"Nghị quyết 30 là một sáng kiến lập pháp rất đặc biệt"

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 2, chiều 07/01, Quốc hội thảo luận đánh giá việc thực hiện quy định tại Nghị quyết số 30/2021/QH15 ngày 28/7/2021 Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV về các chính sách phòng, chống dịch bệnh COVID-19; Đề xuất nội dung đưa vào Nghị quyết của Quốc hội về việc chuyển tiếp thực hiện một số chính sách theo quy định tại Nghị quyết số 30/2021/QH15 về các chính sách phòng, chống dịch bệnh COVID-19 và cho phép tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc hết thời hạn hiệu lực từ ngày 01/01/2023 mà chưa kịp gia hạn theo quy định của Luật Dược.

Nghị quyết 30 là một sáng kiến lập pháp rất đặc biệt

Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) tán thành và đánh giá cao việc Quốc hội ban hành Nghị quyết 30 cũng như sự nỗ lực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc thực hiện Nghị quyết 30 của Quốc hội. Nghị quyết ra đời đã đáp ứng được yêu cầu cấp bách trong công tác phòng chống dịch bệnh trong bối cảnh đại dịch diễn biến phức tạp, nguy hiểm khó lường, đe dọa tính mạng và sức khỏe của người dân.

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) phát biểu tại Hội trường chiều 7/1. (Ảnh: ĐT)

Nghị quyết 30 không chỉ là một sáng kiến lập pháp mà còn hơn thế là một sáng kiến lập pháp rất đặc biệt, cùng với cơ chế đặc biệt, đặc thù, đặc cách. Quốc hội đã chia sẻ trách nhiệm hay nói đúng hơn là trao quyền của Quốc hội cho Chính phủ. Đây là một cách làm chưa từng có tiền lệ trong lịch sử luật pháp Việt Nam. Đại biểu Dương Khắc Mai nhấn mạnh, chính điều này đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, đưa cả hệ thống chính trị và người dân Việt Nam trong và ngoài nước, bạn bè quốc tế đồng tình ủng hộ, huy động được tổng lực tối đa các nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch bệnh.

Theo đại biểu Mai, Nghị quyết 30 đã đã định khung, định hình đi trước mở đường, tạo hành lang pháp lý để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thực hiện các biện pháp phòng, chống đại dịch quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo, táo bạo, hiệu quả đã quyết định làm thay đổi cục diện chống dịch. Hàng loạt chính sách, giải pháp về phòng, chống dịch, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp và cả hỗ trợ bạn bè quốc tế được triển khai, tổ chức thực hiện. Đặc biệt là chiến lược ngoại giao vaccine, chiến lược tiêm chủng vaccine cùng nhiều biện pháp khác, cùng với sự cống hiến hết mình, quên mình của các lực lượng tham gia chống dịch, nhất là lực lượng tuyến đầu, nước ta đã cơ bản khống chế được đại dịch, tạo điều kiện tiên quyết đưa cuộc sống toàn xã hội trở lại bình thường, tạo điều kiện để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ điều hành, chọn thời điểm thích hợp để mở cửa nền kinh tế, tạo bước đột phá chiến lược cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, cơ sở vững chắc cho đảm bảo quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội của đất nước.

Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tồn tại hiện nay, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị Chính phủ cần có giải pháp toàn diện tinh thần, thái độ cầu thị hơn nữa, sớm khắc phục, đặc biệt là cần quan tâm tổng kết toàn diện thực tiễn chống dịch và những phát sinh trong quá trình chống dịch, cả mặt tích cực, những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm. Đặc biệt cần phải có cơ chế để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình chống dịch từ các địa phương, các bộ, ngành.

Bên cạnh đó, cần có các cơ chế, chính sách và các giải pháp đủ mạnh để xốc lại tinh thần hăng say, nhiệt huyết, tinh thần xả thân vì cộng đồng của tất cả các lực lượng tham gia chống dịch để có đủ lực lượng dự phòng, đối phó, ứng phó kịp thời với những vấn đề tương tự trong tương lai.

Đề nghị thực hiện chuyển tiếp một số quy định tại Nghị quyết 30 về chống dịch

Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.Hồ Chí Minh) đã nhắc lại bối cảnh ra đời của Nghị quyết 30/2021/QH15 khi đại dịch COVID-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống kinh tế - xã hội trong cả nước, với số ca nhiễm tăng nhanh mỗi ngày, từ 100 ca/ngày lên tới 1.000-5.000 ca/ngày; trong bối cảnh thuốc điều trị, phác đồ điều trị chưa có; vật tư y tế, máy móc, thiết bị, giường bệnh không đáp ứng đủ, nhân lực y tế quá tải…

Trong bối cảnh đó, theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, việc Quốc hội phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ, làm việc ngày đêm để đưa vào Nghị quyết cuối kỳ họp thứ nhất khóa XV những nội dung quan trọng giúp Chính phủ có thể chủ động linh hoạt áp dụng các giải pháp phòng chống, ứng phó COVID-19 trong tình trạng khẩn cấp để ngăn chặn kịp thời dịch bệnh lây lan, là rất sáng suốt.

Cho rằng trong tình hình hiện nay, dịch vẫn còn đang diễn biến phức tạp, biến thể mới lại tiếp tục phát sinh, đại biểu Trần Hoàng Ngân bày tỏ thống nhất hoàn toàn với tất cả các kiến nghị của Chính phủ, đồng thời đề nghị Quốc hội cho phép thực hiện chuyển tiếp một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 30/2021/QH15, các hoạt động phòng chống dịch của cơ sở y tế và chế độ chính sách đối với người được điều động tham gia phòng chống dịch.

Trong đó, đối với việc thanh toán chi phí phòng chống dịch COVID-19 cho cơ sở y tế và chi phí khám bệnh, chữa bệnh cho người bệnh COVID-19, đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị quy định trong dự thảo Nghị quyết yêu cầu các thủ tục phải đơn giản, rút gọn. Đại biểu Trần Hoàng Ngân kiến nghị nên áp dụng thêm cơ chế đặc biệt, đặc thù, đặc cách đối với việc mua sắm vật tư y tế, đầu tư cơ sở, trang thiết bị hóa chất trong bối cảnh dịch bệnh; phải tăng cường công tác phân tích, dự báo; tăng thêm chi phí cho ngành y tế để tăng cường công tác phân tích, dự báo phòng chống các dịch bệnh.

Quy định rõ trách nhiệm chậm thanh toán cho phòng, chống dịch bệnh COVID-19

Đồng tình với nhiều ý kiến của các đại biểu, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn TP Hà Nội) cũng cho rằng Nghị quyết số 30/2021/QH15 đã góp phần quan trọng vào công tác phòng chống dịch bệnh COVID-19 tại Việt Nam.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn TP Hà Nội) phát biểu tại Hội trường chiều 7/1. Ảnh: ĐT

Liên quan đến việc thanh toán cho việc phòng, chống dịch bệnh COVID-19, đại biểu Nguyễn Anh Trí băn khoăn tại sao việc thanh toán lại chậm, đề nghi có quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân triển khai chậm…

Về vấn đề sản xuất vaccine phòng, chống dịch bệnh COVID-19, đại biểu Nguyễn Anh Trí đánh giá cao vai trò của Quốc hội, Chính phủ trong ngoại giao vaccine nên dịch bệnh sớm được dập tắt. Tuy nhiên, đại biểu vẫn cho rằng Việt Nam cần phải tự sản xuất vaccine riêng.

“Để có thể sản xuất vaccine, chúng ta phải hội đủ tri thức của các nhà khoa học ở các đơn vị sản xuất vaccine có thời gian thành lập và phát triển từ 15 - 40 năm và tiếp thu kiến thức, kinh nghiệm trên thế giới”, đại biểu nhấn mạnh và cho rằng không thể chỉ trông chờ vào việc sản xuất vaccine của các công ty tư nhân, mặc dù các công ty tư nhân có kinh phí nhưng lại chưa hội đủ đội ngũ nhân lực có tri thức, trí tuệ cao và trình độ khoa học.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo để sớm tổ chức một hệ thống sản xuất vaccine một cách bài bản, quy củ, đúng cách để phục vụ đất nước trong những đợt dịch khác.

Cần cơ chế đặc biệt, đặc cách về giá, chỉ định thầu

Qua giám sát lắng nghe ý kiến của cử tri, qua nghiên cứu tài liệu về Nghị quyết 30, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (đoàn Bình Dương) thống nhất về nội dung trình Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Xã hội của Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân cho biết, hiện nay chưa có cơ chế để các địa phương, đơn vị đã ứng trước hàng hóa, thuốc, vật tư y tế, trang thiết bị y tế của doanh nghiệp phục vụ cấp bách cho việc cứu dân. Nhưng sau khi dịch được kiểm soát, các địa phương, cơ quan, đơn vị gặp nhiều khó khăn về quy trình, quy định thanh, quyết toán kinh phí. Các địa phương cũng không thể mua hàng hóa đã tạm ứng để trả lại cho doanh nghiệp; hoặc không có cơ chế thanh toán đặc biệt để hoàn tiền lại cho các doanh nghiệp.

Hơn nữa, việc xác định giá các loại hàng hóa tại thời điểm dịch bệnh rất bất cập do nguồn cung vô cùng khan hiếm, đẩy giá các mặt hàng y tế tăng cao. Bên cạnh đó, việc tham khảo giá trên các trang thông tin của Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có nhiều thông tin khác nhau, nhiều mức giá khác nhau tại cùng một thời điểm.

Đại biểu kiến nghị Quốc hội trên cơ sở quy định Nghị quyết 30 giao cho Chính phủ tiếp tục có cơ chế đặc biệt đặc cách về giá, chỉ đạo các cơ quan có thẩm quyền xác định và công bố giá hợp lý trong bối cảnh khan hiếm nguồn cung hàng hóa và có cơ chế đặc biệt về chỉ định thầu, nhằm tháo gỡ những khó khăn lớn nhất cho các địa phương, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, với tinh thần chống dịch như chống giặc Quốc hội đã quy định được mua sắm với số lượng cao hơn nhu cầu thực tế để dự phòng trường hợp dịch bệnh có diễn biến phức tạp phát sinh; đồng thời có giải pháp không để xảy ra tiêu cực, hạn chế tối đa lãng phí trong hoạt động này. Vì vậy, nhiều địa phương, đơn vị đã mua sắm để dự phòng trong tình huống kịch bản xấu nhất, nhưng đến khi tình hình đã được kiểm soát thì việc giải quyết tình trạng dư thuốc, trang thiết bị, hóa chất còn chậm, rất cần được rà soát, chỉ đạo và có giải pháp giải quyết kịp thời.

Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân cũng kiến nghị bổ sung dự thảo Nghị quyết Quốc hội giao Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành Trung ương, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố tiếp tục rà soát, hoàn chỉnh số liệu thông tin báo cáo tổng kết Nghị quyết 30. Trong đó cần phân tích, làm rõ những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân, đặc biệt là trong công tác thanh, quyết toán công tác phòng, chống dịch bệnh. Đồng thời, tổng kết thực tiễn để nâng các nội dung quy định Nghị quyết 30 lên thành luật, tạo cơ sở pháp lý vững chắc trong quá trình thực hiện xử lý các tình huống cấp bách có thể xảy ra trong tương lai.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại Hội trường chiều 7/1. Ảnh: QH

Làm rõ các băn khoăn của đại biểu Quốc hội về việc chậm chi trả, thanh toán cho các chiến sĩ, cho các lực lượng tuyến đầu tham gia chống dịch, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, thực tế đây là dịch bệnh lần đầu tiên xuất hiện cho nên chúng ta phải vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Đây chính là nguyên nhân cơ bản trong việc chậm chi trả. Trong khi đó, trong thời điểm biến chủng thay đổi, nhiều phát sinh khó dự đoán, phác đồ điều trị cũng phải thay đổi liên tục, nhân lực y tế thiếu phải huy động nhiều đối tượng cùng tham gia chăm sóc cho người bệnh, vì thế việc lập giấy tờ, thủ tục hành chính gặp nhiều khó khăn, mà dịch bệnh cấp bách đòi hỏi công tác phòng chống dịch phải khẩn trương, nhanh chóng trong điều kiện không bình thường.

“Chính vì vậy, thời gian Quốc hội cho phép kéo dài đến ngày 31/12/2023 sẽ giúp cho các cơ quan rà soát hoàn thiện hồ sơ, đảm bảo quyền lợi, chế độ cho đội ngũ cán bộ làm công tác y tế cũng như chế độ đối với các lực lượng tham gia phòng chống dịch”, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định.

Bộ trưởng cũng cho biết, thời gian qua, tập trung cho nhiệm vụ này, Bộ Y tế đã rà soát, ban hành Thông tư sửa đổi Thông tư 56 về thủ tục giải quyết chế độ nghỉ việc hưởng BHXH, là một trong các giải pháp để tháo gỡ khó khăn về mặt thủ tục, quy trình, thực tiễn để các địa phương triển khai thực hiện.

Về việc tổng kết và đưa ra thành những bài học kinh nghiệm, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết Thủ tướng Chính phủ đã giao cho ngành Y tế đang phối hợp cùng với các bộ, ngành, địa phương để tổng kết 3 năm trong công tác phòng chống dịch để từ đó đánh giá những mặt làm được những mặt chưa làm được, nguyên nhân, tồn tại và đặc biệt là những bài học kinh nghiệm cho thời gian tới.

Liên quan đến việc giải quyết những vướng mắc trong gia hạn thuốc, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết vấn đề này sẽ giải quyết triệt để trong Luật Dược (sửa đổi)./.