 |
| TS. Đoàn Văn Báu trao đổi với phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam |
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn quan tâm xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đặc biệt nhấn mạnh, coi trọng nhiệm vụ này nhằm tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị thật sự trong sạch, vững mạnh.
Để hiểu rõ hơn về công cuộc đấu tranh phòng chống suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức trong cán bộ, đảng viên thời gian qua, Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Đoàn Văn Báu, Vụ trưởng Vụ Lý luận Chính trị, Ban Tuyên giáo Trung ương.
PV: Thưa đồng chí, có ý kiến cho rằng, qua những vụ đại án gần đây cho thấy việc nhận diện ngày càng rõ hơn vấn đề suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên. Đồng chí đánh giá như thế nào về vấn đề này?
Đồng chí Đoàn Văn Báu: Thời gian qua, sau một giai đoạn kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng với nhiều biện pháp, hình thức rất quan trọng, từng bước chúng ta đã hoàn thiện được thể chế, các phương thức, biện pháp đấu tranh phòng, chống tham nhũng hiệu quả. Tuy nhiên, cần nhận thức rõ, việc ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng là cả công cuộc, quá trình rất gian nan, phải kiên trì, bền bỉ, lâu dài.
Từ khi thành lập ban phòng chống tham nhũng cấp tỉnh đến nay thì tình trạng trên nóng, dưới lạnh đã bắt đầu được khắc phục. Nhiều vụ việc tham nhũng, tiêu cực được phát hiện, thậm chí ngày càng nhiều. Càng làm, càng làm chặt chẽ thì những sai phạm càng nhanh chóng được làm rõ và xử lý theo tinh thần “thực hiện quyết liệt, toàn diện, đi vào chiều sâu, với quyết tâm chính trị rất cao, không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhiều lần nhấn mạnh: Cuộc chiến chống tham nhũng là khó nhất, bởi vì chính chúng ta chống lại những hư hỏng của chính bản thân chúng ta chứ không phải bên ngoài. Đây là một cuộc nội xâm trực tiếp của mỗi con người. Khi anh không phấn đấu, không rèn luyện, không tu dưỡng và đặt anh trong môi trường dễ suy thoái thì khó phòng, chống được.
Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra còn tồn tại, có mặt còn gay gắt hơn, trong đó nhấn mạnh vấn đề tham nhũng, lãng phí, quan liêu, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ cũng như những mâu thuẫn xã hội còn diễn biến phức tạp… là những thách thức rất lớn đối với nước ta trong thời gian tới.
Vì vậy, chúng ta không được chủ quan, phải luôn tỉnh táo, kiên trì, kiến quyết không ngừng nghỉ, nhận diện và quyết liệt đấu tranh phòng, chống tham nhũng.
Một số người đặt ra vấn đề nếu làm quá mạnh tay sẽ không còn cán bộ. Nhận thức như vậy là chưa đúng. Đảng, Nhà nước và Nhân dân cần những cán bộ, đảng viên có đạo đức cách mạng, nhiệt huyết, tận tâm, cống hiến, hy sinh vì sự nghiệp cách mạng, cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư chứ không phải những cán bộ hư hỏng, cậy chức, cậy quyền, tha hóa, trục lợi, gây hại cho Đảng, Tổ quốc và Nhân dân.
Trong những nhiệm kỳ gần đây, đặc biệt là nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng, chúng ta đã tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế liên quan đến phòng, chống tham nhũng, trong đó nhấn mạnh biện pháp phòng bị, ngăn ngừa là chính, ngăn chặn từ xa, từ sớm để đảm bảo không chuyển thành suy thoái. Nếu chặn được tiêu cực, suy thoái sẽ không đến, phòng, chống tham nhũng sẽ có hiệu quả. Tập trung thực hiện bốn không: Không thể, không dám, không muốn và không cần tham nhũng.
Chưa bao giờ chúng ta thấy công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực quyết liệt, bài bản, nhân văn và thuyết phục như hiện nay. Về cơ bản, chúng ta đã nhận diện và có phương hướng từng bước đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực. Trong thời gian tới, cần đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng để mỗi cán bộ, đảng viên và Nhân dân đều nhận thức, nhận diện rõ các dấu hiệu, biểu hiện tham nhũng, tiêu cực cũng như đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là trách nhiệm, nghĩa vụ quan trọng của mỗi cá nhân. Hiểu sâu sắc vấn đề này là một quá trình lâu dài, không dễ dàng nhưng với quyết tâm, nỗ lực và cách làm khoa học, chặt chẽ, kết hợp giữa “xây” và “chống”, “phòng” và “chống”, đẩy mạnh xây dựng Đảng, nâng cao đạo đức cách mạng trong toàn Đảng, hệ thống chính trị và xã hội, chắc chắn chúng ta sẽ thành công.
PV: Vậy qua vụ việc này giúp cảnh tỉnh gì đối với cán bộ đảng viên hiện nay, đặc biệt là cán bộ cấp cao, thưa đồng chí?
Đồng chí Đoàn Văn Báu: Như tôi đã nói, khi ở cương vị cao, bản thân không giữ gìn sự trong sáng thì danh dự, nhân phẩm sẽ bị hoen ố, danh dự của tập thể, của Đảng cũng bị ảnh hưởng. Do đó phải cương quyết, kiên trì, bền bỉ làm rõ các vụ việc tham nhũng, lấy đó làm gương, đủ sức thuyết phục, răn đe, cảnh tỉnh để tất cả cán bộ, đảng viên và Nhân dân “không dám”, “không muốn” tham nhũng, như đồng chí Tổng Bí thư nói, nếu ai trót nhúng chàm thì phải rút tay, rửa sạch nó đi và tu dưỡng.
Có rất nhiều văn bản rất quan trọng liên quan đến nội dung này đã được ban hành. Ví dụ, đối với những người đang đương chức vi phạm kỷ luật thì phải thực hiện xử lý đúng bản chất sự việc. Nếu nghiêm trọng xử lý hình sự nhưng chưa đến mức độ hình sự thì gợi ý cho nghỉ công tác. Nếu tuổi còn trẻ thì hạ một chức và tiếp tục cho rèn luyện, phấn đấu. Trong 2 năm phấn đấu vẫn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thì tiếp tục đưa vào quy hoạch, tiếp tục đưa vào các vị trí phấn đấu tiếp theo. Làm sai đương nhiên phải xử lý nhưng vẫn tạo cơ hội để khắc phục, phấn đấu.
PV: Nhận diện được những hạn chế đó, từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII tới nay, Đảng ta đã có nhiều đổi mới phương thức lãnh đạo, ban hành nhiều Chỉ thị, Quy định mới... Đồng chí cho biết cụ thể hơn về sự đổi mới này?
Đồng chí Đoàn Văn Báu: Đại hội XIII của Đảng đã xác định một trong ba khâu đột phá quan trọng là hoàn thiện thể chế. Chưa bao giờ câu chuyện xây dựng đội ngũ cán bộ vừa hồng vừa chuyên, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo để đáp ứng được sự nghiệp cách mạng được coi trọng như giai đoạn hiện nay.
Một loạt các quy định, nghị quyết, chính sách liên quan đến công tác cán bộ đã được ban hành, góp phần tránh trùng lặp, chồng chéo, dễ nhận diện, dễ thực hiện, để cán bộ, đảng viên tự soi, tự sửa. Cụ thể như: Quy định 47-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm được sửa đổi thành Quy định 37-QĐ/TW, nêu cao vai trò của người đứng đầu, người có chức vụ càng cao càng phải nêu gương.
Hay Quy định 114 -QĐ/TW về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, đề cập đến câu chuyện chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ. Có nghĩa là công tác cán bộ không được có tiêu cực, cán bộ không chạy chức, chạy quyền, không luồn cúi, làm việc tiêu cực, cán bộ phải trung thực và làm việc tốt. Đặc biệt nhấn mạnh quy định việc sắp xếp, bổ nhiệm cán bộ, đảng viên là con cháu, người nhà của các đồng chí lãnh đạo cấp cao... Đây là bước tiến lớn trong nhận thức của Đảng ta, là những đổi mới rất căn bản.
PV: Như đồng chí đã phân tích, có rất nhiều cám dỗ đối với cán bộ hiện nay, nhất là cán bộ cấp cao. Vậy, theo đồng chí, chúng ta cần làm gì để ngăn chặn, phòng chống những nguy cơ làm ảnh hưởng tới cán bộ?
Đồng chí Đoàn Văn Báu: Cùng với hoàn thiện thể chế thì trong phòng, chống tham nhũng, chúng ta phải nhận diện phòng, chống tiêu cực. Tiêu cực ở đây là sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống mà bắt đầu từ đạo đức. Vì người có đạo đức là người có thể gánh vác được sự nghiệp còn người không có đạo đức đương nhiên là sẽ sa ngã trong bước đi của mình. Đạo đức bây giờ không nói chung chung. Bác Hồ cũng đã nhiều lần nhấn mạnh về đạo đức cách mạng nhưng mỗi một giai đoạn lịch sử thì những chuẩn mực, những giá trị đều được vận dụng, phát triển và bổ sung cho phù hợp với điều kiện mới.
Thời gian gần đây, chúng ta đề cập nhiều đến văn hóa, xác định văn hóa là trụ cột thứ ba cùng với chính trị và kinh tế để phát triển đất nước, là động lực, nguồn lực nội sinh để phát triển, mà cốt lõi của văn hóa là giá trị đạo đức, đạo đức của người cộng sản. Vì vậy, cần tăng cường, đẩy mạnh học và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Theo đó, nhấn mạnh ba nguyên tắc rất quan trọng:
Một là, học Bác là phải nói đi đôi với làm, tức là suy nghĩ thế nào hành động thế ấy. Tránh trường hợp nói một đằng làm một nẻo.
 |
| TS Đoàn Văn Báu: "Chưa bao giờ câu chuyện xây dựng đội ngũ cán bộ vừa hồng vừa chuyên, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo để đáp ứng được sự nghiệp cách mạng được coi trọng như giai đoạn hiện nay" |
Hai là, là xây đi đôi với chống. Chúng ta lấy chống để xây, xây để chống nhưng nền tảng chúng ta là phải xây. Chống phải quyết liệt, thường xuyên. Khi xảy ra việc không thể lơ là, “mắt nhắm mắt mở”, phải nghiêm khắc cảnh tỉnh, răn đe nhưng cũng phải nhân văn, tạo ra sự đồng thuận, để người mắc sai lầm nhận thức, sửa chữa, nhìn thấy con đường tiếp theo của mình để phấn đấu.
Ba là, rèn luyện suốt đời. Nếu không rèn luyện thường xuyên, suốt đời về đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị, cán bộ, đảng viên rất dễ sa vào cám dỗ của vật chất, đồng tiền, tha hóa quyền lực. Rèn luyện, tu dưỡng đạo đức cách mạng là gốc, rễ, nguồn cội cho sức mạnh nội sinh, bảo đảm năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng, là vấn đề cốt lõi mà hiện nay Đảng ta đang tập trung xây dựng.
Thực hiện Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá", Bộ Chính trị đã ban hành Kế hoạch 03, trong đó có một nội dung rất quan trọng, giao cho Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, xây dựng quy định chuẩn mực đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên cho giai đoạn mới.
Ban Tuyên giáo Trung ương đã xác định 3 tiêu chí, gắn với chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên là: Tiêu chí 1: Tận trung với Đảng, tận hiếu với dân. Là phẩm chất đạo đức cần có của cán bộ, đảng viên trong mối quan hệ đối với Đảng, Tổ quốc, Nhân dân. Tiêu chí 2: Tiên phong, gương mẫu, tự soi, tự sửa; cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Là phẩm chất đạo đức cần có của cán bộ, đảng viên trong mối quan hệ đối với bản thân. Tiêu chí 3: Tự lực, tự cường, năng động, sáng tạo; đoàn kết, kỷ cương, nghĩa tình, trách nhiệm. Là phẩm chất đạo đức cần có của cán bộ, đảng viên trong mối quan hệ đối với công việc. Hiện nay, đang trong quá trình xin ý kiến Bộ Chính trị, Ban Bí thư, để ban hành quy định, cho mỗi cán bộ, đảng viên soi chiếu, rèn luyện, phấn đấu, phù hợp với yêu cầu mới.
Cùng với giải pháp nêu trên, việc nghiên cứu, sửa đổi, ban hành các chính sách, chế độ đãi ngộ, lương bổng đối với cán bộ, tạo môi trường cho cán bộ phấn đấu phải được coi là bài toán tổng thể, căn cơ, phấn đấu thực hiện hiệu quả, phù hợp với xu thế và yêu cầu phát triển của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
PV: Vậy theo đồng chí trong thời gian tới chúng ta cần làm gì để tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức?
Đồng chí Đoàn Văn Báu: Như tôi đã nói, điểm then chốt là công tác xây dựng Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo Đảng. Chúng ta đã có riêng một nghị quyết để nâng cao trình độ, nâng cao tầm nhìn để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng. Tiếp đến là việc học tập, quán triệt, nâng cao trình độ nhận thức của các cấp, nhất là cấp ủy Đảng và người đứng đầu về công tác xây dựng Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo Đảng, theo tinh thần 5 rõ:
Một là, là chương trình hành động phải rõ nội dung. Bây giờ làm gì? Các vấn đề xác định có phải là điểm nghẽn, có phải là nút thắt, có phải là những vấn đề mà đụng vào một cái là nó chuyển động không? Những vấn đề bức xúc của Nhân dân đang quan tâm, những vấn đề mà cần phải tháo gỡ…
Hai là, rõ thời gian tổ chức thực hiện. Mọi thứ không thể chung chung mà cần phải chi tiết theo năm, quý, tháng, tuần, thậm chí có thể theo ngày. Ngày hôm nay làm gì? Ngày mai làm gì? Mọi thứ phải rõ ràng.
Ba là, rõ nguồn lực tổ chức thực hiện. Chưa bao giờ chúng ta có một tinh thần mới mà trong Văn kiện Đại hội Đảng XIII đã đề cập là chuẩn bị đầy đủ các nguồn lực để thực hiện và tổ chức thực hiện thành công các Nghị quyết. Nguồn lực ở đây chính là cơ chế phối hợp trên, dưới, trong, ngoài, dọc, ngang như đồng chí Tổng Bí thư nói “trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt”, "tiền hô hậu ủng, nhất hô bá ứng”, “đúng vai thuộc bài”, không dẫm vào chân nhau. Nguồn lực con người là ai? Việc này là của ai? Kinh phí thì do Nhà nước thế nào, xã hội hóa ra sao?... Chúng ta cũng phải xác định rõ.
Bốn là, phân công rõ người chịu trách nhiệm. Tôi nói ví dụ như một đề án thì phải có người chủ trì, có người chịu trách nhiệm. Vì thế, đối với mỗi cơ quan, đơn vị có cấp ủy thì giao cho mỗi cấp ủy phụ trách một đề án. Trách nhiệm hoàn thành đề án đấy thuộc về cấp ủy, sau này dễ đánh giá.
Năm là, đánh giá được hiệu quả. Do đó, phải xây dựng kế hoạch có tính khả thi cao. Điểm quan trọng tôi muốn nói, đó là vai trò của người đứng đầu cấp ủy phải thực sự gương mẫu, có trách nhiệm trong nhận thức và hành động, cán bộ càng cao, càng phải nêu gương và lan tỏa tinh thần cách mạng, có như vậy, việc triển khai và tổ chức thực hiện các nghị quyết, các công tác trong xây dựng Đảng mới đạt hiệu quả như mong muốn.
PV: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!