Thúc đẩy sự phát triển của tiếng Tây Ban Nha tại Việt Nam

Nhằm tăng cường công tác thông tin đối ngoại, góp phần triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại do Đại hội XIII của Đảng đề ra, tiếp theo 4 trang đã có là tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Trung Quốc, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam xây dựng thêm phiên bản tiếng Tây Ban Nha và tiếng Nga. Nhân dịp này, phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn Bà Pilar Méndez Jiménez, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Tây Ban Nha tại Việt Nam.

Bà Pilar Méndez Jiménez, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Tây Ban Nha tại Việt Nam. (Ảnh: Đại sứ quán Tây Ban Nha tại Việt Nam)

Phóng viên (PV): Việt Nam và Tây Ban Nha là hai quốc gia nằm ở hai châu lục khác nhau nhưng có mối quan hệ hữu nghị truyền thống gắn bó hơn 44 năm qua. Đại sứ có thể cho biết những nét nổi bật trong quan hệ hợp tác giữa hai nước thời gian qua?

Đại sứ Pilar Méndez Jiménez: Quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Tây Ban Nha có thể được hình dung ngắn gọn trong câu: “Luôn luôn liên kết, hữu nghị bền lâu”.  Một mặt, cùng liên kết với tương lai do chính Việt Nam quyết định và cuộc chinh phục những tầm phát triển mới, mà trong đó, những người đang có may mắn sinh sống tại Việt Nam như chúng tôi chính là những nhân chứng đặc biệt. Mặt khác, cùng liên kết với chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) mà trong đó, Tây Ban Nha là nhân tố đóng góp tích cực. Một nội dung quan trọng trong hợp tác thời kì đầu là các chương trình Hỗ trợ Phát triển Chính thức. Với những tiến bộ và thành công trong công cuộc Đổi mới, không có gì ngạc nhiên khi mối quan hệ này bắt đầu chuyển hướng và tập trung hơn vào các khía cạnh thương mại. Tuy nhiên, có một lĩnh vực mà tôi đặc biệt muốn nhấn mạnh, một lĩnh vực hợp tác vẫn luôn được duy trì trong nhiều thập niên qua và gắn kết hai dân tộc chúng ta: hoạt động nhận con nuôi quốc tế.

Trong những năm qua, hàng trăm cha mẹ người Tây Ban Nha đã nhận con nuôi Việt Nam và tạo ra những gia đình Tây Ban Nha - Việt Nam, góp phần hình thành nên gốc rễ nhân văn của tình hữu nghị sâu sắc giữa hai dân tộc. Những đứa trẻ này, với sự hiểu biết về cả hai nền văn minh lịch sử vĩ đại, chính là sự đảm bảo tốt nhất cho tương lai của mối quan hệ giữa hai nước. Hiện nay, Tây Ban Nha vẫn là quốc gia châu Âu có số gia đình đang xin con nuôi tại Việt Nam nhiều nhất và Đại sứ quán Tây Ban Nha với vai trò điều phối viên thay mặt cho 6 Đại sứ quán châu Âu, hiện đang phối hợp giải quyết cùng Bộ Tư pháp là cơ quan điều phối về phía Việt Nam. Cả hai bên đã cùng đạt được một thành công chung trong hoạt động vì trẻ em: chiến dịch nhận con nuôi quốc tế chung lần đầu tiên trong bối cảnh đại dịch, đã diễn ra thành công vào tháng 11/2020. Sát cánh cùng nhau, tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ có thể tiếp tục đạt tới cột mốc này, tìm cách sống chung với đại dịch mà không bị chững lại, vì hiện vẫn còn nhiều trẻ Việt Nam đang chờ đợi được đoàn tụ cùng gia đình Tây Ban Nha và châu Âu của mình. Cùng nhau, chúng ta cần một lần nữa biến điều đó thành có thể, luôn coi lợi ích tốt nhất của trẻ em như tôn chỉ mà tất cả chúng ta đều hướng tới.

Khi cả thế giới đang phải đối mặt với đại dịch toàn cầu, mối quan hệ giữa hai nước cũng được tăng cường hơn khi Tây Ban Nha là nhà tài trợ cả trên cương vị song phương lẫn đa phương thông qua EU trong sáng kiến COVAX, một cơ chế do Liên hợp quốc điều phối mà trong đó Việt Nam là nước tiếp nhận vaccine phòng COVID-19. Việc áp dụng cơ chế đa phương này sẽ giúp tăng cường năng lực phản ứng quốc gia của các nước tiếp nhận, với đầy đủ sự tôn trọng đối với chủ quyền của họ, và đây là công cụ hỗ trợ quốc tế thân thiện và tốt nhất. Ngày 02/08/2021, lô hàng vaccine thứ 5 đã đến trong khuôn khổ cơ chế COVAX, và đây là tin mừng đối với tất cả các nước tài trợ cũng như đối với Chính phủ và nhân dân Việt Nam, một quốc gia có khả năng đối mặt với đại dịch được quốc tế công nhận và chắc chắn sẽ tiếp tục chiến thắng đại dịch.  

Ở lĩnh vực phát triển, trong nhiều thập niên qua, Tây Ban Nha tập trung nhiều cho các hoạt động hỗ trợ cho phụ nữ Việt Nam: hợp tác trong công tác đào tạo đội ngũ nhân lực của Trung tâm Phát triển Phụ nữ thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, và đặc biệt là việc thành lập ngôi nhà bình yên đầu tiên cho phụ nữ là nạn nhân của bạo hành và buôn bán người. Mô hình này đã được chuyển giao cho chính phủ Việt Nam quản lý cách đây 4 năm và hiện vẫn đang tiếp tục hoạt động. Ngày 30/7 vừa qua là Ngày Thế giới phòng, chống mua bán người - ngày để chúng ta nói về một vấn nạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới phụ nữ và trẻ em gái trên toàn thế giới và là vấn đề luôn được Tây Ban Nha quan tâm hàng đầu. Chính vì vậy, trong suốt 17 năm qua, Tây Ban Nha đã đóng góp vào công tác đào tạo đội ngũ cán bộ tại Hà Nội, những người đã và đang cống hiến hết mình cho nhiệm vụ quan trọng này. Chúng tôi mong rằng các hoạt động hỗ trợ phụ nữ yếu thế, dưới bàn tay những cán bộ có trình độ cao, sẽ có thể tới được tất cả các tỉnh thành khác.

Sự ngưỡng mộ đối với phụ nữ Việt Nam tiếp tục truyền cảm hứng cho các hoạt động của chúng tôi hôm nay: thông qua cuộc thi vẽ tranh trực tuyến “Thế giới cần nữ siêu anh hùng”, Đại sứ quán Tây Ban Nha tại Việt Nam, với sự phối hợp của Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, mong muốn tôn vinh phụ nữ ở mọi lứa tuổi, mọi hoàn cảnh - những người, với hành động và việc làm của mình, đã góp phần giúp cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn. Mọi công dân cư trú tại Việt Nam không phân biệt độ tuổi đều có thể tham gia cuộc thi này. Nhân đây, tôi xin mời các độc giả của Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam tham gia cuộc thi. Chi tiết về cuộc thi được đăng tải tại đây.

PV: Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao (23/05/1977), quan hệ giữa Việt Nam và Tây Ban Nha đã có những bước phát triển mạnh mẽ và quan trọng, đặc biệt từ khi xác lập quan hệ “Đối tác chiến lược hướng tới tương lai” vào tháng 12/2009. Đại sứ nhận định như thế nào về triển vọng hợp tác giữa hai nước?

Đại sứ Pilar Méndez Jiménez: Chúng ta sẽ tiếp tục thúc đẩy các mối quan hệ giữa hai nước theo tinh thần “luôn luôn liên kết, hữu nghị bền lâu”. Với tư cách là Đại sứ, tôi đã quan tâm theo dõi tiến trình của Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII và đánh giá cao các chủ trương mang đến cho tương lai của Việt Nam một sự tương đồng lớn với các nội dung ưu tiên của châu Âu và Tây Ban Nha. Như vậy, cả hai bên đều có chung quan điểm rằng, sự phát triển kinh tế - xã hội về cơ bản cần được thúc đẩy qua 3 phương thức: chống biến đổi khí hậu, kĩ thuật và đào tạo công dân.

Có rất nhiều doanh nghiệp Tây Ban Nha, phần lớn trong số đó là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hoạt động trong tất cả các lĩnh vực từ du lịch, thực phẩm, xây dựng, vận tải, dệt may và giày dép, thời trang, xử lý nhựa..., luôn theo các tiêu chuẩn thân thiện với môi trường và từ nhiều năm nay đã đồng hành cùng các đối tác Việt Nam đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều doanh nghiệp lớn của Tây Ban Nha với công nghệ cao và kinh nghiệm quốc tế sâu rộng trên khắp thế giới trong lĩnh vực năng lượng tái tạo cũng đang dành sự quan tâm cho Việt Nam. Ví dụ như công nghệ Tây Ban Nha đã có mặt tại nhà máy xử lý nước lớn nhất Việt Nam được xây dựng tại Thành phố Hồ Chí Minh, công trình mà tôi đã tới thăm vài tháng trước đây. Tây Ban Nha là một trong các quốc gia trên thế giới hiểu rõ nhất về những hậu quả xã hội, kinh tế và chính trị của vấn đề “căng thẳng về nước”. Năm 1964 Tây Ban Nha xây dựng nhà máy khử muối đầu tiên tại Tenerife thuộc quần đảo Canarias. Ngày nay, sau 57 năm, Tây Ban Nha đã có 765 nhà máy với nhiều công suất khác nhau trên khắp cả nước. Việt Nam tìm thấy ở Tây Ban Nha một đối tác giàu kinh nghiệm và thấu hiểu giá trị của nước đối với sự thịnh vượng của người dân, cũng như tầm quan trọng chiến lược cốt lõi của yếu tố này. Giải quyết vấn đề nước là chìa khóa cho sự phát triển kinh tế - xã hội tại Tây Ban Nha, và chúng tôi tin rằng các doanh nghiệp Tây Ban Nha trong lĩnh vực này có thể là một đối tác tuyệt vời để cùng đồng hành với Việt Nam trên con đường tương tự.

Thêm vào đó, vừa qua đã có thông tin chính thức về sự xuất hiện của một doanh nghiệp lớn khác của Tây Ban Nha tại Việt Nam nhằm đóng góp cho sự phát triển năng lượng gió tại đây. Đây lại là một lĩnh vực truyền thống khác của Tây Ban Nha và những chiếc cối xay gió - những nhân vật chính của chương truyện nổi tiếng nhất thế giới trong tác phẩm văn học tiêu biểu “Đôn-ki-hô-tê” của Tây Ban Nha. Trong lĩnh vực hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực Việt Nam, việc quảng bá tiếng Tây Ban Nha cũng là một nội dung quan trọng.

Trong lĩnh vực nhân quyền, lĩnh vực chi phối chính sách đối ngoại của Tây Ban Nha trên toàn thế giới, một trong những ưu tiên của chúng tôi là trao quyền cho phụ nữ: Tháng 3 vừa qua, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez đã chính thức công bố “Chính sách Đối ngoại Nữ quyền” mà với đó, mục tiêu bình đẳng giới sẽ gắn liền với tất cả các hành động của chúng tôi. Sự tham gia của phụ nữ vào việc đưa ra quyết định ở tất cả các cấp là một tiêu chí không thể thiếu đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tất cả các dân tộc. Chính vì vậy, tôi rất vui mừng với một sáng kiến do Tây Ban Nha dẫn đầu cùng với UN Women và Học viện Ngoại giao Việt Nam đã cùng nhau trao đổi về ý nghĩa của việc xây dựng “Chính sách Đối ngoại Nữ quyền”, và điều này có thể đóng góp thế nào cho sự phát triển của xã hội chúng ta, cũng như cho hòa bình và an ninh quốc tế.

Từ góc nhìn địa chính trị, Tây Ban Nha và Việt Nam, châu Âu và Việt Nam, đều chia sẻ quan điểm về tầm quan trọng cốt lõi của việc tôn trọng luật pháp quốc tế và cả hai bên đều đặt niềm tin vững chắc vào một chủ nghĩa đa phương hiệu quả, trong đó Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong khuôn khổ ASEAN và Tây Ban Nha trong khuôn khổ EU, đồng thời cùng bảo vệ vai trò trung tâm của Liên hợp quốc. Liên minh châu Âu hiện chỉ ký Hiệp định Tự do Thương mại thế hệ mới với ba nước châu Á là Nhật Bản, Singapore và Việt Nam. Ngày 01/08/2021 đánh dấu một năm Hiệp định với Việt Nam có hiệu lực, và chúng tôi vô cùng tin tưởng rằng thỏa thuận thương mại này sẽ là công cụ quan trọng giúp tăng cường mối quan hệ giữa hai nước vì lợi ích chung của đôi bên, và một ngày nào đó sẽ là ví dụ điển hình cho nhiều nước khác trong khu vực.

PV: Ngôn ngữ Tây Ban Nha còn rất nhiều tiềm năng phát triển ở Việt Nam. Xin bà cho biết Chính phủ Tây Ban Nha đã và sẽ có những biện pháp nào để tiếp tục thúc đẩy tiềm năng này?

Đại sứ Pilar Méndez Jiménez: Tiếng Tây Ban Nha là một công cụ phát triển kinh tế - xã hội cho các cá nhân cũng như cho các quốc gia. Thị trường nói tiếng Tây Ban Nha bao gồm 489 triệu người và sức mua của nhóm người này tương đương với 9% GDP thế giới. Tiếng Tây Ban Nha là ngôn ngữ mẹ đẻ được sử dụng nhiều thứ hai trên thế giới, là công cụ quan trọng cho sự tham gia của bất kì quốc gia nào vào nền kinh tế kĩ thuật số, vì đây cũng là ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ hai trên phần lớn các nền tảng số (Facebook, Twitter, LinkedIn), và là ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ ba trên mạng nói chung. Xu hướng rõ nét trong những thập kỷ gần đây và các dữ liệu hiện tại cho phép dự đoán rằng vào năm 2050, sẽ có 750 triệu người nói tiếng Tây Ban Nha trên toàn thế giới.

Bởi lẽ trên, tính đến nay đã có hơn 22 triệu người chọn học ngoại ngữ là tiếng Tây Ban Nha trên khắp thế giới, trong số đó có 6 triệu người ở Hoa Kỳ. Thêm vào đó, năm 2018 Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã đưa tiếng Tây Ban Nha vào chương trình dạy ngoại ngữ ở cấp trung học. Các dữ liệu này thể hiện rằng các cường quốc toàn cầu và công dân của họ đều nhận thấy vai trò của tiếng Tây Ban Nha như một công cụ không thể thiếu cho sự phát triển kinh tế - xã hội, sự hội nhập đầy đủ của họ vào nền kinh tế toàn cầu và thúc đẩy một chủ nghĩa đa phương hiệu quả. Hiểu rõ điều này, hiện nay Việt Nam đã cấp bằng đại học cho giáo viên tiếng Tây Ban Nha là người Việt Nam. Từ khi bắt đầu quá trình cho đến nay, Viện Cervantes luôn giữ vai trò nền tảng, và điều này đặt Việt Nam ở vị trí quốc gia tiên phong trong khu vực về vấn đề này. Việc ra mắt phiên bản tiếng Tây Ban Nha của Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam cũng là một minh chứng khác cho điều đó.

Chúng tôi tin tưởng rằng đại dịch sẽ không thể làm tê liệt các mối quan hệ giữa hai nước, mà còn là động lực để củng cố và hiện đại hóa các mối quan hệ này. Việc tận dụng tối đa tiếng Tây Ban Nha như một công cụ phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế sẽ giúp chúng ta đạt được điều đó. Vì các lý do nêu trên, tôi lấy làm vinh dự được hợp tác cùng nhóm Đại sứ các nước nói tiếng Tây Ban Nha anh em trong một hành động chung của khối Iberoamerica: mong muốn Việt Nam xem xét đưa tiếng Tây Ban Nha vào chương trình dạy ngoại ngữ tại các cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông, vì điều này sẽ mở ra các cơ hội phát triển kinh tế - xã hội mới cho người dân Việt Nam, góp phần vào thành công chung của đất nước vượt lên trên đại dịch.

PV: Như Đại sứ vừa nói, việc ra mắt phiên bản tiếng Tây Ban Nha của Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam là một minh chứng cho tiềm năng phát triển ngôn ngữ tiếng Tây Ban Nha ở Việt Nam, vậy nhân dịp này, Đại sứ có chia sẻ gì đến bạn đọc tiếng Tây Ban Nha của Báo chúng tôi?

 Đại sứ Pilar Méndez Jiménez: Tôi xin gửi lời chúc mừng chân thành nhất tới Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam về sáng kiến này, và cũng xin chúc mừng các độc giả nói tiếng Tây Ban Nha: lựa chọn tiếng Tây Ban Nha là một quyết định thông minh dựa trên các dữ liệu kinh tế. Tây Ban Nha đang và sẽ tiếp tục đồng hành cùng quý vị thực hiện nhiều hoạt động thúc đẩy sự phát triển của tiếng Tây Ban Nha tại Việt Nam như: dự án hợp tác cùng Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam trong việc dịch sang tiếng Tây Ban Nha hệ thống hướng dẫn âm thanh của Bảo tàng, qua đó giúp cộng đồng những người nói tiếng Tây Ban Nha có thể tiếp cận nền văn hóa và nghệ thuật Việt Nam; áp dụng giảng dạy trực tuyến các chương trình hợp tác chung của chúng tôi như Aula Cervantes hay chương trình hỗ trợ giảng viên cho các trường đại học Việt Nam của Cơ quan Hợp tác Phát triển Quốc tế Tây Ban Nha; hoặc các hoạt động văn hóa của Đại sứ quán, trong đó phải kể đến Cuộc thi sáng tác văn học bằng tiếng Tây Ban Nha lần thứ hai. Thể lệ cuộc thi được đăng tải tại đường dẫn này, và nhân đây tôi xin gửi lời mời tham gia cuộc thi này tới bạn đọc đang học tiếng Tây Ban Nha tại Việt Nam.

Tiếng Tây Ban Nha là công cụ gắn kết chúng ta, không chỉ với những người quan tâm đến việc học ngôn ngữ này, mà chúng tôi còn hi vọng rằng tiếng Tây Ban Nha sẽ là sợi dây kết nối với tất cả người dân Việt Nam. Vì vậy, chúng tôi hiện đang hợp tác cùng đại diện LaLiga tại Việt Nam trong hoạt động ra mắt cuốn sổ tay thuật ngữ Việt Nam - Tây Ban Nha đầu tiên về bóng đá. Tôi xin kết thúc bài phỏng vấn này với một món quà dành cho những người hâm mộ bóng đá Tây Ban Nha. Các độc giả của Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam có thể tải miễn phí hoặc chia sẻ cùng bạn bè cuốn từ điển nêu trên tại đường dẫn này.

Thông điệp cuối cùng tôi muốn nói đó là: Đại dịch sẽ gắn kết chúng ta hơn nữa. Hãy cùng cố gắng! Chúng ta sẽ cùng nhau chiến thắng trận này!

PV: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!