Từ “Sửa đổi lối làm việc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến “Chấn chỉnh lề lối làm việc” theo Kết Luận 226-KL/TW

Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, yêu cầu tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, phòng chống hình thức, lãng phí và khắc phục những điểm nghẽn trong tổ chức thực thi ngày càng trở nên cấp bách. Kết luận số 226-KL/TW ra đời là một thông điệp chính trị mạnh mẽ về đổi mới phương thức lãnh đạo, phương pháp làm việc và trách nhiệm phục vụ Nhân dân. Đây cũng là sự kế thừa một cách sáng tạo tư tưởng về “sửa đổi lối làm việc” đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt nền móng từ rất sớm, nhằm giữ vững bản chất cách mạng, nâng cao hiệu quả hoạt động của Đảng.

“Sửa đổi lối làm việc” - giúp Đảng kịp thời siết chặt kỷ luật, củng cố đội ngũ, nâng cao năng lực 

 
Nhìn lại lịch sử cách mạng Việt Nam, mỗi giai đoạn phát triển đều gắn liền với những yêu cầu cấp thiết về sửa đổi, chấn chỉnh lề lối làm việc cho phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Tháng 10/1947, trong bối cảnh Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa non trẻ mới ra đời được hai năm và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang ở giai đoạn vô cùng gian nan, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, ký tên X.Y.Z, làm tài liệu huấn luyện, giáo dục cán bộ, đảng viên. Đây là một tác phẩm lý luận - thực tiễn đặc biệt quan trọng trong xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên của đảng cầm quyền.

Điều đáng chú ý là trong hoàn cảnh phải tập trung cao độ cho lãnh đạo, chỉ đạo kháng chiến, tại An toàn khu Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn dành thời gian và tâm lực để nhìn thẳng vào những hạn chế đã bắt đầu nảy sinh trong đội ngũ cán bộ, đảng viên khi Đảng trở thành đảng cầm quyền. Người sớm nhận ra rằng, nếu không kịp thời sửa chữa những lệch lạc trong lề lối, tác phong và phương pháp làm việc, thì những biểu hiện tiêu cực ấy sẽ làm suy giảm niềm tin của Nhân dân, thậm chí đe dọa trực tiếp đến sự tồn vong của chính quyền cách mạng.

Tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” gồm 6 phần, bao quát một cách hệ thống những vấn đề cốt lõi của công tác xây dựng Đảng trong điều kiện cầm quyền. Trước hết, ở phần “Phê bình và sửa chữa”, Chủ tịch Hồ Chí Minh thẳng thắn chỉ ra một khuyết điểm rất lớn của đội ngũ cán bộ, đảng viên là xao nhãng việc học tập, rèn luyện, coi nhẹ việc tự sửa chữa bản thân. Người nhấn mạnh, chỉ khi “tẩy sạch khuyết điểm” thì công việc mới có thể tiến bộ, bộ máy mới vận hành hiệu quả.
Người xác định rõ ba loại “căn bệnh” chủ yếu dễ phát sinh trong đội ngũ cán bộ, đảng viên: bệnh chủ quan về tư tưởng; bệnh hẹp hòi trong quan hệ giữa Đảng với ngoài Đảng; và bệnh ba hoa trong cách nói, cách viết. Từ ba căn bệnh này có thể nảy sinh hàng loạt biểu hiện tiêu cực khác như quan liêu, xa dân, ích kỷ, kiêu ngạo, địa phương chủ nghĩa… Những căn bệnh đó, nếu không được nhận diện và khắc phục kịp thời, không chỉ cản trở hiệu quả công việc trước mắt, mà còn làm thoái hóa bản chất cách mạng của Đảng cầm quyền.

Không dừng lại ở phê phán, Chủ tịch Hồ Chí Minh đồng thời đưa ra những giải pháp toàn diện và có tính hệ thống. Các phần “Mấy điều kinh nghiệm”, “Tư cách và đạo đức cách mạng”, “Vấn đề cán bộ”, “Cách lãnh đạo” và “Chống thói ba hoa” cho thấy một tư duy rất hiện đại: chỉnh đốn lề lối làm việc phải gắn liền với xây dựng đạo đức cách mạng, đổi mới phương pháp lãnh đạo, coi trọng công tác cán bộ và giữ vững mối liên hệ mật thiết với Nhân dân. Người khẳng định rõ: Đảng không phải là tổ chức để mưu cầu lợi ích cá nhân, mà tồn tại để phụng sự Tổ quốc và Nhân dân.

Có thể khẳng định, “Sửa đổi lối làm việc” là một cẩm nang chỉ dẫn hành động mang tính nền tảng đối với Đảng ta. Những tư tưởng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra từ năm 1947 không chỉ giúp Đảng kịp thời siết chặt kỷ luật, củng cố đội ngũ, nâng cao năng lực lãnh đạo trong kháng chiến, mà còn để lại những giá trị bền vững, có ý nghĩa thời sự sâu sắc đối với công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong điều kiện hiện nay.

Kết luận số 226-KL/TW - chấn chỉnh lề lối làm việc, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị

 
Gần 80 năm qua, những yêu cầu mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” vẫn vẹn nguyên giá trị thời sự. Trong suốt tiến trình cách mạng, đặc biệt từ khi đất nước thống nhất và trong gần 40 năm đổi mới, Đảng ta luôn xác định xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt, thường xuyên, liên tục; coi công tác cán bộ là khâu then chốt của nhiệm vụ then chốt. Trước những biến động phức tạp của tình hình trong nước và quốc tế, Đảng đã kiên trì tự chỉnh đốn, ban hành nhiều nghị quyết quan trọng qua các kỳ Đại hội và Hội nghị Trung ương, nhằm ngăn chặn suy thoái, củng cố bản chất cách mạng và nâng cao năng lực cầm quyền, đáp ứng yêu cầu của từng giai đoạn phát triển.

Thời gian qua, với quyết tâm chính trị, nỗ lực lớn của toàn Đảng, việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đã đạt được nhiều kết quả quan trọng; tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được sắp xếp theo hướng đồng bộ, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát cơ sở, phục vụ người dân tốt hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số vấn đề cần chấn chỉnh, khắc phục trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác, như: tình trạng ban hành văn bản, hội họp nhiều, sự phối hợp giữa các cấp, các ngành, tổ chức, cơ quan, địa phương chưa thật nhuần nhuyễn, chặt chẽ, việc thực hiện chế độ thông tin báo cáo chưa đồng bộ, thống nhất, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số còn hạn chế...

Do đó, ngày 11/12/2025, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú ký ban hành Kết luận số 226-KL/TW về chấn chỉnh lề lối làm việc, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.  Điểm nổi bật của Kết luận là tính cụ thể, tính định lượng và yêu cầu tổ chức thực hiện rất rõ ràng, thể hiện quyết tâm chính trị cao trong việc khắc phục triệt để tình trạng hình thức, lãng phí và kém hiệu quả.

Trước hết, Kết luận số 226-KL/TW tập trung chấn chỉnh công tác ban hành văn bản. Ban Bí thư yêu cầu chỉ ban hành văn bản khi thật sự cần thiết, nội dung ngắn gọn, súc tích, rõ mục tiêu, rõ trách nhiệm; hằng năm tinh giản tối thiểu 15% số lượng văn bản hành chính. Đây là bước cụ thể hóa trực tiếp chống nói nhiều làm ít mà Chủ tịch Hồ Chí Minh từng phê phán.

Trong công tác tổ chức hội nghị, Kết luận đưa ra những quy định rất cụ thể về số lượng, quy mô, thành phần và thời lượng. Việc hạn chế hội nghị không cần thiết, tăng tỷ lệ họp trực tuyến, tinh giản 10% số lượng hội nghị mỗi năm không chỉ nhằm tiết kiệm thời gian, kinh phí, mà quan trọng hơn là chuyển trọng tâm từ họp hành sang hành động, từ bàn giấy sang thực tiễn.

Đặc biệt, Kết luận số 226-KL/TW nhấn mạnh đổi mới phương thức làm việc, phối hợp công tác và đề cao trách nhiệm cá nhân. Nguyên tắc “một việc chỉ giao một đầu mối”, “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ sản phẩm” thể hiện tư duy quản trị hiện đại, khắc phục tình trạng chồng chéo, đùn đẩy - một biểu hiện khác của bệnh quan liêu mà Bác Hồ từng chỉ rõ.

Kết luận số 226-KL/TW yêu cầu “lấy kết quả, sản phẩm và mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo đánh giá chất lượng, hiệu quả công tác”. Đây chính là sự kế thừa trực tiếp tư tưởng “lấy dân làm gốc”, coi Nhân dân là chủ thể đánh giá cuối cùng đối với hoạt động của bộ máy.

Một điểm rất đáng chú ý của Kết luận số 226-KL/TW là yêu cầu gắn chấn chỉnh lề lối làm việc với chuyển đổi số, chuẩn hóa quy trình, dữ liệu và chế độ thông tin báo cáo. Việc thực hiện việc xử lý thủ tục hành chính trên môi trường số và số hóa văn bản đạt từ 95% trở lên; thực hiện 100% văn bản ban hành và báo cáo định kỳ, thông tin truyền tải giữa các cấp qua môi trường mạng. Việc thống nhất hệ thống báo cáo không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là thay đổi căn bản phương thức làm việc, hướng tới minh bạch, nhanh gọn và hiệu quả.

Bên cạnh đó, Kết luận số 226-KL/TW về chấn chỉnh lề lối làm việc không dừng ở nhắc nhở, chỉ đạo, mà được gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá người đứng đầu thông qua kết quả thực hiện cụ thể. Đây chính là sự kế thừa một cách sáng tạo tư tưởng về “Sửa đổi lối làm việc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Từ “Sửa đổi lối làm việc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Kết luận số 226-KL/TW của Ban Bí thư là một mạch tư tưởng nhất quán về xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh bằng việc chỉnh đốn từ gốc phương thức lãnh đạo và lề lối làm việc. Nếu như năm 1947, yêu cầu “sửa đổi” được đặt ra để giữ vững chính quyền cách mạng non trẻ trong thử thách sống còn của dân tộc, thì hôm nay, chấn chỉnh lề lối làm việc trở thành đòi hỏi cấp thiết nhằm nâng cao năng lực cầm quyền, hiệu lực quản lý và chất lượng phục vụ Nhân dân trong điều kiện đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới./.

Minh Duyên (TTXVN)