“Nhà mạng viễn thông thế hệ mới là hạ tầng chiến lược gắn với lợi ích quốc gia”

Định nghĩa lại nhà mạng viễn thông trong kỷ nguyên số

Tại Hội nghị triển khai Kế hoạch năm 2026 của Tập đoàn VNPT diễn ra ngày 18/12/2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, trong nhiều thập kỷ qua, nhà mạng viễn thông chủ yếu được định nghĩa là doanh nghiệp xây dựng mạng lưới, phát triển thuê bao và cung cấp kết nối. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, mô hình này đang dần bộc lộ những giới hạn khi thị trường viễn thông truyền thống đã bão hòa, cạnh tranh chủ yếu dựa vào giá, trong khi dư địa giá trị gia tăng ngày càng thu hẹp.

Từ kinh nghiệm quốc tế, Bộ trưởng cho biết các quốc gia chuyển đổi số thành công đều đã định nghĩa lại vai trò của nhà mạng viễn thông. Những mô hình tiêu biểu như NTT (Nhật Bản), SK Telecom (Hàn Quốc), Deutsche Telekom (Đức), Singtel (Singapore) hay Elisa (Phần Lan) đều có điểm chung: nhà mạng không còn là doanh nghiệp viễn thông thuần túy, mà trở thành nhà cung cấp hạ tầng số và nền tảng số quốc gia.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, nhà mạng viễn thông thế hệ mới phải là nhà cung cấp hạ tầng số quốc gia, làm chủ công nghệ lõi, điều phối hệ sinh thái và đồng hành cùng sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên số. Vị thế của nhà mạng không còn được đo bằng số lượng thuê bao hay dung lượng băng thông, mà bằng năng lực làm chủ hạ tầng số, dữ liệu, công nghệ lõi và vai trò điều phối hệ sinh thái số quốc gia.

Bộ trưởng khẳng định, để thực hiện được vai trò này, nhà mạng không chỉ bán kết nối, mà phải trở thành nền tảng số, cung cấp năng lực dữ liệu, điện toán và trí tuệ nhân tạo (AI), những hạ tầng thiết yếu cho doanh nghiệp, Chính phủ và toàn bộ nền kinh tế.

Nhà mạng trở thành xương sống của không gian số quốc gia

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ rõ 5 đặc trưng cốt lõi của nhà mạng viễn thông thế hệ mới. Đó là:

Trước hết, nhà cung cấp hạ tầng số tích hợp, bao gồm mạng viễn thông, trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây, điện toán biên và nền tảng bảo đảm an toàn, an ninh mạng. “Nhà mạng trở thành xương sống của không gian số quốc gia”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thứ hai, nhà mạng phải làm chủ công nghệ lõi và có năng lực nghiên cứu, phát triển, thay vì chỉ vận hành hạ tầng dựa trên thiết bị mua từ bên ngoài. Nếu không làm chủ công nghệ, nhà mạng sẽ bị lệ thuộc và không thể tạo ra giá trị gia tăng mới.

Một đặc trưng quan trọng khác là vai trò điều phối hệ sinh thái số quốc gia. Theo đó, nhà mạng không làm tất cả, mà mở nền tảng, mở API để doanh nghiệp, startup và cơ quan nhà nước cùng phát triển dịch vụ trên hạ tầng chung. Bộ trưởng dẫn chứng: SK Telecom hay Singtel đều đi theo hướng này, biến mạng viễn thông thành hạ tầng có thể lập trình.

Trong mô hình này, nhà mạng giữ vai trò trụ cột hạ tầng, bảo đảm an toàn, tiêu chuẩn và khả năng liên thông, thay vì cạnh tranh với tất cả các đối tác. Giá trị của nhà mạng được đo bằng số lượng dịch vụ được phát triển trên nền hạ tầng.

Động lực tăng trưởng của các nhà mạng cũng sẽ dịch chuyển rõ rệt. Theo Bộ trưởng, tăng trưởng không còn nằm ở thuê bao, mà đến từ dữ liệu, nền tảng và các dịch vụ tích hợp cho doanh nghiệp và Chính phủ; từ mô hình B2B, B2G; từ các nền tảng số dùng chung và năng lực xử lý, khai thác dữ liệu một cách an toàn, có trách nhiệm.

Xu hướng này đã được kiểm chứng tại nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Singapore và các nước châu Âu, khi nhà mạng cung cấp dữ liệu, nền tảng AI và điện toán đám mây theo mô hình “cắm vào là chạy”, tương tự như hạ tầng điện năng.

Ở tầm chiến lược, Bộ trưởng nhấn mạnh, viễn thông, dữ liệu và nền tảng số không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn gắn trực tiếp với an ninh quốc gia, chủ quyền số và năng lực quản trị quốc gia. Do đó, “nhà mạng viễn thông thế hệ mới là hạ tầng chiến lược gắn với lợi ích quốc gia”.

Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi khi sở hữu các nhà mạng lớn, có kinh nghiệm triển khai trên quy mô quốc gia, có mối liên kết chặt chẽ với Nhà nước và am hiểu sâu sắc các bài toán phát triển của đất nước. Vấn đề đặt ra “không phải là có đủ điều kiện hay không, mà là các nhà mạng có dám chuyển vai trò hay không”. Đây không chỉ là sự thay đổi mô hình kinh doanh, mà là sự chuyển dịch về sứ mệnh, quyết định vị thế của các nhà mạng Việt Nam trong trung và dài hạn.

Theo cách tiếp cận đó, vị thế của nhà mạng không còn được đo bằng số thuê bao hay dung lượng băng thông, mà bằng năng lực làm chủ hạ tầng số, dữ liệu, công nghệ lõi và vai trò điều phối hệ sinh thái số quốc gia. Để làm được điều này, nhà mạng không chỉ bán kết nối, mà phải trở thành nền tảng số, cung cấp năng lực dữ liệu, điện toán và AI - những hạ tầng thiết yếu cho doanh nghiệp và nền kinh tế.

VNPT chuyển dịch mạnh mẽ sang tập đoàn công nghệ số

Sau 5 năm tái cơ cấu và chuyển đổi từ mô hình nhà mạng viễn thông truyền thống sang tập đoàn công nghệ số, hoạt động sản xuất, kinh doanh của VNPT đã đạt nhiều kết quả tích cực. 

Giai đoạn 2021–2025, tổng doanh thu hợp nhất của Tập đoàn dự kiến đạt 287.885 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 31.477 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước 27.218 tỷ đồng. Riêng năm 2025, VNPT đạt doanh thu hơn 61.200 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế gần 6.600 tỷ đồng, vượt kế hoạch đề ra.

Năm 2025 cũng đánh dấu bước tiến mới của VNPT trong chiến lược “go global”, đưa sản phẩm và giải pháp công nghệ số tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, tiêu biểu là hợp tác với Qualcomm thành lập Trung tâm R&D, mở ra hướng tiếp cận mới trong phát triển công nghệ lõi. Tập đoàn cũng vận hành tuyến cáp đất quốc tế VSTN dài gần 4.000 km, đẩy mạnh thương mại hóa 5G và triển khai dịch vụ Internet trên máy bay.

Tại Hội nghị, Chủ tịch Hội đồng thành viên VNPT Tô Dũng Thái công bố Nền tảng Văn hóa giai đoạn mới, gắn với Chiến lược VNPT 4.0 và lộ trình chuyển đổi từ doanh nghiệp viễn thông truyền thống sang nhà cung cấp dịch vụ số.

Đánh giá về định hướng này, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, việc quyết tâm vươn ra thị trường quốc tế, đồng thời chuyển dịch từ mô hình telco sang techco là những quyết định lớn, đúng xu thế. 

Bộ trưởng đánh giá cao việc VNPT đã làm đúng “cái móng, cái nền” trong quá trình chuyển đổi, từ xây dựng văn hóa doanh nghiệp đến xác định chiến lược và cách làm. Bộ trưởng khẳng định, dù chuyển đổi theo hướng nào thì VNPT vẫn là doanh nghiệp hạ tầng, do đó tỷ lệ đầu tư cho hạ tầng cần chiếm từ 15–20%, thậm chí 25–30% doanh thu.

Cam kết với Bộ trưởng, Chủ tịch VNPT Tô Dũng Thái cho biết, Tập đoàn sẽ coi đây là cơ sở để xác định rõ hướng đi và mục tiêu trong giai đoạn tới. Bước sang năm 2026, VNPT sẽ có những thay đổi lớn, mang tính đột phá.

Trong khuôn khổ Hội nghị, Tập đoàn VNPT chính thức ra mắt Công ty VNPT AI, thể hiện quyết tâm chiến lược tập trung nguồn lực phát triển trí tuệ nhân tạo – một trong những lĩnh vực công nghệ mũi nhọn đã được Đảng và Nhà nước xác định trong nhiều chủ trương lớn.

.box-wg-guicauhoi{background:#fff;border:1px solid #e5e5e5;border-radius:4px;padding:16px}.box-wg-guicauhoi .start-step{-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center}.box-wg-guicauhoi .txt-start{-ms-flex-negative:1;flex-shrink:1;-webkit-box-flex:1;-ms-flex-positive:1;flex-grow:1;padding-right:20px}.box-wg-guicauhoi .txt-start .title-tv{margin-top:4px;line-height:140%}.box-wg-guicauhoi .txt-start .txt a{color:#074d94;text-decoration:underline}.box-wg-guicauhoi .btn_vne{background:#c92a57;padding:0 24px;display:inline-block;border-radius:4px;-ms-flex-negative:0;flex-shrink:0}