Phát huy dân chủ ở cơ sở bằng cơ chế hóa vai trò nhân dân
Tôi nhất trí cao và đồng thuận với bố cục, nội dung, chủ đề, phương hướng, mục tiêu của các dự thảo văn kiện trình Đại hội 14. Với trách nhiệm là Trưởng Ban công tác Mặt trận ở thôn, khu dân cư, tôi xin nhấn mạnh vấn đề “Phát huy dân chủ ở cơ sở bằng cơ chế hóa vai trò nhân dân”.
Tôi cho rằng, dân chủ phải được biến thành quy trình, đo được bằng chỉ số, giám sát được bằng dữ liệu. Để đạt được kết quả tốt, chúng ta cần chú ý tới một số giải pháp như sau:
Một là, chuẩn hóa 2 vòng tham vấn bắt buộc đối với mọi chủ trương, dự án dân sinh tại khu dân cư. Vòng 1, họp tổ/thôn do Ban công tác Mặt trận điều phối, phát phiếu hoặc biểu mẫu điện tử thu ý kiến; tổng hợp đầy đủ, công khai. Vòng 2, hội nghị toàn dân chốt phương án; lập biên bản tiếp thu/không tiếp thu có lý do, niêm yết tại nhà văn hóa và đăng lên kênh số chính thức của khu dân cư/xã.
Hai là, vận hành “bàn tròn khu dân cư” hằng quý để xử lý 3 - 5 “điểm nghẽn” cụ thể. Mỗi vấn đề đều gắn phiếu cam kết gồm: việc cần làm - người phụ trách - thời hạn - nguồn lực. Kỳ sau kiểm lại tiến độ trước dân, tạo kỷ luật giải trình ngay từ cơ sở.
Ba là, thí điểm “ngân sách cộng đồng” 5 - 10% cho việc nhỏ mà lợi lớn. Ưu tiên đường ngõ, hố rác, sân chơi, nhà văn hóa, cây xanh. Quy trình: dân đề xuất - bình chọn - giám sát - nghiệm thu qua mã QR/nhóm số. Hồ sơ, dự toán, nghiệm thu đều công khai; chữ ký đại diện cộng đồng là điều kiện bắt buộc khi quyết toán.
Bốn là, số hóa tương tác: “mỗi việc - một mã - một đồng hồ”. Mọi hồ sơ tại bộ phận “một cửa” có mã tra cứu; treo đồng hồ đếm ngược hạn xử lý tại nhà văn hóa và trên cổng thông tin. Sau khi nhận kết quả, người dân đánh giá hài lòng; dữ liệu tổng hợp là căn cứ thi đua - khen thưởng - kỷ luật.
Năm là, xây dựng “Sổ tay giá trị khu dân cư văn hóa số”. Chuẩn hóa quy tắc ứng xử, văn minh lễ hội - việc cưới - việc tang; gắn tiêu chí môi trường, an ninh, chuyển đổi số vào danh hiệu “Khu dân cư văn hóa”.
Sáu là, chỉ số đo lường và lộ trình 12 tháng. Chỉ số: tỷ lệ hồ sơ đúng hạn; tỷ lệ phản ánh khép hồ sơ trong 7 - 15 ngày; số đối thoại công khai; tỷ lệ dự án nhỏ có tham vấn đủ 2 vòng; mức độ hài lòng; tỷ lệ công khai đủ hồ sơ.
