Định hình tiêu chuẩn quyền con người mới tại Liên hợp quốc và hàm ý chính sách cho Việt Nam

Toàn cảnh Hội thảo khoa học 'Định hình tiêu chuẩn quyền con người mới tại Liên hợp quốc và hàm ý chính sách cho Việt Nam' ngày 19/12 tại Hà Nội.

Nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 77 năm Ngày Nhân quyền thế giới (10/12/1948-10/12/2025), Hội thảo nhằm làm rõ, nhận diện xu hướng hình thành và phát triển các tiêu chuẩn quyền con người mới trong giai đoạn 2021-2025, đồng thời phân tích những tác động, cơ hội và thách thức đặt ra đối với Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số; và gợi mở các hàm ý chính sách cụ thể, khả thi, góp phần nâng cao hiệu quả tham gia của Việt Nam vào các cơ chế nhân quyền đa phương, đồng thời phục vụ tốt hơn công cuộc bảo đảm và thúc đẩy quyền con người trong nước.

Sự kiện thu hút nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu, học giả, đại diện từ các Bộ, ban, ngành tham gia vào cơ chế liên ngành về quyền con người và các cơ quan truyền thông, báo chí.

Vụ trưởng Vụ Các tổ chức quốc tế, Bộ Ngoại giao Phạm Hải Anh phát biểu khai mạc Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Vụ trưởng Vụ Các tổ chức quốc tế, Bộ Ngoại giao Phạm Hải Anh chỉ ra rằng giai đoạn 2021-2025 chứng kiến nhiều biến chuyển sâu sắc của tình hình thế giới, khu vực và đời sống quốc tế. Những thách thức toàn cầu mới nổi như đại dịch, biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, kinh tế nền tảng, cũng như các vấn đề an ninh phi truyền thống đã và đang đặt ra những yêu cầu mới đối với hệ thống luật pháp và chuẩn mực quốc tế về quyền con người.

Trong bối cảnh đó, tại các diễn đàn của Liên hợp quốc, đặc biệt là Hội đồng Nhân quyền, đã xuất hiện và từng bước hình thành nhiều cách tiếp cận, tiêu chuẩn và chuẩn mực mới liên quan đến quyền phát triển, quyền môi trường trong sạch, lành mạnh và bền vững, quyền của các nhóm dễ bị tổn thương trong không gian số, bảo vệ quyền trẻ em trên môi trường mạng, cũng như các vấn đề quyền con người gắn với chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo.

"Đối với Việt Nam, một quốc gia đang tích cực, chủ động hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng, đồng thời là thành viên có trách nhiệm của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025 và chuẩn bị bắt đầu nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Nhân quyền 2026-2028, việc theo dõi, nghiên cứu, đánh giá và tham gia định hình các tiêu chuẩn quyền con người mới không chỉ có ý nghĩa học thuật, mà còn mang giá trị thực tiễn sâu sắc, phục vụ trực tiếp cho quá trình hoạch định và triển khai chính sách đối ngoại, chính sách pháp luật và phát triển bền vững của đất nước", ông Phạm Hải Anh nhấn mạnh.

Ông Phạm Hải Anh tin tưởng rằng, với tinh thần trao đổi thẳng thắn, khoa học và xây dựng, Hội thảo sẽ mang lại nhiều ý kiến sâu sắc, đa chiều, góp phần bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn cho quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách của Việt Nam trong lĩnh vực quyền con người thời gian tới.

Các đại biểu tham dự Hội thảo.

Trong khuôn khổ Hội thảo, các đại biểu đã được nghe các tham luận chuyên sâu đến từ các cơ quan quản lý nhà nước, cơ sở nghiên cứu và đào tạo uy tín. Tham luận của Thạc sĩ Nguyễn Vũ Minh, Vụ Các tổ chức quốc tế (Bộ Ngoại giao), tập trung phân tích định hướng và kiến nghị cho Việt Nam khi tham gia định hình các quyền con người mới tại Liên hợp quốc.

Ở góc độ pháp luật trong kỷ nguyên số, tham luận của Tiến sĩ Vũ Đình Hoàng, Vụ Nội chính, Văn phòng Chính phủ đã làm rõ những thách thức mới đặt ra đối với hệ thống pháp luật bảo vệ quyền con người trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI).

Chia sẻ tại Hội thảo, Đại diện Việt Nam tại Ủy ban liên chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR), Đại sứ Nguyễn Trung Thành đóng góp ý kiến về việc Việt Nam chủ động, tích cực tham gia định hình tiêu chuẩn quyền con người tại diễn đàn khu vực - AICHR.

Trong khi đó, Thạc sĩ Lê Quang Bình, Vụ Các tổ chức quốc tế, đã hệ thống hóa quá trình pháp điển hóa quyền phát triển và quyền môi trường tại Liên hợp quốc.

Đáng chú ý, Tiến sĩ Chu Thị Thúy Hằng, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Pháp luật về quyền con người (Viện Quyền con người, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), đã tập trung vào vấn đề bảo vệ quyền trẻ em trong quảng cáo và marketing số - một nội dung rất cấp bách, thiết thực trong bối cảnh số hóa hiện nay.

Về phần mình, PGS.TS Nguyễn Thị Hồng Yến, Trường Đại học Luật Hà Nội trình bày tham luận về quyền con người trong chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo, đồng thời phân tích các chuẩn mực mới và thách thức đối với Việt Nam trong quá trình này.

Các tham luận đã tập trung phân tích một cách toàn diện những thách thức mới đặt ra từ môi trường số và sự phát triển nhanh chóng của truyền thông hiện đại, đặc biệt là các nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư, lạm dụng dữ liệu cá nhân, gia tăng tiếp xúc với nội dung không phù hợp và sự tác động ngày càng tinh vi của quảng cáo, truyền thông mang tính thương mại đối với trẻ em. Trên cơ sở đó, Hội thảo đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực nhằm tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, góp phần bảo đảm ngày càng tốt hơn các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của con người nói chung và quyền trẻ em nói riêng.

Bên cạnh đó, các ý kiến tại Hội thảo cũng đã làm rõ những yêu cầu và định hướng đối với Việt Nam trong việc chủ động tham gia và tích cực đóng góp vào quá trình xây dựng, hoàn thiện các chuẩn mực quốc tế về quyền con người, trên cơ sở bảo đảm sự hài hòa giữa các giá trị phổ quát của quyền con người với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể và lợi ích quốc gia – dân tộc.

Các đại biểu nhất trí trong lĩnh vực quyền con người, việc Việt Nam chủ động tham gia định hình các nguyên tắc và “luật chơi” quốc tế không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng về vai trò, vị thế của đất nước trong bối cảnh toàn cầu đang có những vận động và chuyển biến sâu sắc, mà còn tạo động lực quan trọng thúc đẩy quá trình củng cố, hoàn thiện các nền tảng pháp lý, thể chế và thực tiễn bảo đảm quyền con người trong nước theo hướng toàn diện, bền vững và thích ứng với xu thế phát triển của thời đại. Qua đó, Việt Nam từng bước chuyển từ vị thế chủ yếu là quốc gia tiếp nhận các chuẩn mực quốc tế sang vị thế của một chủ thể tích cực, có khả năng đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm và quan điểm vào sự hình thành, phát triển của hệ thống nhân quyền quốc tế.

Phát biểu bế mạc Hội thảo, Đại tá Trần Viết Trung, Phó Cục trưởng Cục Đối ngoại, Bộ Công an, khẳng định Hội thảo đã hoàn thành tốt mục tiêu đề ra, với các tham luận và ý kiến thảo luận có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Các tham luận và ý kiến thảo luận sẽ là nguồn thông tin, luận cứ quan trọng, góp phần phục vụ công tác tham mưu cho Ban Chỉ đạo Nhân quyền trong việc tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa sự tham gia chủ động, tích cực và có trách nhiệm của Việt Nam vào đời sống chính trị toàn cầu trong lĩnh vực quyền con người, phù hợp với chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước; đồng thời là nguồn tư liệu tham khảo hữu ích cho các cơ quan hoạch định chính sách, các tổ chức và cá nhân quan tâm trong thời gian tới.

Hội thảo cũng thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc chủ động hội nhập, đóng góp trí tuệ và trách nhiệm vào đời sống chính trị toàn cầu. Qua đó, gửi gắm thông điệp của Việt Nam: “Tôn trọng và hiểu biết, đối thoại và hợp tác. Tất cả các quyền con người, cho tất cả mọi người”.

Đại tá Trần Viết Trung, Phó Cục trưởng Cục Đối ngoại, Bộ Công an, phát biểu bế mạc Hội thảo.