Tham dự Tọa đàm có lãnh đạo Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam; Cục Phát triển HTX, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công thương; Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn và Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; đại diện một số HTX và Liên minh HTX các tỉnh, thành phố phía Bắc.
Phát biểu tại Tọa đàm Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Văn Thịnh cho biết: 6 tháng đầu năm 2019, kinh tế hợp tác, HTX tiếp tục phát triển. Cả nước thành lập mới 1.024 HTX, 1 Liên hiệp HTX và 2.689 tổ hợp tác; đạt 41% và 44% kế hoạch năm 2019 đặt ra tại Nghị quyết số 09/NQ-LMHTX ngày 20/1/2019, nâng tổng số HTX hoạt động trên cả nước là 23.280; 75 Liên hiệp HTX và 104.861 Tổ hợp tác, có gần 900.000 thành viên mới tham gia HTX, THT.
Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Văn Thịnh phát biểu tại Tọa đàm
Tỷ lệ HTX hoạt động đạt hiệu quả gần 54%; tổng doanh thu đạt hơn 30.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 2.900 tỷ đồng, thu nhập bình quân người lao động đạt 3,5 triệu đồng/tháng, với gần 8 triệu thành viên, trực tiếp tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho hơn 30 triệu người. Đóng góp của khu vực HTX vào GDP của cả nước khá ổn định (khoảng 5%)
Ông Nguyễn Văn Thịnh cũng thẳng thắn thừa nhận, những kết quả đạt được, khu vực kinh tế hợp tác (KTHT), HTX phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, còn nhiều hạn chế, khó khăn như: Tốc độ tăng trưởng chậm, một số HTX chưa tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật, còn biểu hiện hình thức, xa rời bản chất các nguyên tắc và giá trị HTX; năng lực nội tại của một số HTX còn yếu, cơ sở vật chất nghèo nàn; sự liên kết, hợp tác của các HTX chưa chặt chẽ, hiệu quả thấp...
Vì vậy, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư đồng chủ trì Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã để chia sẻ kinh nghiệm, giới thiệu các mô hình hợp tác xã điển hình sản xuất kinh doanh hiệu quả, đề xuất sửa đổi bổ sung chính sách cần thiết phát triển hợp tác xã và đề xuất giải đáp chủ trương, chính sách pháp luật giúp khu vực kinh tế tập thể phát triển.
Nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động, tại Tọa đàm này, ông Nguyễn Văn Thịnh nhấn mạnh: Các đại biểu sẽ trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm giữa các HTX với các cơ quan quản lý nhà nước, các đoàn thể, hiệp hội, rà soát những cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển KTHT, những điểm nghẽn khiến có chế chưa tiếp cận được cuộc sống; Đánh giá thực trạng hoạt động HTX mô hình kiểu mới tại các địa phương, các chính sách thúc đẩy phát triển HTX hoạt động có hiệu quả; nhận diện rõ hơn các cơ hội và thách thức, những vấn đề mới trong phát triển KTHT, HTX”.
Đại diện Bộ kế Hoạch đầu tư bà Chu Thi Vinh cho biết về những cơ chế chính sách thúc đẩy kinh tế hợp tác và những điểm nghẽn khiến cơ chế chưa tiếp cận được cuộc sống. Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị một số nội dung như: Bố trí ngân sách nhất định hỗ trợ HTX, Liên hiệp HTX, đặc biệt hỗ trợ phát triển HTX tham gia xây dựng NTM và tái cơ cấu nông nghiệp. Hoàn thiện các chính sách hỗ trợ hợp tác xã cho phù hợp với tình hình thực tế của mỗi giai đoạn phát triển. Đề xuất điều chỉnh Luật Thuế, Luật Đất đai và các quy định của pháp luật liên quan phù hợp với tính chất, quy mô, hình thức hoạt động theo hướng ưu đãi hơn hiện nay cho các HTX, THT. Kiện toàn bộ máy, tăng cường công tác quản lý nhà nước, Thanh tra, kiểm tra thực hiện pháp luật HTX về kinh tế tập thể từ Trung ương đến địa phương, từ tỉnh đến huyện, thị xã và cơ sở.
Quang cảnh Tọa đàm.
Ông Hoàng Minh Chiến – Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết: Từ năm 2011 đến nay, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã chủ trì thực hiện 10 đề án trong khuôn khổ Chương trình Xúc tiến thương mại quốc gia với tổng kinh phí được phê duyệt khoảng 16,29 tỷ đồng. Đẩy mạnh Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” tạo dựng thị trường vững chắc hơn cho hàng Việt tại thị trường nội địa. Do vậy, ông Hoàng Minh Chiến đề xuất các đơn vị liên quan tiếp tục phối hợp với các địa phương, cơ quan hữu quan thực hiện chương trình đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực xúc tiến thương mại cho các hợp tác xã. Về phía Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cần tiếp tục phát huy vai trò đầu tàu, định hướng hoạt động xúc tiến thương mại cho hợp tác xã. Sự hỗ trợ từ phía Nhà nước, các doanh nghiệp phải chủ động phối hợp, yêu cầu các hiệp hội chuyên ngành xây dựng thông tin đề án xúc tiến thương mại làm cơ sở cho việc hoạch định chiến lược kinh doanh và phát triển thị trường…
Đại diện cho các hợp tác xã, ông Chu Văn Hoà, Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX Đan Phượng chia sẻ, mặc dù các HTX sản xuất trong cơ chế thị trường nhưng hầu hết lại không biết nhu cầu thị trường là gì; năng suất tăng liên tục nhưng thu nhập tăng thấp; giá đầu vào cao nhưng giá đầu ra thấp; thị trường đòi hỏi sản phẩm nông nghiệp phải có chứng nhận xuất xứ nhưng chưa làm được; mất mùa giá cao – được mùa giá thấp… và người dân đang làm ra cái mình có, chưa làm được cái thị trường cần chính là điểm yếu của một số HTX và thành viên hiện nay.
Ông Chu Văn Hòa cũng chỉ ra nguyên nhân là do việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về bản chất HTX; hướng dẫn, tư vấn cho các HTX nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động; trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm giữa các HTX còn hạn chế… Hơn nữa, nhiều HTX còn gặp khó khăn về tiếp cận vốn vay, cơ sở vật chất, đất sản xuất, đất làm nhà xưởng, trụ sở. Để phát huy những lợi thế trong sản xuất nông nghiệp trong thời gian tới cần tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, tăng cường liên kết phát triển chuỗi nông sản chủ lực của từng HTX, từng ngành hàng và từng vùng sản xuất, nhất là chuỗi giá trị nông sản, cần phải thống nhất và chú ý đồng bộ tất cả các khâu từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời từng bước tháo gỡ trong sản xuất mang lại hiệu quả thì cần mô hình liên kết 5 nhà (nhà nước, nhà nông, nhà sản xuất, nhà khoa học và nhà băng) cần phải được phát huy vào cuộc./.