Chiến thắng Chốt chặn Tàu Ô: 150 ngày đêm rực lửa

Tàu Ô - Xóm Ruộng - “bức tường thép” trên đường 13

Trong chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972 trên chiến trường Đông Nam bộ, Bộ Tư lệnh Miền sử dụng 3 sư đoàn bộ binh (Sư đoàn 5, Sư đoàn 7 và Sư đoàn 9) và lực lượng vũ trang Bình Phước tham gia chiến dịch. Sư đoàn 7 và lực lượng vũ trang Bình Phước được giao nhiệm vụ chốt chặn Tàu Ô (nay thuộc thị trấn Tân Khai, huyện Hớn Quản) kết hợp đánh vận động, sau đó chuyển sang chiến đấu phòng ngự khu vực đã chia cách địch trên Đường 13. Nhiệm vụ là tấn công, ngăn chặn địch trên Đường 13 dài gần 20km (đoạn từ phía nam Bình Long đến phía bắc Chơn Thành) trọng điểm là khu vực Tàu Ô để quân ta giải phóng Lộc Ninh và tiến công thị xã An Lộc.

Chiến thắng chốt chặn Tàu Ô trên Đường 13 đã làm cho Mỹ - ngụy Sài Gòn thiệt hại nặng nề. Trong ảnh: Xe bọc thép của địch bị phá hủy khi tiến công đánh phá chốt chặn Tàu Ô. (Ảnh tư liệu)

Thực hiện phương châm chỉ đạo chiến dịch “chốt cứng, chặn đứng” kết hợp giữ vững trận địa dài ngày và ngăn không cho địch dùng xe tăng, xe cơ giới vượt qua chốt chặn Tàu Ô, lấy thế trận bao vây, chia cắt, chặn bộ binh, cơ giới địch lên tăng viện và không cho địch tháo chạy về Sài Gòn…, cụm chốt chặn chiến dịch trên đường 13 (Tàu Ô) có vị trí đặc biệt quan trọng trong chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972.

Lựa chọn Tàu Ô để lập chốt chặn vì nơi này có suối Tàu Ô, có cống to, xe tăng của địch không thể vượt qua được. Do vậy, Bộ Tư lệnh Miền đưa Sư đoàn 7 mà chủ lực là Trung đoàn 209 và lực lượng vũ trang Bình Phước vào chốt ngay cống Tàu Ô, với quyết tâm giữ Đường 13. Tuyến đường này có ý nghĩa chiến lược quan trọng, do áp sát Sài Gòn, có giữ được Đường 13 thì chúng ta mới giữ được địa bàn Lộc Ninh, đảm bảo và đưa Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam về căn cứ cách mạng. Do vậy, Tàu Ô – Xóm Ruộng trở thành khu vực trọng điểm giành giật giữa ta và địch trong chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972. Cụm chốt chặn Tàu Ô đã đánh dấu bước phát triển mới, sáng tạo về chiến thuật chốt chặn của quân giải phóng, đó là “Chốt chặn kết hợp vận động tiến công”.

Chiến thắng chốt chặn Tàu Ô trong chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972

Để khơi thông Đường 13, địch huy động toàn bộ lực lượng của các sư đoàn 18, 21, 25, lữ đoàn 15 tăng thiết giáp, 1 lữ đoàn lính dù và sử dụng hơn 35.000 quả đạn pháo 105mm, 155mm, đánh phá trận địa ta. Trong 3 ngày đầu (từ 5-4 đến 8-4-1972), địch dùng hai phi đội máy bay chiến thuật với 200 lần đánh và yểm trợ cho bộ binh tấn công vào Tàu Ô. 

Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam khắc phục địa hình, đưa xe tăng tham gia Chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972. (Ảnh tư liệu)

Trên cơ sở phân tích tình hình chiến sự, lực lượng của địch, Bộ Tư lệnh Miền hạ quyết tâm cao và huy động, bố trí 3 sư đoàn bộ binh chủ lực (Sư đoàn 5, Sư đoàn 7, Sư đoàn 9) cùng với sự tăng cường của các đơn vị, lực lượng vũ trang Bình Phước.

Đúng 5 giờ 30 phút, ngày 5-4-1972, Sư đoàn 5 quân giải phóng mở trận tấn công mãnh liệt vào cụm cứ điểm Lộc Ninh - trọng điểm chính của chiến dịch Nguyễn Huệ. Phối hợp với chiến trường Lộc Ninh, các lượng vũ trang và du kích Bình Long cùng với quân chủ lực tấn công và làm tan rã hoàn toàn các cứ điểm quân sự xung yếu của địch trên Đường 13. Sư đoàn 7 triển khai chiếm lĩnh dọc Đường 13 từ ngã ba Đồng Tâm đến thị trấn Chơn Thành, kết hợp với Huyện đội Chơn Thành, Huyện đội Hớn Quản gỡ một số đồn bảo an ở ngoại vi thị xã.

Ở phía bắc thị xã An Lộc, Sư đoàn 9 cùng với du kích và lực lượng bộ binh tỉnh, huyện tiến công vào căn cứ Téc Ních và cứ điểm Phú Lố. Trong nội ô thị xã, ta liên tiếp pháo kích, giam chân địch trong các đồn bót. Trước sức tấn công mạnh liệt của quân giải phóng, lại không được tăng viện, địch buộc phải bỏ Lộc Ninh để dồn sức phòng thủ Bình Long. Ngày 7-4-1972, Lộc Ninh được hoàn toàn giải phóng.

Sư đoàn 5 tiến công Chi khu Lộc Ninh năm 1972.(Ảnh tư liệu)

Mất Lộc Ninh, thị xã An Lộc bị bao vây, Mỹ - ngụy dồn lực lượng cả ba vùng chiến thuật và phần lớn quân chủ lực ngụy ở Nam bộ để đối phó với ta trên vùng đông bắc Sài Gòn, giữ lấy thị xã Bình Long, song Bộ Tư lệnh chiến dịch vẫn quyết tâm giải phóng bằng được thị xã An Lộc. Từ ngày 7 đến 13-4-1972, trong khi quân giải phóng bao vây thị xã An Lộc, lực lượng du kích, các đội công tác huyện và du kích các xã tập trung đánh trung đội bảo an đóng tại Xacoxuyt (Xa-cô-xít), truy bắt bọn tề điệp, phá rã bộ máy kìm kẹp của địch. Một bộ phận vũ trang huyện Hớn Quản và du kích Phước An chỉ huy trung đội dân vệ ấp chiến lược Tổng Cui đứng lên phá tan ấp chiến lược Tổng Cui. Ở Sóc Gòn, du kích diệt được 40 tên địch. 

Khi các đơn vị chủ lực tiến công vào thị xã, tiểu đoàn 368 của tỉnh và lực lượng vũ trang huyện Hớn Quản tấn công bót cảnh sát Quản Lợi, kêu gọi dân vệ, bảo an ra hàng. Đặc biệt trong các ngày 21, 22-4-1972, bộ đội đặc công tỉnh và du kích cùng với Trung đoàn 14 (Sư đoàn 7) và Trung đoàn 1 (Sư đoàn 5) chủ lực Miền, tấn công chiếm lại Núi Gió và cao điểm 169, diệt phần lớn tiểu đoàn 6 dù và ban chỉ huy lữ đoàn dù. Ở Tân Khai, Xa Cam, Xa Cát, các mũi tấn công cùng du kích phát động quần chúng nổi dậy diệt ác, phá kìm, gọi binh sĩ địch ra hàng được 29 phòng vệ dân sự trở về với cách mạng.

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Doanh, nguyên Chính ủy Trung đoàn 141, Sư đoàn 7, nguyên Phó Tư lệnh Chính trị Quân đoàn 4 cùng đồng đội và các cựu chiến binh huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước ôn lại kỷ niệm những ngày tham gia chiến đấu tại Chốt chặn Tàu Ô.

Ngày 13-4-1972, quân giải phóng bắt đầu tiến công thị xã An Lộc, pháo binh các loại đồng loạt bắn phá các mục tiêu quan trọng của địch trong tiểu khu, địch phản kích mạnh bằng những loạt bom, pháo và tấn công từ sau lưng đội hình của quân Giải phóng nhằm giải tỏa áp lực xung quanh thị xã. Ngày 15-5-1972, quân giải phóng mở đợt tiến công mới vào thị xã An Lộc, đột phá vào tuyến phòng thủ nhiều tầng của địch. Từ ngày 16-5-1972, Sư đoàn 7 chủ lực Miền chốt chặn Đường 13 nhằm đẩy lùi và đánh bại âm mưu phản kích giải tỏa Đường 13 của địch, tạo điều kiện cho chiến dịch phát triển tiếp, phục vụ cho việc giữ vững vùng giải phóng phía sau. Sư đoàn 7 đã dựng lên trên Đường 13 một “bức tường thép” với chiều dài gần 20km từ phía nam thị xã An Lộc đến phía bắc huyện Chơn Thành, lấy khu vực Tàu Ô - Xóm Ruộng thuộc Hớn Quản làm khu vực then chốt. Nhiều trận đánh dọc theo các trận địa chốt chặn Tàu Ô diễn ra quyết liệt và kéo dài gần 4 tháng (từ 16-5 đến 28-8-1972). Tàu Ô trở thành cái bẫy thu hút nhiều đơn vị chủ lực của địch đến tham chiến và trở thành ác mộng đối với nhiều sĩ quan chỉ huy cấp sư đoàn, quân đoàn và cả Bộ Tổng tham mưu quân ngụy Sài Gòn. Những trận đánh Tàu Ô, Xóm Ruộng, cống Ông Tề, Tân Khai, Thanh Bình của bộ đội chủ lực tạo điều kiện để du kích địa phương tập trung uy hiếp tề xã, tề ấp và diệt một bộ phận lớn sinh lực địch. Sĩ quan, binh lính địch suy sụp tinh thần chiến đấu, binh lính đào ngũ, rã ngũ tăng lên, đồn bót địch co lại, không dám bung ra hoạt động như trước. 

Chiến thắng của nghệ thuật quân sự tài tình

Chiến dịch Nguyễn Huệ trên chiến trường Lộc Ninh - Bình Long đã góp phần vào thắng lợi của cuộc tập kích chiến lược xuân hè năm 1972, đòn tiến công có ý nghĩa quyết định trên toàn miền Nam buộc địch phải trở lại đàm phán tại hội nghị Paris, cùng với thắng lợi to lớn của quân dân miền Bắc đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ hai mà đỉnh cao là trận “Điện Biên phủ trên không” cuối năm 1972, buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris ngày 27-1-1973. Đây là thắng lợi to lớn của cách mạng Việt Nam, kết quả của 18 năm đấu tranh kiên cường của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta.

Để tưởng nhớ cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 7, quân và dân địa phương trong Chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972 đã hy sinh vì nền độc lập dân tộc, năm 2009, Ban liên lạc cựu chiến binh Sư đoàn 7 đã phối hợp đầu tư xây dựng công trình Tượng đài chiến thắng chốt chặn Tàu Ô tại thị trấn Tân Khai, huyện Hớn Quản, ngay bên quốc lộ 13 .

Kết quả, trải qua 150 ngày đêm chiến đấu tại chốt chặn Tàu Ô (từ ngày 5-4 đến 28-8-1972), Sư đoàn 7 và quân dân Bình Phước đã tổ chức đánh gần 800 trận lớn nhỏ với nhiều hình thức khác nhau như: Đánh phục kích, tập kích, vây ép… tiêu diệt 8.189 tên; bắt 211 tên địch; bắn rơi và phá hủy 119 máy bay các loại; phá hủy 202 xe các loại, 102 khẩu pháo, 20 hầm đạn và nhiên liệu, thu 390 súng các loại. Địch thiệt hại nặng buộc phải rút chạy khỏi khu vực tác chiến.

Có được chiến thắng Tàu Ô là nhờ đường lối chính trị, quân sự đúng đắn của Đảng ta, của Bộ Chính trị Trung ương Đảng Lao động Việt Nam, Quân ủy Trung ương, trực tiếp là Bộ Tư lệnh Miền. Các chỉ thị, nghị quyết của Đảng ở từng giai đoạn cách mạng đã được vận dụng đúng đắn và sáng tạo vào từng điều kiện cụ thể ở địa phương, từ đó đã phát huy được sức mạnh tổng hợp, khơi dậy truyền thống cách mạng, huy động được sức lực và trí tuệ để làm nên chiến thắng.

Chiến thắng Chốt chặn Tàu Ô trên Đường 13 đã làm cho đế quốc Mỹ, ngụy Sài Gòn thiệt hại nặng nề. Làm lung lay học thuyết Ních-xơn và chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” đánh bại từng phần, từng bước ngăn chặn quân địch lấn chiếm hòng bình định và tràn ngập lãnh thổ; củng cố và mở rộng vùng căn cứ cách mạng, tạo tiền đề vững chắc cho quân chủ lực Miền đứng vững trên địa bàn chiến lược Đông Nam Bộ, đảm bảo an toàn cho Sở Chỉ huy Miền và cơ quan đầu não của Đảng đóng trên địa bàn.

Di tích địa điểm chiến thắng “Chốt chặn Tàu Ô” là di tích tiêu biểu, có ý nghĩa giá trị lịch sử to lớn được Bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp loại Di tích lịch sử Quốc gia theo Quyết định số 1205/QĐ-BVHTTDL ngày 29/3/2012.

Bình Phước khát vọng vươn lên là nơi “doanh nghiệp thành công, doanh nhân thành đạt”

Trong 7 tháng đầu năm 2022, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực. Tổng thu ngân sách nhà nước đến 17/8/2022 là 9.296 tỷ đồng, đạt 76% dự toán Bộ Tài chính giao, đạt 65% dự toán điều chỉnh HĐND tỉnh thông qua. Tăng trưởng đạt 6,91%, đứng thứ 2 vùng Đông Nam Bộ và đứng thứ 35 so với cả nước. Năm 2021, GRDP bình quân đầu người đạt 74,9 triệu đồng.

Tuyến đường chiến lược năm xưa, nay vẫn giữ vai trò chiến lược, kết nối giao thương giữa Bình Phước với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và Vương quốc Campuchia. Trong ảnh: Một đoạn tuyến quốc lộ 13 qua khu vực huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước. (Ảnh: Viết Bằng)

Trong quá trình phát triển, lãnh đạo tỉnh Bình Phước luôn quan tâm, sẻ chia, đồng hành, hỗ trợ sự phát triển của doanh nghiệp; tháo gỡ các điểm nghẽn, vướng mắc của doanh nghiệp, nhà đầu tư, tạo sức hút mạnh mẽ. Bình Phước hiện có 13 khu công nghiệp, trong đó 7 khu công nghiệp đã lấp đầy 100%. Chính sách thu hút đầu tư có nhiều đổi mới, quan tâm nhiều hơn đến lợi ích của doanh nghiệp và nhân dân. Từ 2 doanh nghiệp FDI năm đầu tái lập tỉnh (1997), tính đến hết tháng 7/2022, toàn tỉnh đã thu hút được 357 dự án FDI, với tổng vốn hơn 3.383 triệu USD. Dù ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19 trong suốt 2 năm qua, nhưng đến nay Bình Phước đã có 10.286 doanh nghiệp đăng ký hoạt động với số vốn 180.941 tỷ đồng và có 281 hợp tác xã hoạt động hiệu quả.

Giao thông “đi trước mở đường”, Bình Phước đã từng bước tháo “điểm nghẽn” về hạ tầng giao thông, tạo được sự lưu thông, kết nối giữa Tây Nguyên với các tỉnh Bình Dương, Tây Ninh và TP. Hồ Chí Minh; TP. Hồ Chí Minh đến các nước Campuchia, Lào, Thái Lan qua Cửa khẩu quốc tế Hoa Lư; giữa các địa phương trong tỉnh. Đặc biệt, hiện nay, Bình Phước đang khẩn trương triển khai thực hiện dự án đường cao tốc Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) và dự án đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành.

Bình Phước là một trong những tỉnh đi đầu cả nước về đột phá trong cải cách thủ tục hành chính, phát triển chính quyền số, chuyển đổi số. Nhiều chương trình, giải pháp đột phá, tháo gỡ “điểm nghẽn” về thủ tục hành chính đã được tỉnh Bình Phước thực hiện với quyết tâm mãnh liệt, khát vọng xây dựng chính quyền kiến tạo, lấy người dân làm trung tâm, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp là thước đo chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính. 

Bên cạnh đầu tư cơ sở hạ tầng, kết nối giao thông, nâng cao đời sống kinh tế - xã hội, Bình Phước đang tập trung đầu tư vào lĩnh vực du lịch, trọng tâm là phát triển 4 loại hình du lịch thế mạnh của tỉnh gồm: sinh thái, văn hóa, tâm linh và du lịch cuối tuần.

Quốc phòng an ninh, đối ngoại ổn định, quan hệ hợp tác hữu nghị giữa tỉnh Bình Phước với các tỉnh giáp biên thuộc Vương quốc Campuchia và các tỉnh Nam Lào ngày càng phát triển tốt đẹp. Bình Phước đăng cai tổ chức thành công Chương trình giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam - Campuchia lần thứ nhất giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Campuchia và Lễ kỷ niệm 45 năm “Con đường tiến tới đánh đổ chế độ diệt chủng Pol Pốt” của Thủ tướng Campuchia Hun Sen.

Với tiềm năng và lợi thế hiện có, cũng như những định hướng chiến lược phát triển phù hợp trong thời gian tới, cộng với khát vọng mạnh mẽ, Bình Phước sẽ nâng tầm vị thế và đóng góp cho sự phát triển chung của cả nước. Phấn đấu đến 2030, Bình Phước trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại, là “điểm đến hấp dẫn”, một trong những động lực phát triển của vùng Đông Nam Bộ. Và đến năm 2045, Bình Phước trở thành tỉnh phát triển, giàu mạnh, văn minh.

Sau 50 năm chiến thắng chốt chặn Tàu Ô, Bình Phước hôm nay tự hào về sự đổi thay đang phát triển vững bước đi lên. Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Bình Phước đã và đang phát huy truyền thống cách mạng, tiềm năng, thế mạnh của địa phương, khơi dậy sức dân thành động lực, khát vọng vươn lên, luôn thực hiện phương châm hành động: Doanh nghiệp thành công, doanh nhân thành đạt, tỉnh phát triển. Bình Phước sẽ trở thành “điểm đến hấp dẫn, nơi đáng sống” trong tương lai gần./.

Vũ Tiến Điền  Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bình Phước