(ĐCSVN) - Năm 2010 đang khép lại với rất nhiều sự kiện quốc tế nổi bật. Dưới đây là 10 sự kiện tiêu biểu của thế giới trong năm qua, dưới góc nhìn của Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam.
1. ASEAN phát triển mạnh mẽ và thực chất hơn
|
2010 ghi nhận nhiều dấu ấn cho sự phát triển mạnh mẽ của ASEAN (Ảnh tư liệu) |
Trong năm qua, ASEAN đã nỗ lực thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng và triển khai Hiến chương ASEAN; tăng cường quan hệ với các đối tác; thúc đẩy hợp tác vì hòa bình, an ninh, phát triển bền vững và ứng phó hiệu quả với các thách thức toàn cầu; tăng cường đoàn kết, nâng cao vị thế, bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực. Khép lại năm 2010, ASEAN và các nước, bạn bè đều đánh giá chung là một Năm ASEAN rất thành công, với đậm dấu ấn nước Chủ tịch Việt Nam, đặc biệt là việc tổ chức thành công Hội nghị ASEAN lần thứ 17 và các hội nghị cấp cao khác có liên quan. Bên cạnh đó, vai trò chủ động, tích cực và nổi bật của ASEAN, thông qua nhiều hoạt động hiệu quả và quyết sách quan trọng trên nhiều mặt hợp tác, trong đó có lĩnh vực hợp tác chính trị - an ninh cũng được đông đảo bạn bè quốc tế ghi nhận. ASEAN đã thực sự phát huy vai trò quan trọng và không thể thiếu trong nỗ lực chung nhằm củng cố và tăng cường môi trường hòa bình, ổn định, an ninh và hợp tác ở khu vực.
2. Nga và Mỹ tiến gần hơn đến tương lai thông qua START mới
|
Tổng thống Mỹ Barack Obama (trái) và người đồng nhiệm Nga Dmitry Medvedev trong lễ ký kết START mới tại Prague (CH Séc) hồi tháng 4/2010 (Ảnh: tư liệu) |
Tiến trình phê chuẩn START mới tưởng chừng như khó khăn sau sự thất bại của Tổng thống Mỹ Barack Obama trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ đã lóe lên những tia sáng rõ nét trong những ngày tháng cuối cùng của năm 2010.
Với 350 phiếu ủng hộ và 58 phiếu phản đối, hôm 24/12, Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga thông qua trong phiên xem xét thứ nhất Hiệp ước cắt giảm vũ khí tiến công chiến lược (START) mới, sau khi Thượng viện Mỹ phê chuẩn hiệp ước này vào ngày 22/12. START mới cần Quốc hội Nga và Mỹ đồng loạt thông qua trước khi chính thức phát huy hiệu lực. Theo Chủ tịch Ủy ban đối ngoại Duma quốc gia, ông Konstantin Kosachev, tiến trình thông qua START mới tại Duma quốc gia sẽ được hoàn tất sớm nhất trong tháng tới, cụ thể là sau khi các nghị sĩ cơ quan lập pháp này kết thúc kỳ nghỉ Năm mới kéo dài đến ngày 11/1/2011.
3. Căng thẳng leo thang trên bán đảo Triều Tiên
|
Năm 2010 chứng kiến nhiều diễn biến làm rạn nứt mối quan hệ liên Triều (Ảnh: tư liệu) |
Tình hình trên bán đảo Triều Tiên là một trong những sự kiện được dư luận thế giới quan tâm theo dõi nhất trong năm vừa qua. Sau những diễn biến khiến người ta liên tưởng đến tương lai tốt đẹp hơn trong mối quan hệ liên Triều diễn ra hồi đầu năm 2010, thì vụ tàu chiến Cheonan của Hàn Quốc bị chìm tại Hoàng Hải ngày 26/3 khiến 46 thủy thủ thiệt mạng đã châm ngòi cho một loạt những tranh cãi kéo dài giữa Hàn Quốc và CHDCND Triều Tiên.
Mối quan hệ giữa hai miền Triều Tiên tiếp tục bị đổ thêm dầu vào lửa khi ngày 23/11, trong khi Hàn Quốc đang thực hiện một cuộc tập trận, CHDCND Triều Tiên đã bắn đạn pháo về phía đảo Yeonpyeong của Hàn Quốc, khiến hai thủy thủ và hai dân thường thiệt mạng và phía Hàn Quốc đã có hành động phản pháo ngay sau đó.
Vụ việc kể trên đã châm ngòi cho một loạt những diễn biến khiến tình hình trên bán đảo Triều Tiên trở nên đặc biệt căng thẳng và cũng kể từ đó, diễn biến quân sự, chính trị trên bán đảo Triều Tiên đặc biệt nóng lên và trở thành mối quan tâm của cả cộng đồng thế giới.
4. Thảm hoạ giẫm đạp ở Campuchia
|
Một khách du lịch chụp ảnh cây cầu nơi đã diễn ra thảm họa giẫm đạp tại Campuchia (Ảnh: Reuters) |
Ít nhất 347 người thiệt mạng và hơn 410 người bị thương do chen lấn và giẫm đạp trong lễ hội đua thuyền diễn ra ở thủ đô Phnôm Pênh (Campuchia) đêm 22/11. Có tới hai phần ba số người thiệt mạng là phụ nữ.
Với số người chết và thương vong qua lớn, Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã ví đây là một thảm họa có số người chết lớn nhất kể từ sau khi chế độ Pol Pot sụp đổ. Tuy nhiên, Thủ tướng Campuchia cũng khẳng định rằng, những công tác điều tra khẩn cấp ban đầu đã loại trừ khả năng diễn ra một cuộc tấn công khủng bố. Sau đó, các nhà chức trách Campuchia đã xác định được nguyên nhân gây ra thảm kịch là do cây cầu treo đung đưa, chao đảo khiến hàng nghìn người trên cầu hoảng loạn và giẫm đạp lên nhau để tìm cách qua cầu. Campuchia tuyên bố quốc tang và làm lễ cầu siêu cho những người xấu số. Thủ tướng Hun Sen tuyên bố không ai bị trừng phạt sau thảm hoạ giẫm đạp. Lễ hội nước vẫn được tiếp tục tổ chức trong những năm tới tại thủ đô Phnôm Pênh.
5. Mỹ rút toàn bộ lực lượng chiến đấu khỏi Iraq.
|
Tháng 8/2010, Mỹ đã cho rút toàn bộ lực lượng chiến đấu khỏi Iraq (Ảnh: tư liệu) |
Thực hiện cam kết đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử, tháng 8/2010, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã cho rút toàn bộ lực lượng chiến đấu khỏi Iraq sau hơn 7 năm Mỹ phát động cuộc chiến lật đổ chế độ Saddam Hussein. Cuộc chiến có mức chi phí lên tới 737 tỷ USD này đã làm ít nhất 4.413 lính Mỹ thiệt mạng và 31.897 người bị thương. Tuy nhiên, 50.000 quân “phi chiến đấu” hiện vẫn được duy trì tại Iraq một cách chính thức nhằm thực hiện những công việc “phía sau cánh gà” như cố vấn, đào tạo và hỗ trợ các lực lượng Iraq. Theo đánh giá của các nhà phân tích thì quyết định này của Mỹ được xem như một câu trả lời “có” cho việc hoàn thành lời cam kết trong chiến dịch tranh cử của chủ nhân Nhà trắng, tuy nhiên, vẫn là một câu trả lời “không” cho một dấu chấm hết những hoạt động vũ trang của Mỹ tại Iraq.
6. Rò rỉ thông tin trên WikiLeaks
|
Những tiết lộ của WikiLeaks trong năm 2010 đã làm chấn động cả thế giới (Ảnh: Reuters) |
WikiLeaks, một website đăng ký tại Thụy Điển chuyên đăng tải các thông tin nhạy cảm và bí mật cấp chính phủ, tiết lộ hàng loạt dữ liệu về cuộc chiến của Mỹ ở Afghanistan và Iraq cũng như những điện tín ngoại giao nội bộ của Mỹ, gây chấn động dư luận thế giới và đặt ra câu hỏi lớn về khả năng bảo mật trong kỷ nguyên công nghệ số. Tháng 7/2010, WikiLeaks công bố hơn 90.000 tài liệu và các bức điện đàm nội bộ có liên quan tới cuộc chiến của Mỹ tại Afghanistan. Tháng 10/2010, trang web này tiếp tục công bố hơn 400.000 tài liệu nội bộ về các chiến dịch của Mỹ tại Iraq. Tháng 11/2010, WikiLeaks công bố hơn 250.000 tài liệu của Bộ Ngoại giao Mỹ. Cho đến nay, những tác động của các sự việc trên đối với lĩnh vực ngoại giao cũng như các chiến dịch quân sự của Mỹ trên toàn thế giới vẫn chưa được đánh giá đầy đủ.
Julian Assange - sáng lập viên trang web WikiLeaks nổi tiếng tới mức ông được độc giả trên mạng của tạp chí Times bình chọn là "Nhân vật của năm 2010". Thậm chí Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã từng khẳng định trên một bài báo rằng: “Assange, một nhân vật đình đám trong vài tháng gần đây, chứng minh cho cả thế giới thấy rằng, anh ta tạo ra được thách thức không nhỏ đối với một đế chế hùng mạnh nhất. Sức mạnh của thách thức đó còn lớn hơn cả vũ khí hạt nhân”.
Julian Assange bị truy nã trên toàn thế giới và bị bắt hôm 7/12 vì bị cáo buộc có hành vi cưỡng bức và xâm hại tình dục 2 phụ nữ người Thụy Điển. Tuy nhiên, công việc của Assange chỉ mới bắt đầu và ông này đã tuyên bố sẽ tiếp tục theo đuổi công việc của mình sau khi được trả tự do vào ngày 16/12.
7. Brazil có nữ Tổng thống cánh tả đầu tiên
|
Nữ Tổng thống cánh tả đầu tiên của Brazil, bà Dilma Rouseff (Ảnh: tư liệu) |
Ứng cử viên Đảng Lao động, bà Dilma Rousseff, đã trở thành nữ Tổng thống cánh tả đầu tiên của Brazil sau chiến thắng với số phiếu áp đảo tại vòng hai cuộc bầu cử Tổng thống vừa diễn ra. Được mệnh danh là “người đàn bà thép” của Brazil, bà Dilma Rousseff hy vọng sẽ có đủ trí và lực để đối mặt với những thách thức to lớn, tiếp tục các chính sách góp phần tạo nên sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ của Brazil như trong những năm vừa qua.
Nữ tổng thống đầu tiên của Brazil đã giành chiến thắng với 55,97% phiếu bầu hôm 1/11 vừa qua và sẽ chính thức nhậm chức vào ngày đầu tiên của năm 2011. Lãnh đạo đảng Lao động Brazil, người phụ nữ 62 tuổi được Tổng thống đương nhiệm Luiz Inacio Lula da Silva của Brazil hết sức tin tưởng. Bà Dilma đã nhiền lần khẳng định sẽ tiếp tục chính sách ngoại giao và kinh tế của Tổng thống Lula để củng cố quyền lực nhà nước trong các lĩnh vực kinh tế trọng điểm
8. Bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ
|
Trong cuộc họp báo sau khi diễn ra bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ, Tổng thống Barack Obama đã nhận trách nhiệm về thất bại của đảng Dân chủ cầm quyền trước đảng Cộng hòa (Ảnh: News.cn) |
Những chiến dịch vận động tranh cử rầm rộ của đảng Dân chủ cũng không làm thay đổi được kết quả phần thắng thuộc về đảng Cộng hòa vốn đã được dự đoán trước. Kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ tháng 11/2010 cho thấy, đảng Cộng hòa đã giành được 232 ghế Hạ viện, vượt quá 218 ghế cần thiết để nắm đa số, qua đó chắc chắn giành quyền kiểm soát Hạ viện nước này lần đầu tiên kể từ năm 2006. Trong khi đó, đảng Dân chủ giành được 179 ghế, mất 56 ghế so với trước bầu cử. Kết quả này đã phản ánh tâm trạng quan ngại về nền kinh tế và nỗi thất vọng của cử tri Mỹ đối với chính quyền của Tổng thống Barack Obama.Tại Thượng viện, đảng Dân chủ cũng đã để mất ít nhất 6 ghế vào tay đảng Cộng hòa, nhưng vẫn giữ được đa số tại cơ quan lập pháp này nhờ thắng lớn tại bang California và Virginia Tây. Kết quả cho thấy đảng Dân chủ đã giành được 51 ghế Thượng viện, đảng Cộng hòa giành được 46 ghế. Theo các hãng truyền thông lớn tại Mỹ, thắng lợi của Cộng hòa tại Hạ viện được đánh giá là chưa từng thấy từ hơn nửa thế kỷ nay, và nhất là đã giành lại quyền kiểm soát định chế mà họ đã để bị mất vào tay đảng Dân chủ qua hai kỳ bầu cử năm 2006 và 2008.
Ngay sau chiến thắng áp đảo của phe Cộng hòa tại Hạ viện trong cuộc bầu cử Quốc hội giữa kỳ, ngày 3/11, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Mỹ Barack Obama đã trao đổi với các nhà lãnh đạo của đảng Cộng hòa trong Quốc hội rằng ông muốn tìm kiếm "nền tảng chung" với đảng này.
9. Mối quan hệ Nga-NATO được cải thiện
|
Tổng thống Nga Dmitry Medvedev và Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen tại Hội nghị thượng đỉnh NATO hồi tháng 11/2010 (Ảnh: Ria Novosti) |
Trong năm 2010, tạm gạt bỏ những bất đồng xung quanh kế hoạch hướng đông của NATO, cuộc giao chiến giữa Nga và Grudia tại Nam Ossetia hồi tháng 8/2008… Lần đầu tiên trong vòng 2 năm trở lại đây, nguyên thủ Nga – Tổng thống Dmitry Medvedev và đại diện cao nhất của NATO-Tổng thư ký Anders Fogh Rasmussen đã cùng bắt tay tại Hội nghị thượng đỉnh NATO diễn ra tại Lisbon vào trung tuần tháng 11 vừa qua.
Theo quan điểm của Tổng thống Nga Dmitry Medvedev , giai đoạn rất khó khăn và căng thẳng trong mối quan hệ giữa Nga và NATO đã qua. Bên cạnh đó, người đứng đầu Chính phủ Nga cũng đánh giá cao bầu không khí xây dựng tại hội nghị Lisbon. Trong khi đó, khái niệm chiến lược mới – một kim chỉ nam đối với các hoạt động của liên minh quân sự NATO trong vòng 10 năm tới vừa được thông qua cũng xác định rõ mục tiêu các nhà lãnh đạo NATO trong nỗ lực nhằm xây dựng một “mối quan hệ đối tác chiến lược” thực sự với Nga.
Cuộc gặp gỡ giữa đại diện cấp cao Nga và NATO trong khuôn khổ hội nghị Lisbon hồi tháng 11/2010 đã mang lại một số kết quả đáng khích lệ như việc Moscow đồng ý hợp tác xây dựng hệ thống chống tên lửa đạn đạo của NATO-một vấn đề được ông Rasmussen đánh giá là mang tầm chính trị quan trọng và là "một bước ngoặt thực sự" trong mối quan hệ song phương.Ngoài ra, Nga còn đồng ý cho phép NATO gia tăng hoạt động tiếp tế thông qua lãnh thổ Nga cho lực lượng tại Afganistan, đồng thời đẩy mạnh hợp tác song phương về chống lại các mối đe doạ chung như chủ nghĩa khủng bố, vũ khí huỷ diệt hàng loạt, cướp biển và buôn bán ma tuý…Những diễn biến này đã tạo tiền đề để mối quan hệ Nga-NATO hướng tới một tương lai tươi sáng hơn trong năm 2011.
10. Và một số thảm họa trong năm 2010
|
Thủ đô Port-au-Prince của Haiti hoang tàn sau động đất (Ảnh: tư liệu) |
*Trận động đất 7 độ richter xảy ra vào ngày 12/1 tại thủ đô Port-au-Prince (Haiti) làm hơn 3 triệu người mất nhà cửa. Số người thiệt mạng từ vài ngàn lúc ban đầu lên đến 230.000 người khi có đến hàng chục cơn địa chấn mạnh từ 4 đến 5 độ richter liên tục xảy ra sau đó. Trận động đất được cho là có mức độ tàn phá mạnh hơn thảm hoạ sóng thần tại châu Á cách đây 5 năm. Điều kiện sống khó khăn, ô nhiễm môi trường sau động đất dẫn tới dịch tả lây lan nhanh chóng ở Haiti, quốc gia 8,5 triệu dân với một nửa trong số đó thất nghiệp và 70% phải sống với thu nhập dưới 2 USD/ngày. Hậu quả gần 1.200 người chết vì tả, hơn 20.000 người nhiễm bệnh.
*Vụ nổ giàn khoan Deepwater Horizon của BP ở Vịnh Mexico ngày 20/4 đã gây ra thảm hoạ tràn dầu tồi tệ nhất trong lịch sử. Ước tính khoảng 260 triệu galon dầu thô đã tràn ra và trôi dạt không kiểm soát trên biển. Vụ tràn dầu này đã khiến toàn bộ khu vực bờ biển bang Louisiana của Mỹ hứng chịu thảm họa sinh thái nghiêm trọng trong một thời gian dài.
*Hôm 10/4, cả thế giới rung động và bàng hoàng trước tin Tổng thống Lech Kaczynski cùng phu nhân và hàng chục tướng lĩnh, quan chức cấp cao của Ba Lan đã tử nạn trong một tai nạn máy bay thảm khốc khi Tổng thống Ba Lan tới Nga để tham dự lễ kỷ niệm 70 năm ngày hàng chục nghìn binh sĩ Ba Lan bị sát hại tại rừng Katyn và một số nơi khác trên lãnh thổ Liên Xô cũ trong Đại chiến thế giới lần thứ hai.
*Ngày 13/10, người cuối cùng trong số 33 thợ mỏ bị mắc kẹt sâu 700m dưới lòng đất ở khu mỏ San Jose, thuộc miền bắc Chile trong hơn hai tháng đã lên đến mặt đất. Cuộc giải cứu ngoạn mục và nghẹt thở kết thúc sau 22 giờ 42 phút, chỉ nửa thời lượng so với dự kiến là 48 giờ. Cuộc giải cứu lịch sử này thu hút sự quan tâm của cả thế giới và có chi phí lên tới 22 triệu USD. 17 ngày đầu tiên kể từ khi khu mỏ đồng - vàng bị sập, không ai dám chắc họ còn sống. Ngày 25/10, 33 thợ mỏ Chile đã được vinh danh như những người anh hùng tại dinh Tổng thống./.