Nguyên nhân thiếu vaccine trên toàn quốc
Tại buổi gặp mặt báo chí cung cấp thông tin về y tế do Bộ Y tế tổ chức chiều ngày 15/12, PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết, trong giai đoạn năm 2016-2022, Chương trình tiêm mở rộng được bố trí kinh phí mua vaccine từ nguồn Chương trình mục tiêu y tế - dân số. Ngoài ra, còn có nguồn mua vaccine được hỗ trợ, viện trợ từ tổ chức GAVI và các tổ chức nước ngoài khác. Vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng được triển khai tiêm miễn phí cho trẻ em.
 |
| PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thông tin tại buổi gặp mặt báo chí chiều 15/12. Ảnh: Kha Thoa |
Gần đây, sự hỗ trợ nguồn lực từ GAVI và các tổ chức quốc tế có sự chuyển dịch cách thức hỗ trợ do Việt Nam nằm ngoài danh sách các nước có thu nhập thấp nên một số loại vaccine viện trợ cần phải đối ứng sau khi tiếp nhận.
Năm 2023, thực hiện Luật Ngân sách, các địa phương phải thực hiện các thủ tục mua sắm vaccine từ ngân sách của mình. Tuy nhiên, các địa phương đều gặp khó khăn trong việc bố trí, phê duyệt kinh phí, vướng mắc thủ tục đấu thầu, phê duyệt giá, kinh nghiệm triển khai...
Trước thực tế này, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 10/7/2023, Quyết định số 931/QĐ-TTg ngày 5/8/2023 giao kinh phí để Bộ Y tế thực hiện mua tập trung các loại vaccine.
Tuy nhiên, theo đại diện Bộ Y tế, do thực hiện theo các quy định của pháp luật và thực hiện mua vaccine theo hình thức đặt hàng (quy trình gồm 9 bước), mất thời gian nên đã xảy ra tình trạng thiếu vaccine trên quy mô toàn quốc.
“Chúng ta thiếu vaccine 5 trong 1 của Chương trình Tiêm chủng mở rộng từ tháng 2/2023, thiếu vaccine DPT (phòng 3 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván) thiếu từ tháng 4/2023, các vaccine khác được cung cấp cho tới tháng 10/2023 vừa rồi. Chúng tôi thực sự không mong muốn điều này xảy ra"- PGS. TS Dương Thị Hồng bày tỏ.
Nhiều giải pháp để đảm bảo vaccine trong tiêm chủng mở rộng
Theo đại diện Bộ Y tế, hiện nay, Bộ này đã thẩm định, gửi Bộ Tài chính xem xét, phê duyệt phương án giá tối đa. Trên cơ sở đó, Bộ Y tế sẽ phê duyệt phương án giá cụ thể. Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để giải quyết, dự kiến hoàn thành các thủ tục này trong tháng 12 này.
Đến tháng 01/2024, sẽ hoàn thành các thủ tục mua sắm 10 loại vaccine trong Chương trình tiêm chủng mở rộng được đặt hàng trong nước. Số vaccine này được mua theo đề xuất của các tỉnh, thành để sử dụng đến tháng 6/2024. Các doanh nghiệp sản xuất vaccine trong nước cũng đảm bảo sẽ cung ứng đủ vaccine theo nhu cầu.
Để giải quyết căn cơ tình trạng thiếu vaccine này, Bộ Y tế khẳng định đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tham mưu sửa đổi Nghị định số 104/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định về hoạt động tiêm chủng mở rộng, trong đó cho phép bố trí ngân sách Trung ương để Bộ Y tế đảm bảo kinh phí mua vaccine cho Chương trình tiêm chủng mở rộng trong thời gian tiếp theo.
Nếu được giao ngân sách sớm hơn, Bộ Y tế sẽ sớm tiến hành đặt hàng hoặc đấu thầu mua sắm vắc xin cho Chương trình tiêm chủng mở rộng theo đúng quy định của pháp luật.
Thời gian tới, Bộ Y tế cũng sẽ rà soát nguồn vắc xin, tích cực làm việc với các nhà tài trợ trong nước và nước ngoài hỗ trợ nguồn lực cho Chương trình tiêm chủng mở rộng.
Cùng với đó, Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các đơn vị thực hiện cung ứng vắc xin theo các quy định hiện hành. Tiếp tục chỉ đạo các địa phương chủ động trong giám sát, phát hiện dịch và đáp ứng, triển khai các biện pháp về tiêm chủng vắc xin cho đối tượng nguy cơ cao tại ổ dịch để khoanh vùng, không để bệnh lây lan.
 |
| Chương trình tiêm chủng mở rộng hướng dẫn các cán bộ y tế các tuyến theo dõi quản lý đối tượng tiêm chủng ngay sau khi được cấp vaccine thì sẽ tiến hành tiêm bù, tiêm vét cho trẻ chưa được tiêm chủng đầy đủ. Ảnh: TL |
Tiêm muộn vaccine 5 trong 1 cho trẻ có ảnh hưởng không?
Riêng với vaccine 5 trong 1 trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng (vaccine phải nhập khẩu), hôm nay (15/12), Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ tiếp nhận 490.600 liều do Chính phủ Úc viện trợ. Dự kiến, sau 1-2 tuần thực hiện các thủ tục tiếp nhận và kiểm định vaccine, Viện sẽ phân bổ tới 63 tỉnh, thành để triển khai tiêm cho trẻ.
Theo đại diện Vụ Kế hoạch Tài chính (Bộ Y tế), liên quan việc mua sắm vaccine theo đơn đặt hàng (nhập khẩu), với trách nhiệm của Bộ Y tế, trong năm 2023, đơn vị này đang làm việc với Bộ Tài chính để xây dựng giá mua vaccine phù hợp với tình hình thực tế hiện nay, để đáp ứng ngay nhu cầu vaccine trong năm 2024.
Tuy nhiên, hiện tại, thời gian cung ứng vaccine không đáp ứng yêu cầu hồ sơ mời thầu của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương. Vì vậy, Bộ Y tế đang trình Chính phủ ban hành Nghị quyết tiếp tục cho phép thực hiện mua sắm vaccine này từ ngân sách của năm 2023 và sử dụng ngân sách của năm 2024 để chi trả mua vaccine này của năm 2023.
Trong thời gian triển khai các thủ tục mua vaccine, Bộ Y tế cho biết, sẽ rà soát nguồn vaccine, tích cực làm việc với các nhà tài trợ trong nước và nước ngoài hỗ trợ nguồn lực cho Chương trình tiêm chủng mở rộng.
Trả lời câu hỏi về việc trẻ tiêm muộn vắc xin 5 trong 1 sẽ ảnh hưởng thế nào đến sức khoẻ? PGS.TS Dương Thị Hồng cho hay, chúng ta không mong muốn việc thiếu hụt vaccine tiêm chủng cho trẻ. Do đó, khuyến cáo các đơn vị quản lý đối tượng tiêm chủng, giám sát các bệnh trong tiêm chủng mở rộng, hướng dẫn các đơn vị điều trị tăng cường tiếp nhận khám trẻ nhiễm khuẩn đường hô hấp xử lý kịp thời.
PGS.TS Dương Thị Hồng lý giải: theo khuyến cáo của tổ chức WHO và nhà sản xuất, vaccine 5 trong 1 tiêm cho trẻ tới 18 tháng tuổi. Vì vậy, những trẻ trên 12 tháng tuổi hoàn toàn có thể tiêm được các mũi tiếp theo để đạt mục tiêu 3 mũi của vaccine này.
"Đối với những trẻ chưa được tiêm chủng đầy đủ, ngay trong quý 01/2024 chúng tôi sẽ triển khai tiêm bù ngay cho trẻ để phòng dịch. Đây là nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình Tiêm chủng mở rộng quý 1/2024 để có thể bao phủ lại tỷ lệ tiêm chủng phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ", PGS.TS Dương Thị Hồng nhấn mạnh.
PGS.TS Dương Thị Hồng cũng cho hay "thời gian qua dù có hiện tượng thiếu vaccine, chúng tôi luôn luôn khuyến cáo các bà mẹ cần đưa con đi tiêm chủng vaccine có thành phần gần như vaccine 5 trong 1. Tỷ lệ tiêm chủng 10 tháng đầu năm đạt 75%, thiếu khoảng hơn 10% so với dự kiến (với tỉ lệ tiêm vaccine 5 trong 1 đạt 52.6%), do đó khi nhận được vaccine tới đây, chúng tôi đã yêu cầu các cơ sở y tế, điểm tiêm trong hệ thống tiêm chủng mở rộng nỗ lực tiêm chủng để bù lại thiếu hụt thời gian qua"./.