốc là 25.000 m tính từ đường biên giới trở vào nội địa Việt Nam ở mọi độ cao; Biên giới trên đất liền giữa Việt Nam với Lào, Việt Nam với Campuchia là 10.000 m tính từ đường biên giới trở vào nội địa Việt Nam ở mọi độ cao.
Khu vực tiếp giáp với khu vực cấm bay tại cảng hàng không, sân bay có hoạt động của tàu bay hàng không dân dụng, tàu bay quân sự mở rộng ra phía ngoài 3.000 m theo chiều rộng, 5.000 m theo chiều dài, tính từ ranh giới khu vực cấm bay tại cảng hàng không, sân bay; độ cao nhỏ hơn 120 m so với địa hình (chi tiết tại hình vẽ tại Phụ lục kèm theo Quyết định này).
Trong trường hợp vi phạm, Điều 19 Mục 5 Chương II Nghị định 147/2013/NĐ-CP ngày 30 tháng 10 năm 2013 (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15 tháng 12 năm 2013) của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng, nêu rõ phạt tiền từ 20 - 40 triệu đồng đối với cá nhân có hành vi cung cấp thông tin không trung thực hoặc có hành vi lừa dối khi xin phép bay, và phạt tiền từ 80 -100 triệu đồng đối với cá nhân có hành vi thực hiện chuyến bay mà không có phép bay do cơ quan có thẩm quyền cấp.
Ngoài ra, Điểm g Khoản 2 Điều 5 Mục 1 Chương 2 Nghị định 167/2013/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng chống bạo lực gia đình nêu rõ phạt tiền từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng đối với một trong những hành vi thả diều, bóng bay, chơi máy bay, đĩa bay có điều khiển từ xa hoặc các vật bay khác ở khu vực sân bay, khu vực cấm; đốt và thả “đèn trời”.
Có thực tế là công tác quản lý đối với thiết bị bay không người lái này vẫn còn nhiều kẽ hở, gặp nhiều khó khăn. Thủ tục cấp phép được nhận xét vẫn còn mang tính thủ công, rườm rà, gây mất thời gian. Đây cũng là lý do nhiều người lách luật.
Theo luật sư Tuấn, để chấm dứt tình trạng bay flycam "chui", cần có thêm nhiều giải pháp đồng bộ. Bên cạnh các quy định hiện hành, cơ quan chức năng mỗi địa phương phải quản lý chặt người mua và sử dụng các thiết bị này. Nên có thêm quy định chỉ những người trên 18 tuổi, tham gia lớp học/tập huấn bay thiết bị bay không người lái do Bộ Quốc phòng tổ chức và được cấp chứng chỉ thì mới được phép mua và sử dụng thường xuyên flycam. Đối với những người không có chứng chỉ này, khi có nhu cầu bay phải xin cấp phép như quy định hiện hành.
Đồng thời, nên phát triển một ứng dụng để người dân có nhu cầu thì sẽ vào app và đặt lệnh xin phép bay, nếu đủ điều kiện thì cấp quản lý sẽ phê duyệt, cấp phép ngay trên nền tảng này. Thông qua hệ thống định vị kết nối với flycam, ứng dụng này cũng có thể thống kê, quản lý có bao nhiêu flycam đang bay trên lãnh thổ Việt Nam trong cùng một thời điểm, ở vị trí tọa độ nào và có vi phạm vào các khu vực cấm hay không...
Nếu kết hợp đồng bộ được các giải pháp trên, chắc chắn flycam bay "chui" sẽ giảm và các hậu quả đáng tiếc do hoạt động này gây ra cũng sẽ giảm theo.
“Thực tế là có nhiều người sử dụng flycam như một thú vui chơi, giải trí, ghi lại những bức ảnh, video từ góc nhìn trên cao. Mọi người cần nắm rõ, nắm chắc các quy định của pháp luật để tránh những vi phạm không đáng có dẫn đến bị phạt hoặc tịch thu thiết bị”, luật sư Tuấn khuyến cáo./.