Đồng hành, trợ lực doanh nghiệp

Việc hỗ trợ tín dụng từ các ngân hàng được kỳ vọng sẽ góp phần quan trọng giúp các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh ổn định sản xuất, kinh doanh (Ảnh mang tính chất minh họa).

Triển khai kịp thời chính sách thuế

Theo báo cáo tổng hợp ban đầu của các cơ quan, địa phương, trận lũ lụt do ảnh hưởng của bão số 11 đã gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Nhiều doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa chịu tổn thất trực tiếp khi nhà xưởng, máy móc, nguyên vật liệu bị ngập nước, hư hỏng. Tổng thiệt hại của các DN và hộ kinh doanh ước tính lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Đây là con số rất lớn, tạo áp lực không nhỏ đối với việc triển khai các biện pháp hỗ trợ khẩn cấp và dài hạn. Trong bối cảnh đó, bên cạnh nhu cầu hỗ trợ tức thời, DN cũng cần các chính sách bền vững hơn về vốn, miễn giảm và gia hạn thuế, hoàn thuế, cùng các giải pháp tín dụng linh hoạt nhằm phục hồi sản xuất, ổn định hoạt động kinh doanh.

Ngay sau khi mưa lũ gây thiệt hại nghiêm trọng tại một số địa phương, Bộ Tài chính - Cục Thuế đã ban hành công văn hướng dẫn các cơ quan thuế địa phương triển khai các biện pháp miễn, giảm và gia hạn nộp thuế đối với tổ chức, cá nhân, DN bị ảnh hưởng trong đợt bão, mưa lũ. Văn bản này nhằm tạo hành lang pháp lý thống nhất để Thuế các tỉnh, thành phố ban hành hướng dẫn cụ thể, giúp người nộp thuế sớm tiếp cận và thụ hưởng chính sách hỗ trợ.

Trong đó, các nội dung chính và cách thức áp dụng phổ biến gồm: Giảm thuế trực tiếp trên phần tài sản, hàng hóa bị thiệt hại. Cụ thể, đối với một số sắc thuế như thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu DN thuộc diện chịu loại thuế này) hoặc thuế tài nguyên, hướng dẫn cho phép xem xét giảm một tỷ lệ nhất định trên số thuế phải nộp, căn cứ vào giá trị tài sản thiệt hại sau khi đã trừ phần được bồi thường bảo hiểm (nếu có).

Đại diện Thuế cơ sở 2 tỉnh Thái Nguyên kịp thời đến thăm, động viên và hướng dẫn kê khai thiệt hại để hỗ trợ thuế đối với các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi mưa lũ.

Một số văn bản đưa mức giảm tối đa lên tới 30% đối với các trường hợp đủ điều kiện. Về gia hạn thời hạn nộp thuế, cơ quan thuế được khuyến nghị xem xét kéo dài thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất tối đa đến 2 năm cho các DN chịu thiệt hại nặng, nhằm giảm áp lực thanh toán trước mắt và tạo dư địa tài chính cho quá trình khắc phục hậu quả.

Về hoàn thuế, các DN bị ảnh hưởng nếu có hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng hợp lệ sẽ được ưu tiên xử lý trước, giúp DN sớm có dòng tiền phục hồi sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh đó, chính sách miễn, giảm tiền chậm nộp và phạt hành chính cũng được áp dụng đối với các trường hợp không thể nộp đúng hạn do hậu quả thiên tai. Đây là giải pháp hỗ trợ hành chính quan trọng, góp phần giảm gánh nặng chi phí cho DN trong giai đoạn khó khăn.

Thuế tỉnh Thái Nguyên đã khẩn trương ban hành văn bản hỏa tốc hướng dẫn DN và các tổ chức thực hiện khai báo thiệt hại để được hưởng chính sách hỗ trợ. Nội dung hướng dẫn bao gồm thủ tục xác nhận thiệt hại, hồ sơ đề nghị giảm hoặc giãn thuế, cùng thông tin về đầu mối liên hệ nhằm giúp người nộp thuế thuận tiện tiếp cận và nhận trợ giúp cụ thể tại địa phương. Sự chủ động của cơ quan thuế địa phương được xem là yếu tố then chốt đảm bảo chủ trương, chính sách của Trung ương được triển khai hiệu quả trên thực tế.

Đặc biệt, Thuế tỉnh Thái Nguyên đã ban hành hướng dẫn chi tiết cho DN khi đề nghị hỗ trợ về thuế, gồm ba nội dung chính: Công khai, minh bạch hồ sơ thiệt hại (DN phải lập biên bản, chụp ảnh hiện trường, kèm báo cáo thiệt hại có xác nhận của UBND xã, phường hoặc đoàn kiểm tra liên ngành làm căn cứ chứng minh); đối chiếu mức bồi thường bảo hiểm (nếu có), số tiền được giảm hoặc miễn thuế được tính sau khi trừ phần đã được bồi thường, DN cần cung cấp chứng từ bảo hiểm đầy đủ; theo dõi hướng dẫn cụ thể của địa phương. 

Lãnh đạo Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh kiểm tra, động viên doanh nghiệp nỗ lực ổn định sản xuất sau mưa lũ.

Ngân hàng vào cuộc hỗ trợ tín dụng

Một trong những kinh nghiệm quan trọng trong triển khai hỗ trợ sau thiên tai là đảm bảo sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế, ngân hàng và chính quyền địa phương. Khi các chính sách giảm, miễn, gia hạn thuế được kết hợp với gói tín dụng ưu đãi, hiệu quả hỗ trợ được nhân lên rõ rệt, DN vừa giảm bớt nghĩa vụ thanh toán ngắn hạn, vừa có thêm nguồn vốn sửa chữa, mua sắm tài sản cố định để khôi phục hoạt động.

Trên địa bàn Thái Nguyên, các cơ quan chức năng đã chủ động phối hợp, xác thực danh sách DN được ưu tiên, tránh trùng lặp chính sách và đảm bảo nguồn lực hỗ trợ đến đúng đối tượng thực sự cần. Việc này không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách mà còn tạo niềm tin, củng cố mối liên kết giữa chính quyền và cộng đồng DN trong phục hồi kinh tế sau thiên tai.

Dù chính sách đã được cụ thể hóa, song thực tế triển khai vẫn còn không ít rào cản khiến DN khó tiếp cận kịp thời. Hồ sơ chứng minh thiệt hại thường chưa đầy đủ, nhất là ở các DN nhỏ chưa kịp lập biên bản xác nhận ngay khi xảy ra sự cố, gây chậm trễ trong quá trình thẩm định.

Ngoài ra, tỷ lệ DN tham gia bảo hiểm tài sản hoặc bảo hiểm kinh doanh còn thấp, làm tăng phần thiệt hại “không được bồi thường”, ảnh hưởng đến khả năng khôi phục sản xuất.

Nhiều nhà đầu tư thứ cấp tiếp tục đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà xưởng, cơ sở sản xuất tại Cụm công nghiệp Bảo Lý - Xuân Phương (do Công ty TNHH Bê tông xây dựng Việt Cường làm chủ đầu tư hạ tầng).

Một hạn chế khác là khoảng cách thông tin, nhiều DN nhỏ và hộ kinh doanh ở vùng xa chưa nắm rõ các gói hỗ trợ và thủ tục tiếp cận vốn. Cùng với đó, năng lực nội tại yếu cũng là nguyên nhân đáng kể. Không ít DN thiếu phương án khôi phục cụ thể, thiếu vốn đối ứng hoặc không đủ điều kiện đảm bảo tín dụng.

Thực tế này đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành trong việc tổ chức tư vấn lưu động, đơn giản hóa thủ tục, hỗ trợ lập phương án sản xuất, kinh doanh, đồng thời tăng cường đào tạo năng lực quản trị tài chính và kết nối với các chương trình bảo hiểm rủi ro.

Những gợi ý để được hỗ trợ nhanh, hiệu quả

Theo ý kiến của các chuyên gia và đại diện nhiều DN từng chịu thiệt hại do thiên tai trên cả nước, để tiếp cận hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả, cần lưu ý một số điểm sau: Trước hết, cần ghi nhận và lưu giữ bằng chứng thiệt hại ngay khi sự cố xảy ra, gồm ảnh, video, biên bản xác nhận của UBND xã/phường, danh mục tài sản hư hỏng, hóa đơn mua sắm hoặc sửa chữa sau thiên tai.

Cùng với đó, DN nên liên hệ sớm với cơ quan thuế địa phương và chi nhánh ngân hàng quản lý tài khoản để được hướng dẫn cụ thể về hồ sơ, thời hạn nộp và đầu mối xử lý. Đồng thời, rà soát lại nhu cầu vốn thực tế, phân biệt rõ giữa vốn phục hồi (sửa chữa, mua sắm máy móc, trang thiết bị) và vốn lưu động (mua nguyên liệu, trả lương), từ đó đề xuất gói tín dụng phù hợp. Nên xem xét việc tham gia bảo hiểm tài sản cho các chu kỳ sản xuất tiếp theo; nếu có điều kiện, DN cần chủ động xây dựng hoặc tham gia hợp đồng bảo hiểm nhằm giảm thiểu rủi ro tài chính khi thiên tai tái diễn.

Cuối cùng, DN cần tận dụng tối đa các kênh hỗ trợ hiện có, ngoài ngân hàng thương mại, có thể tìm đến Quỹ Phát triển DN nhỏ và vừa, hiệp hội ngành nghề, hoặc Ngân hàng Chính sách xã hội để tiếp cận nguồn vốn và tư vấn kỹ thuật phù hợp.

Mưa lũ lịch sử gây thiệt hại nặng nề tại Nhà máy gạch Gia Phong (thuộc Công ty TNHH thương mại Gia Phong), ở phường Trung Thành.

Các DN cũng cần lưu ý rằng, chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế và hỗ trợ tín dụng chỉ là những biện pháp “cứu trợ tài chính” quan trọng trong giai đoạn đầu sau thiên tai. Để đạt hiệu quả bền vững, cần song song thực hiện các chính sách đầu tư nâng cấp hạ tầng thủy lợi, tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo và hỗ trợ DN cải thiện tiêu chuẩn xây dựng, di dời cơ sở sản xuất ra khỏi khu vực có nguy cơ ngập lụt cao.

Đồng thời, cơ quan chức năng cần phối hợp với các tổ chức tài chính và hiệp hội DN xây dựng cơ chế phản ứng nhanh về hỗ trợ thuế, tín dụng và thông tin thị trường, giúp DN có thể tiếp cận nguồn lực kịp thời trong vòng vài ngày sau thiên tai. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ số trong khai báo thiệt hại, nộp hồ sơ trực tuyến cũng cần được thúc đẩy để giảm thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian cho người nộp thuế.

Các khoản chi ngân sách Trung ương được điều chuyển kịp thời cho các tỉnh bị ảnh hưởng trong các quyết định hỗ trợ khẩn cấp là rất cần thiết để sửa chữa hạ tầng, ổn định đời sống người dân. Tuy nhiên, chính chiến lược trung và dài hạn mới quyết định khả năng giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho cộng đồng DN trước các biến cố tương lai.

Trận lũ lịch sử vừa qua đã gây thiệt hại nặng nề cho cộng đồng DN Thái Nguyên, song cũng cho thấy tinh thần đồng hành, sẻ chia của các cơ quan quản lý. Ngành Thuế cùng hệ thống ngân hàng đã nhanh chóng triển khai nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực từ miễn, giảm và gia hạn thuế đến khoanh nợ, hạ lãi suất, giúp DN sớm khôi phục hoạt động.

Những hành động kịp thời ấy không chỉ tiếp sức cho kinh tế địa phương vượt khó, mà còn khẳng định vai trò đồng hành của chính quyền trong việc nuôi dưỡng, phát triển DN theo hướng bền vững.