Ninh Bình không chỉ được tạo hóa ưu ái, ban tặng nhiều cảnh quan thiên nhiên phong phú, độc đáo và hấp dẫn như: Danh thắng Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, Vườn quốc gia Cúc Phương, khu Bảo tồn Thiên nhiên đất ngập nước Vân Long… mà còn có nhiều di tích lịch sử - văn hóa đặc biệt quan trọng, đánh dấu những sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc Việt Nam như khu di tích, lịch sử, văn hóa Cố đô Hoa Lư, dấu ấn của Hành cung Vũ Lâm, đền Thái Vi, chùa Bái Đính, nhà thờ đá Phát Diệm… Bên cạnh đó, Ninh Bình còn có nhiều di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc với các lễ hội dân gian, nghề thủ công và nghệ thuật truyền thống độc đáo, ẩm thực phong phú... Với 1.821 di tích, trong đó có 298 di tích cấp tỉnh, 81 di tích cấp quốc gia (trong đó có 3 di tích cấp quốc gia đặc biệt). Đây là những tiềm năng, lợi thế lớn của Ninh Bình trong phát triển du lịch, có thể tạo nên những sản phẩm du lịch đặc thù, có khả năng cạnh tranh và tạo nên thương hiệu riêng cho du lịch Ninh Bình.
 |
|
Đền thờ Vua Đinh.
|
Đặc biệt, năm 2014, Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới (Di sản hỗn hợp thứ 39 của thế giới và di sản hỗn hợp đầu tiên của Đông Nam Á) đã tạo thế và lực mới cho sự phát triển của du lịch Ninh Bình, góp phần tạo động lực quan trọng, phấn đấu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh và trung tâm du lịch của cả nước. Ninh Bình đã được trang Booking công bố giải thưởng Traveller Review Awards 2023 xếp vào top 10 điểm đến thân thiện nhất thế giới. Tạp chí Forbes - tạp chí hàng đầu của Mỹ và thế giới bình chọn Ninh Bình là một trong 23 địa điểm du lịch tuyệt vời nhất năm 2023 và theo chuyên trang du lịch nổi tiếng The Travel (Canada) đề xuất Ninh Bình là 1 trong 10 điểm đến nghỉ dưỡng dành cho gia đình tuyệt vời nhất thế giới năm 2023. Du lịch Ninh Bình xứng đáng là điểm du lịch hấp dẫn không thể bỏ qua của du khách.
Với vị trí địa lý thuận lợi, hệ thống giao thông, hệ thống hạ tầng và cơ sở vật chất phục vụ du lịch từng bước phát triển đồng bộ, hiện đại, cùng nhiều loại hình du lịch phong phú, đa dạng, những năm qua, Ninh Bình đã trở thành điểm đến hấp dẫn thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Theo đó, trong giai đoạn 2010 - 2019, lượng khách tham quan du lịch tỉnh Ninh Bình tăng trưởng rất tốt, với tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 12,19%/năm, trong đó tốc độ tăng trưởng bình quân lượng khách quốc tế đạt 4,07%/năm, khách du lịch nội địa đạt 12,69%/năm. Tuy nhiên, trong 2 năm 2020 và 2021, do tác động của đại dịch Covid-19, lượng khách du lịch đến tỉnh Ninh Bình giảm dẫn đến tổng doanh thu từ khách du lịch cũng giảm. Năm 2021, toàn tỉnh chỉ đón 1.325.000 lượt khách, doanh thu đạt 935 tỷ đồng. Trong những tháng đầu năm 2022, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc mở cửa đón khách du lịch, du lịch tỉnh Ninh Bình đã có tín hiệu tích cực, lượng khách đến tăng cao. Trong năm 2022, toàn tỉnh ước đón 3,7 triệu lượt khách, tăng gấp 3,6 lần so với cùng kỳ năm trước. Trong 6 tháng năm 2023, toàn tỉnh đón trên 4,5 triệu lượt khách, gấp 2,5 lần so với cùng kỳ năm 2022. Doanh thu đạt trên 3.800 tỷ đồng, gấp gần 3 lần so với năm 2022.
 |
| Du khách tham quan Khu du lịch Tam Cốc. |
Có thể nói, du lịch phát triển đã mang lại hiệu quả về nhiều mặt, có những đóng góp không nhỏ trong cơ cấu GRDP toàn tỉnh, bước đầu tạo được sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương theo hướng tăng tỷ trọng khối dịch vụ, thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển; đồng thời, góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa, tài nguyên và môi trường cũng như nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và cộng đồng dân cư.
Trong bối cảnh và xu hướng phát triển mới với những cơ hội và thách thức đan xen, đặc biệt cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và gần đây nhất là tác động tiêu cực của dịch Covid-19 đến các lĩnh vực kinh tế - xã hội, trong đó có du lịch, cùng với yêu cầu phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn theo chủ trương, định hướng phát triển du lịch của Đảng, Nhà nước và của tỉnh, Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TU ngày 29/10/2021 về phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2021 - 2030, định hướng đến năm 2045. Theo đó, mục tiêu tạo bước đột phá phát triển toàn diện các loại hình, sản phẩm dịch vụ du lịch cả về phạm vi, quy mô và chất lượng dịch vụ, bảo đảm hiệu quả, bền vững. Đến năm 2030, phấn đấu đưa du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; phát triển hệ thống hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật đồng bộ, hiện đại; sản phẩm du lịch chất lượng, có sức cạnh tranh và mang đậm bản sắc văn hóa của vùng đất, con người Cố đô Hoa Lư; xây dựng Ninh Bình trở thành điểm đến “An toàn - thân thiện - chất lượng - hấp dẫn”. Đến năm 2045, phấn đấu đưa Ninh Bình trở thành trung tâm du lịch lớn, nằm trong nhóm 10 điểm đến du lịch hàng đầu của cả nước và khu vực Đông Nam Á, du lịch thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, đóng góp 10% GRDP.