Bộ Công Thương tham vấn về Luật Thương mại điện tử

Ngày 9/4, tại Hà Nội, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị tham vấn chính sách xây dựng Luật Thương mại điện tử. Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì hội nghị.

Hội nghị có sự tham dự của đại diện Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các bộ, cơ quan ngang bộ và các đơn vị liên quan thuộc Bộ Công Thương.

Luật hóa thương mại điện tử để phát triển lành mạnh

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, thương mại điện tử đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường của Việt Nam.

Trong những năm gần đây, thương mại điện tử ở nước ta phát triển rất mạnh mẽ. Quy mô thị trường bán lẻ thương mại điện tử hiện đứng thứ 3 tại Đông Nam Á, đạt khoảng 25 tỷ USD.

Trong tổng quy mô 36 tỷ USD của nền kinh tế số Việt Nam, thương mại điện tử chiếm tới 2/3. Đặc biệt, về tốc độ tăng trưởng, Việt Nam hiện đang xếp thứ 5 trên toàn thế giới.

Để quản lý lĩnh vực này, thời gian qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 về thương mại điện tử và Nghị định số 85/2021/NĐ-CP ngày 25/9/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại hội nghị - Ảnh: Cấn Dũng

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, cùng với sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới, đa dạng về chủ thể, phức tạp về bản chất đã dẫn tới nhiều thách thức trong công tác quản lý nhà nước về thương mại điện tử. Từ đó, các chính sách và quy định hiện hành đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế:

Thứ nhất, tính pháp lý của các văn bản quy phạm pháp luật còn chưa cao, chưa ổn định và thiếu chế tài xử lý các hành vi vi phạm.

Thứ hai, hệ thống pháp luật thiếu tính thống nhất, chưa đồng bộ với các luật khác như Luật Thuế, Luật Sở hữu trí tuệ...

Thứ ba, chưa có quy định điều chỉnh các mô hình thương mại điện tử mới, trong đó có các nền tảng dựa trên dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, và thương mại qua mạng xã hội.

Thứ tư, thiếu cơ chế cụ thể đối với các chủ thể tham gia thương mại điện tử, đặc biệt trong việc xác định quyền và nghĩa vụ. Điều này gây khó khăn trong việc xử lý vi phạm, tạo nguy cơ gia tăng gian lận thương mại và trốn thuế.

Bên cạnh đó, việc kiểm soát các nền tảng xuyên biên giới chưa hiệu quả, và cơ chế phân cấp, phân quyền trong quản lý từ Trung ương đến địa phương còn chưa rõ ràng.

"Vì vậy, Bộ Công Thương thấy rằng cần thiết phải kiến nghị Quốc hội, Chính phủ và các cấp có thẩm quyền sớm xây dựng và ban hành Luật Thương mại điện tử để điều chỉnh, quản lý lĩnh vực này", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

5 chính sách về thương mại điện tử

Tại hội nghị, bà Lê Hoàng Oanh - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, về nội dung liên quan đến Luật Thương mại điện tử, Bộ Công Thương đã xây dựng 5 bộ tài liệu gồm: Hồ sơ xây dựng luật, báo cáo đánh giá tác động, báo cáo tổng kết thực thi pháp luật hiện hành, báo cáo đề xuất chính sách và tài liệu công khai hồ sơ trên Cổng thông tin điện tử Chính phủ, Cổng thông tin Bộ Công Thương từ ngày 17/1/2025.

Trên cơ sở đánh giá thực tiễn thi hành, xác định các nội dung cần thiết cần bổ sung hoàn thiện để hoạch định chính sách về thương mại điện tử trong thời gian tới, Bộ Công Thương xác định một số chính sách lớn.

Bà Lê Hoàng Oanh - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phát biểu tại hội nghị - Ảnh: Cấn Dũng

Thứ nhất, bổ sung và thống nhất các khái niệm theo các quy định pháp luật hiện hành. Mục tiêu của chính sách nhằm quy định rõ khái niệm nền tảng số, nền tảng số trung gian và các khái niệm khác phù hợp với lĩnh vực thương mại điện tử và đảm bảo hài hòa với các luật khác hiện hành; đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Thứ hai, quy định các hình thức hoạt động thương mại điện tử, các chủ thể tham gia vào hoạt động thương mại điện tử, quyền và nghĩa vụ liên quan với mục tiêu đảm bảo không bỏ sót các mô hình hoạt động thương mại điện tử và các chủ thể tham gia; đảm bảo minh bạch về thẩm quyền, rõ ràng về giới hạn trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, đẩy mạnh phân cấp phân quyền giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực thương mại điện tử.

Thứ ba, trách nhiệm của các đơn vị cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử nhằm tạo cơ chế để cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền thực hiện các biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn thông tin về hàng hóa, dịch vụ vi phạm pháp luật về thương mại điện tử; tạo cơ chế để cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền yêu cầu để các đơn vị cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ với các nền tảng thương mại điện tử.

Hội nghị tham vấn chính sách xây dựng Luật Thương mại điện tử - Ảnh: Cấn Dũng

Thứ tư, quy định về dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử trong thương mại với mục tiêu đối xử công bằng đối với các loại hình cung cấp dịch vụ tin cậy; nhanh chóng phát hiện, xử lý các vi phạm pháp luật liên quan đến hợp đồng điện tử.

Thứ năm, quy định về xây dựng, phát triển thương mại điện tử nhằm thể chế hóa các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, Chính phủ về thúc đẩy phát triển thương mại điện tử; thúc đẩy thương mại điện tử phát triển xanh, bền vững, góp phần phát triển kinh tế hiệu quả, tạo giá trị cho cộng đồng, góp phần xây dựng xã hội công bằng và giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường.

Theo Cục trưởng Lê Hoàng Oanh, trước khi tổ chức hội nghị, Bộ Công Thương đã thực hiện lấy ý kiến các bộ, ngành và UBND tỉnh, thành phố đối với hoạt động tổng kết thi hành pháp luật thương mại điện tử, đánh giá toàn diện tác động chính sách Luật Thương mại điện tử, rà soát pháp luật quốc tế và cam kết quốc tế có nội dung liên quan đến lĩnh vực thương mại điện tử.

"Các ý kiến đóng góp về cơ bản thống nhất với 5 chính sách được đề xuất trong hồ sơ xây dựng Luật Thương mại điện tử", bà Lê Hoàng Oanh thông tin.

Tại hội nghị, các ý kiến nhất trí về việc cần thiết ban hành Luật Thương mại điện tử và tập trung phản ánh những khó khăn, hạn chế trong thực thi pháp luật về thương mại điện tử cần được giải quyết như: Quản lý hoạt động thương mại điện tử trên các mô hình đặc thù, thương mại điện tử xuyên biên giới; vai trò, trách nhiệm của đơn vị cung cấp dịch vụ trung gian hỗ trợ hoạt động thương mại điện tử chưa quy định cụ thể,…