Các làng nghề tăng tốc sản xuất dịp cuối năm
Về làng lụa Nha Xá, phường Duy Tân không khó để cảm nhận bầu không khí tất bật lan tỏa khắp các xưởng dệt. Tiếng máy dệt vang đều như nhịp thở của làng nghề, xen lẫn mùi thơm dịu của sợi tơ tằm tự nhiên, tạo nên một không gian vừa truyền thống, vừa hiện đại mang theo hi vọng của người dân trong làng về một năm nhiều thuận lợi.
Được công nhận là làng nghề truyền thống từ năm 2004, giữa nhiều làng lụa nổi tiếng trong cả nước, lụa Nha Xá vẫn giữ cho mình một chỗ đứng riêng nhờ sự kỳ công, tỉ mỉ và cái tâm của những người thợ dệt. Từng thước lụa nơi đây là kết tinh của nhiều công đoạn khắt khe: từ quay tơ, dệt, tẩy chuội, nhuộm màu cho đến cán khô. Chính sự chỉn chu ấy đã làm nên chất lụa mềm mịn, mỏng nhẹ, ít phai màu, mặc mát về mùa hè, ấm về mùa đông, thứ “hồn cốt” khiến lụa Nha Xá chinh phục cả những thị trường khó tính.
“Càng về cuối năm, chúng tôi càng phải làm việc gấp rút hơn, nhưng không vì thế mà cho phép mình làm ẩu, làm nhanh cho kịp số lượng. Lụa là sản phẩm tinh tế, chỉ cần sơ suất nhỏ cũng ảnh hưởng đến cả cuộn vải. Làm nghề này, cái quan trọng nhất vẫn là giữ được chữ tín.”- bà Nguyễn Thị Nguyệt, chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh Nguyệt Hưng Silk, vừa kiểm tra máy dệt vừa chia sẻ.
Theo bà Nguyệt, từ tháng 9 âm lịch, xưởng của gia đình đã bước vào cao điểm sản xuất phục vụ thị trường Tết. Hiện cơ sở đầu tư 10 máy dệt kiếm công nghệ cao, thay thế dần máy thoi truyền thống, đạt công suất khoảng 14.000m lụa mỗi tháng, với doanh thu trên 5 tỷ đồng/năm. Các sản phẩm chủ yếu được cung ứng cho các xưởng may áo dài, khăn lụa, trang phục truyền thống - những mặt hàng có nhu cầu tăng mạnh vào dịp lễ, Tết.
Không riêng cơ sở của bà Nguyệt mà hầu hết các cơ sở của làng nghề Nha Xá đang “chạy hết công suất” cho kịp thị trường Tết Nguyên đán. Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội sản xuất và kinh doanh lụa Nha Xá, hiện Hiệp hội có 128 thành viên, trong đó có 4 nghệ nhân, 36 thợ giỏi; xuất bán khoảng 100.000m lụa mỗi tháng, tạo việc làm ổn định cho gần 400 lao động. Từ tháng 8 đến tháng 12 là giai đoạn tập trung sản xuất, đặc biệt vào dịp Tết, sản lượng tăng từ 2 đến 2,5 lần so với các tháng bình thường. Không chỉ phục vụ thị trường trong nước, giờ đây sản phẩm lụa Nha Xá đã được xuất khẩu sang nhiều nước như: Tây Ban Nha, Úc, Ấn Độ…
“Làm lụa không chỉ để bán, mà còn để giữ nghề cho con cháu. Mỗi dịp cuối năm, công việc bận rộn, vất vả suốt đêm ngày nhưng chúng tôi vô cùng phấn khởi vì nghề của cha ông đã dần hưng thịnh trở lại, mang lại cuộc sống ấm no cho người dân địa phương” - ông Nguyễn Thanh Bình chia sẻ thêm.
Tại làng nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân, phường Nam Hoa Lư, nơi được mệnh danh là “thủ phủ” đá mỹ nghệ của tỉnh, những ánh đèn tại các xưởng sản xuất cũng sáng suốt đêm ngày. Tiếng máy cắt, tiếng đục đá vang lên không ngớt, tạo nên thanh âm lao động đặc trưng. Các sản phẩm tượng Phật, linh vật, đồ thờ cúng, bia đá, cổng đá… đang được hoàn thiện liên tục để kịp giao cho khách hàng trong và ngoài tỉnh, phục vụ nhu cầu xây dựng, tu bổ công trình tâm linh dịp đầu năm mới.
“Cuối năm là thời điểm bận rộn nhất, đơn hàng nhiều gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi so với các tháng khác. Anh em thợ phải tăng ca liên tục, nhưng ai cũng phấn khởi vì có việc làm, có thu nhập ổn định để lo Tết cho gia đình”- ông Đỗ Đức Tạo, chủ cơ sở đá mỹ nghệ Lâm Tạo, phường Nam Hoa Lư chia sẻ.
Theo các nghệ nhân làng đá, điều làm nên thương hiệu đá Ninh Vân không chỉ là nguồn đá chất lượng, mà còn là tay nghề lâu năm của thợ. Mỗi sản phẩm đá mỹ nghệ đều đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và con mắt thẩm mỹ tinh tế của người thợ. Chỉ một sai lệch nhỏ trong đường đục cũng có thể khiến khối đá hàng chục triệu đồng trở thành phế phẩm.
Không khí làm việc hối hả, nhưng trong ánh mắt người thợ vẫn ánh lên niềm tự hào. Bởi với họ, mỗi sản phẩm hoàn thiện ngoài mang giá trị kinh tế còn là “đứa con tinh thần” gửi gắm tâm huyết của người thợ gửi tới khách hàng trong dịp năm mới.
Thực tế cho thấy, bên cạnh việc giữ nghề bằng kinh nghiệm cha truyền con nối, các làng nghề truyền thống trong tỉnh hôm nay đang mạnh dạn đổi mới tư duy sản xuất, nâng cao tay nghề người thợ và đầu tư máy móc, công nghệ hiện đại. Chính sự thay đổi ấy đã giúp nhiều cơ sở đứng vững trước áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt của thị trường, đồng thời mở ra dư địa phát triển bền vững hơn cho làng nghề trong tương lai.
Tại nhiều làng nghề, hình ảnh người thợ thủ công cần mẫn bên những dụng cụ thô sơ nay đã song hành cùng máy cắt CNC, máy chạm khắc tự động, máy mài, máy phun sơn hiện đại. Công nghệ không làm mất đi “hồn nghề”, mà ngược lại, giúp giảm sức lao động, tăng độ chính xác, đồng đều cho sản phẩm, tạo điều kiện để người thợ tập trung nhiều hơn vào khâu sáng tạo, hoàn thiện tinh xảo.
Bà Cúc, chủ xưởng gỗ mỹ nghệ Thủy Cúc, làng nghề mộc La Xuyên chia sẻ: “Muốn giữ được thợ, giữ được nghề thì trước hết phải đảm bảo thu nhập cho anh em. Nhưng chỉ dựa vào sức người thì không thể đáp ứng được các đơn hàng lớn, nhất là vào dịp cuối năm. Vì vậy, chúng tôi phải đầu tư máy móc hiện đại, vừa nâng cao năng suất, vừa đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều hơn”.
Thời điểm cuối năm, các đơn hàng như: đồ thờ, bàn ghế gỗ, hoành phi, câu đối, đồ nội thất truyền thống… tăng mạnh. Hiện nay, xưởng đang tạo việc làm cho 20 công nhân làm việc thường xuyên, mức thu nhập ổn định từ 9 đến 15 triệu đồng/người/tháng. Theo bà Cúc, các tốp thợ phải tổ chức làm việc tăng ca mới kịp tiến độ giao hàng cho khách. Dù vất vả, nhưng bù lại, đây cũng là thời điểm mang lại nguồn thu lớn, tạo động lực để xưởng duy trì sản xuất suốt cả năm.
Giữa nhịp sống hối hả những ngày cuối năm, tiếng máy dệt, tiếng đục đá, tiếng cưa gỗ vẫn vang lên đều đặn như báo hiệu những tín hiệu tích cực về sự phục hồi, sức sống bền bỉ của các làng nghề truyền thống trong dòng chảy kinh tế thị trường. Những người thợ, nghệ nhân bằng đôi tay cần mẫn và tình yêu nghề đang lặng lẽ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa, đồng thời tạo sinh kế, nâng cao thu nhập cho chính mình.
