Hội thảo Quốc gia về Khoa học Giáo dục năm 2025

Hội thảo tập trung phân tích bối cảnh mới, làm rõ vai trò của khoa học giáo dục trong hoạch định chính sách, đồng thời đề xuất các định hướng và giải pháp chiến lược nhằm phát triển ngành giáo dục Việt Nam bền vững, hiện đại và thích ứng hiệu quả với chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo.

Quang cảnh hội thảo

Khoa học giáo dục – nền tảng khoa học cho đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Văn Phúc khẳng định, các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị và Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2021 -2030, đã xác lập rõ yêu cầu xuyên suốt: mọi quyết sách về giáo dục phải được xây dựng trên cơ sở khoa học, thực tiễn và bằng chứng tin cậy. Khoa học giáo dục vì vậy giữ vai trò nền tảng, định hướng cho đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Văn Phúc phát biểu khai mạc hội thảo

Quán triệt tinh thần đó, Bộ GDĐT coi phát triển khoa học giáo dục là nhiệm vụ trọng tâm, gắn chặt với đổi mới chương trình, đào tạo giáo viên, quản trị hệ thống và chuyển đổi số. Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế hiện nay như nghiên cứu thực chứng còn ít, khai thác dữ liệu giáo dục chưa tương xứng, mối liên kết giữa nghiên cứu, chính sách, thực tiễn chưa chặt chẽ, năng lực nghiên cứu liên ngành trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số cần tiếp tục được nâng cao.

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh Hội thảo Quốc gia về Khoa học giáo dục năm 2025 không chỉ là diễn đàn học thuật mà còn là kênh tham vấn chính sách quan trọng. Thứ trưởng đề nghị các nhà khoa học tập trung làm rõ tầm nhìn phát triển khoa học giáo dục đến năm 2035; đổi mới đào tạo, phát triển đội ngũ; thúc đẩy nghiên cứu dựa trên dữ liệu, ứng dụng công nghệ số và AI; đồng thời đề xuất cơ chế đưa kết quả nghiên cứu vào hoạch định, thực thi và điều chỉnh chính sách giáo dục một cách hiệu quả, nhân văn và bền vững.

Tăng cường gắn kết giữa nghiên cứu – chính sách – thực tiễn

Phát biểu chào mừng tại Hội thảo, GS.TS Nguyễn Văn Trào, Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Nội bày tỏ vinh dự khi nhà trường lần đầu tiên được phối hợp với Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin (Bộ GDĐT) đăng cai tổ chức Hội thảo Quốc gia về khoa học giáo dục năm 2025. Đây không chỉ là sự kiện học thuật thường niên có uy tín, mà còn là minh chứng cho sự tin tưởng của Bộ GDĐT đối với vai trò và năng lực học thuật của các cơ sở giáo dục đại học trong phát triển khoa học giáo dục.

PGS.TS Nguyễn Văn Trào, Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Nội, phát biểu tại Hội thảo

Theo GS.TS Nguyễn Văn Trào, Hội thảo năm nay với chủ đề phát triển khoa học giáo dục trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhằm tạo diễn đàn học thuật cấp quốc gia, kết nối các nhà khoa học, nhà quản lý và cơ sở giáo dục. Thông qua trao đổi nghiên cứu, mô hình và giải pháp thực tiễn, Hội thảo góp phần làm rõ các định hướng nghiên cứu trọng tâm, tăng cường gắn kết giữa nghiên cứu – chính sách – thực tiễn, đáp ứng yêu cầu của các nghị quyết lớn của Bộ Chính trị về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

GS.TS Nguyễn Văn Trào ghi nhận và trân trọng sự tham gia tích cực của hơn 150 cơ sở giáo dục, các nhà khoa học đầu ngành, cùng hàng trăm công trình nghiên cứu chất lượng gửi tới Hội thảo. Ông khẳng định Trường Đại học Hà Nội sẽ tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi để lan tỏa các giá trị khoa học giáo dục, thúc đẩy tinh thần nghiên cứu nghiêm túc, nhân văn và cống hiến, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền giáo dục Việt Nam.

Khoa học giáo dục – trụ cột hoạch định chính sách và dẫn dắt đổi mới giáo dục

Trình bày tham luận tại Hội thảo, GS.TS. Phạm Hồng Quang, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Khoa học Giáo dục, nhấn mạnh, trong bối cảnh đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số diễn ra sâu rộng, khoa học giáo dục đang đứng trước yêu cầu và cơ hội tạo đột phá chiến lược. Phát triển khoa học giáo dục không chỉ là nhiệm vụ học thuật, mà là vấn đề chính sách vĩ mô, quyết định chất lượng và tính bền vững của tiến trình đổi mới giáo dục quốc gia.

GS.TS. Phạm Hồng Quang, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Khoa học Giáo dục, trình bày tham luận tại Hội thảo

Theo GS.TS. Phạm Hồng Quang, khoa học giáo dục giữ vai trò then chốt trong cung cấp luận cứ khoa học cho hoạch định chính sách, phân tích tác động, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh hệ thống giáo dục. Mọi cải cách nếu thiếu nền tảng khoa học giáo dục dẫn dắt sẽ dễ rơi vào tình trạng manh mún, ngắn hạn, thiếu tính hệ thống và khó tạo chuyển biến thực chất trong thực tiễn giáo dục.

Từ góc độ chiến lược, GS.TS. Phạm Hồng Quang đề xuất cần xây dựng chính sách phát triển khoa học giáo dục quốc gia theo hướng dài hạn, tích hợp chặt chẽ, gắn với các mục tiêu phát triển đất nước trong kỷ nguyên số. Ông nhấn mạnh yêu cầu đầu tư có trọng tâm, phát triển đội ngũ tinh hoa và nâng cao năng lực nghiên cứu, coi khoa học giáo dục là trụ cột tri thức dẫn dắt chiến lược phát triển ngành giáo dục Việt Nam trong giai đoạn mới.

Đào tạo giáo viên từ cải cách chương trình đến năng lực thích ứng chiến lược

Thảo luận tại Hội thảo, GS.TS. Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, nhấn mạnh đổi mới khoa học giáo dục trong giai đoạn hiện nay phải bắt đầu từ đổi mới căn bản chương trình và mô hình đào tạo giáo viên. Chuyển đổi số không chỉ là công cụ hỗ trợ mà đang tái cấu trúc toàn bộ quá trình dạy học, đặt ra yêu cầu tối ưu hóa phương pháp giảng dạy, cá thể hóa việc học và nâng cao hiệu quả đào tạo dựa trên dữ liệu và công nghệ.

GS.TS. Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, phát biểu tại hội thảo

Theo GS.TS. Huỳnh Văn Sơn, một thách thức lớn hiện nay là khoảng cách về năng lực số giữa đội ngũ giáo viên, cũng như giữa các cơ sở đào tạo giáo viên. Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo phát triển nhanh chóng, giáo viên không chỉ cần kỹ năng sử dụng công nghệ mà còn phải làm chủ tư duy sư phạm số, biết khai thác AI như một công cụ hỗ trợ chuyên môn, đồng thời giữ vững vai trò định hướng nhân văn, đạo đức và phát triển toàn diện người học.

Từ góc độ chiến lược, GS.TS. Huỳnh Văn Sơn khẳng định các trường đào tạo giáo viên cần có sự thay đổi mang tính hệ thống và đột phá, từ thiết kế chương trình, phương thức tổ chức đào tạo đến mô hình phát triển nghề nghiệp liên tục. Đào tạo giáo viên không thể là mô hình tĩnh, mà phải được cập nhật thường xuyên, gắn chặt với thực tiễn nhà trường, yêu cầu chính sách và tác động của công nghệ mới, qua đó hình thành đội ngũ giáo viên có năng lực thích ứng cao, đủ sức dẫn dắt giáo dục trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số.

Gỡ “ảo tưởng” về kiểm định chất lượng và quản trị đại học

Chia sẻ tại Hội thảo, GS.TS. Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (ĐHQGHN) nhấn mạnh, trong bối cảnh đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, kiểm định chất lượng và quản trị đại học đang được quan tâm mạnh mẽ nhưng cũng tồn tại không ít cách hiểu lệch lạc. Kiểm định không phải là “đích đến” mang tính hình thức hay công cụ hợp thức hóa hồ sơ, mà là cơ chế bảo đảm chất lượng có vai trò nền tảng trong quản trị hệ thống giáo dục đại học hiện đại.

GS.TS. Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (ĐHQGHN), phát biểu tại hội thảo

Theo GS.TS. Nguyễn Quý Thanh, một “ảo tưởng” phổ biến là đồng nhất kiểm định với xếp hạng, hoặc coi kiểm định như một thủ tục hành chính tách rời hoạt động học thuật. Cách tiếp cận này làm suy giảm ý nghĩa thực chất của kiểm định, khiến quá trình quản trị đại học thiếu dữ liệu tin cậy để ra quyết định chiến lược, đồng thời không tạo được động lực cải tiến liên tục về chất lượng đào tạo, nghiên cứu và phục vụ cộng đồng.

Từ góc độ chính sách vĩ mô, GS.TS. Nguyễn Quý Thanh khẳng định cần đặt kiểm định chất lượng vào trung tâm của quản trị đại học dựa trên bằng chứng và dữ liệu. Kiểm định phải trở thành công cụ hỗ trợ hoạch định chiến lược, phân bổ nguồn lực và nâng cao trách nhiệm giải trình, đặc biệt trong bối cảnh tự chủ đại học và chuyển đổi số. Chỉ khi “giải ảo” đúng và hiểu đúng bản chất, kiểm định chất lượng mới thực sự góp phần nâng cao năng lực quản trị và phát triển bền vững hệ thống giáo dục đại học Việt Nam.