Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: “Điểm tựa” an sinh trước rủi ro nghề nghiệp

Lai Châu hôm nay đang thay da đổi thịt với những công trình thủy điện hùng vĩ, những cung đường mới mở và các công ty cao su, công trường xây dựng… thu hút hàng nghìn lao động. Trong quá trình dựng xây, kiến thiết, nhiều công trình mới mọc lên, quá trình thi công đã tiềm ẩn những nguy cơ rủi ro, tai nạn lao động. Theo báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật An toàn vệ sinh lao động, từ năm 2016 đến tháng 6/2025, toàn tỉnh đã xảy ra 72 vụ tai nạn lao động (TNLĐ). Đau lòng hơn, trong số 90 người bị nạn, có tới 78 người đã tử vong. Đặc biệt, rủi ro không chỉ nằm ở nơi làm việc mà còn rình rập trên cung đường di chuyển từ nhà đến cơ quan và ngược lại. 

Khi tai nạn ập đến, gánh nặng kinh tế thường trở thành nỗi ám ảnh lớn nhất của mỗi gia đình. Lúc này, chính sách BHTNLĐ-BNN thực sự trở thành "chiếc phao" cứu cánh kịp thời. Chỉ riêng năm 2025, cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh Lai Châu đã chi trả cho 18 trường hợp TNLĐ với tổng số tiền lên tới hơn 1,4 tỷ đồng. Trong đó, 16 người nhận trợ cấp một lần và 2 người nhận trợ cấp hàng tháng.

 Anh Lê Hồng Sơn (Công ty TNHH một thành viên xăng dầu Lai Châu) - Người đã được nhận trợ cấp tai nạn lao động làm việc tại đơn vị.

Anh Ngô Hồng Sơn (Công ty TNHH MTV Xăng dầu Lai Châu) – người từng nhận trợ cấp hơn 80 triệu đồng sau tai nạn chia sẻ: “Số tiền đó đã giúp tôi trang trải thuốc men và ổn định cuộc sống khi thu nhập bị giảm sút”. 

Một trường hợp điển hình khác là ông Nguyễn Văn Chiển (Sở Tài chính), gặp rủi ro trên đường đi làm về với mức suy giảm lao động 15%. Tháng 5/2025 vừa qua, ông đã được giải quyết chi trả chế độ một lần với số tiền hơn 162 triệu đồng. 

 Bảo hiểm xã hội tỉnh Lai Châu tuyên truyền chính sách hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp tới người lao động.

Để chính sách đi vào cuộc sống, BHXH tỉnh Lai Châu đã thực hiện bước đột phá trong cải cách thủ tục hành chính. Theo Nghị quyết 209/NQ-CP ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 31-CT/TW ngày 19/3/2024 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác an toàn, vệ sinh lao động trong tình hình mới, thời gian giải quyết chế độ đã được rút ngắn đáng kể, hồ sơ được tối giản hóa. 

Ông Đặng Đình Hoan - Trưởng phòng Chế độ, BHXH tỉnh cho biết, đơn vị đang đẩy mạnh chi trả không dùng tiền mặt, phối hợp với Bưu điện tỉnh rà soát để đảm bảo tiền đến tay người hưởng qua tài khoản cá nhân một cách thuận tiện nhất. 

Dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thực trạng an toàn lao động tại Lai Châu vẫn còn những hạn chế nhất định. Phần lớn các vụ tai nạn tử vong vẫn liên quan đến ngã cao, điện giật và sạt lở đất đá. Bên cạnh đó, nhận thức của các chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ còn hạn chế, nhiều nơi chỉ thực hiện công tác vệ sinh, khám sức khỏe định kỳ mang tính đối phó. Đặc biệt, nhóm lao động "phi chính thức" vẫn đang đứng ngoài lưới an sinh. Mặc dù Nghị định 143/2024/NĐ-CP về bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện đã có hiệu lực từ đầu năm 2025, nhưng Lai Châu vẫn chưa có trường hợp tham gia mới nào do thiếu hướng dẫn cụ thể và người dân chưa mặn mà. 

 Bà Nguyễn Thị Thủy - Phó Giám đốc Sở Nội vụ khẳng định việc tham gia bảo hiểm an toàn lao động là vốn quý của người lao động.

Trước thực tế đó, tỉnh Lai Châu xác định các nhiệm vụ trọng tâm là đẩy mạnh chuyển đổi số như: sử dụng mạng xã hội (Zalo, Facebook) và ứng dụng VssID để tuyên truyền, giúp người lao động tự giám sát quyền lợi của mình. Mở rộng đối tượng: kiến nghị bắt buộc tham gia BHXH đối với lao động không có hợp đồng và nhóm đặc thù. Siết chặt kỷ cương, đề xuất chế tài nghiêm minh đối với các đơn vị trốn đóng bảo hiểm hoặc vi phạm an toàn lao động như lời bà Nguyễn Thị Thủy - Phó Giám đốc Sở Nội vụ Lai Châu khẳng định: "Đầu tư cho an toàn và bảo hiểm không chỉ là tuân thủ pháp luật mà chính là bảo vệ nguồn vốn quý giá nhất của doanh nghiệp và hạnh phúc của mỗi gia đình".