Trong quan niệm của người xưa, mỗi dịp Tết đến xuân về, đón năm mới thường chọn ngày giờ xuất hành với mong cầu mưa thuận gió hòa dựa theo tiết khí, sự biến đổi của thời tiết, khí hậu để làm sao phù hợp với việc trồng trọt, gieo cấy phục vụ cho công việc đồng áng, chăn nuôi, khởi sự làm các công việc quan trọng đầu năm mới với quan niệm “đầu xuôi, đuôi lọt”.
Từ xa xưa, những người nông dân đã lựa xuất hành để chiêm nghiệm thời tiết trong cả năm. Theo đó, khi mặt trời mọc, người ta sẽ đi ra khỏi nhà để xem chiều gió thổi, từ đó đoán được năm mới hên hay xui. Gió Nam chỉ đại hạn, gió Tây chỉ cướp bóc loạn lạc, gió Tây Nam chỉ bệnh dịch tả, gió Bắc chỉ được mùa vừa phải, gió Tây Bắc chỉ được mùa đỗ, đậu, gió Đông chỉ có lụt lớn...
 |
| Người Việt rất coi trọng tục xuất hành đầu năm (Ảnh: baogiaothong.vn) |
Quan niệm xưa cho rằng, ngày mùng 1 Tết chính là thời điểm trời đất giao hòa, là ngày đầu tiên của năm mới nên được coi là đại cát. Khi xuất hành đầu năm, ngoài việc chọn hướng còn cần chọn đúng giờ tốt để cả năm được may mắn, nhiều tài lộc, nếu hợp với tuổi của người xuất hành thì càng tốt. Do đó, trước khi xuất hành đầu năm mới, nhiều người xem sách và đi đúng theo hướng chỉ dẫn trong các cuốn lịch đầu năm để có thể có được một năm hoàn toàn may mắn.
Người Việt còn có tục trong ba ngày Tết, dù có đi đâu, đến chiều tối cũng phải về. Ý nghĩa của tục này là kiêng có đi mà không có về, giông cho cả gia đình.
Người Việt rất coi trọng tục xuất hành đầu năm. Nếu xuất hành ra chùa hay đền, sau khi làm lễ bái, lúc trở về người ta có tục hái một cành cây gọi là cảnh lộc mang về ngụ ý là lấy lộc của Trời đất Phật Thần ban cho. Cành lộc này mang về được cắm trước bàn thờ cho đến khi tàn khô. Với tin tưởng lộc hái về trong đêm giao thừa sẽ đem lại may mắn quanh năm, người Việt trong buổi xuất hành đầu tiên bao giờ cũng hái lộc. Cành lộc tượng trưng cho tốt lành may mắn.
Nhiều người trong lúc xuất hành đi lễ, thay vì hái lộc cành cây, lại xin lộc tại các đình, đền, chùa, miếu bằng cách đốt một nắm hương hoặc một cây hương lớn, đứng khấn vái rồi mang hương đó cắm tại bình hương bàn thờ Tổ tiên hoặc bàn thờ Thổ Công ở nhà. Ngọn lửa tượng trưng cho sự phát đạt. Lấy lửa từ các nơi thờ tự mang về, tức là xin Phật Thánh phù hộ cho được phát đạt tốt lộc quanh năm. Trong lúc mang nắm hương từ nơi thờ tự trở về, nhiều khi gặp gió, nấm hương bốc cháy, người ta tin đó là một điềm tốt báo trước sự may mắn quanh năm.
Ở mọi miền trên đất nước, tục xuất hành đều thể hiện tinh thần hướng đến những điều tốt lành, may mắn và cầu mong một năm mới mọi sự đều thuận lợi cho các thành viên trong gia đình.