Sứ mệnh của nhà giáo là kiến tạo những giá trị cao đẹp cho con người

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn.

PV: Nhân kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam, là Tư lệnh ngành, xin Bộ trưởng có thể chia sẻ về vai trò của nhà giáo có ý nghĩa như thế nào trong quá trình đổi mới giáo dục đang diễn ra hiện nay?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Đất nước đang đặt ra những mục tiêu phát triển trở thành một nước công nghiệp có thu nhập khá, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện. Đó là mục tiêu rất lớn của quốc gia và để đạt được mục tiêu đó, phát triển con người và phát triển nguồn nhân lực được xem là một trong ba giải pháp đột phá chiến lược. Trong bối cảnh ấy, ngành Giáo dục đứng trước những trọng trách, yêu cầu, thách thức và cơ hội rất lớn. Bởi để thực hiện thành công đột phá chiến lược về phát triển con người và phát triển nguồn nhân lực, giáo dục và đào tạo đóng vai trò cốt yếu.

Đất nước ta có truyền thống "tôn sư trọng đạo", vốn đặt nhà giáo ở vị trí rất tôn nghiêm, cao cả. Nghề giáo luôn nhận được sự tôn trọng của toàn xã hội. Trong các điều kiện bình thường, giáo dục con người, cung cấp nhân lực phát triển xã hội đã là nhiệm vụ vinh quang, và trong những thời khắc, khó khăn, thách thức lớn cần vượt lên của công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo như hiện nay thì nhiệm vụ ấy càng trở nên vinh quang hơn.

Trong chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo tới 2030 và tầm nhìn tới 2045, và trong nhiều quan điểm chỉ đạo mang tính chiến lược khác, ngành Giáo dục coi phát triển lực lượng nhà giáo là yếu tố nền tảng, then chốt, quyết định sự thành công của đổi mới và phát triển giáo dục, phát triển việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Đội ngũ nhà giáo cần đủ về số lượng, có trình độ, năng lực, kỹ năng tốt, đủ để giáo dục một lớp người Việt Nam mới, vừa phát triển một cách toàn diện về đạo đức, nhân sinh, tinh thần thể chất, vừa là nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Đội ngũ nhà giáo cần được chăm lo, được tôn vinh đúng như vị trí vốn có và cần có.

Để có được thế hệ người Việt Nam mới với những phẩm chất, năng lực mới trong giai đoạn hội nhập quốc tế và thích ứng với nền công nghiệp 4.0 thì giáo dục và đào tạo cần phải ra sức đổi mới. Trên thực tế, ngành Giáo dục đang trong giai đoạn chuyển đổi theo tinh thần Nghị quyết 29 của Đảng là đổi mới căn bản, toàn diện, trong đó, có hai nhiệm vụ lớn là thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 và đổi mới quản trị đại học, thực hiện tự chủ đối với hệ thống giáo dục đại học. Từ hệ thống phổ thông đến hệ thống đại học đều đặt ra các nhiệm vụ đổi mới và nâng cao chất lượng.

Trong các giải pháp cần triển khai, thực hiện, giải pháp có vai trò trụ cột, mang tính chất đột phá là phát triển đội ngũ các nhà giáo, dựa vào lực lượng nhà giáo, phát huy trách nhiệm của lực lượng nhà giáo; lấy việc đổi mới phương pháp, tư duy của đội ngũ nhà giáo là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Chưa bao giờ lực lượng nhà giáo được đặt trước một trách nhiệm, sứ mệnh vinh quang như hiện nay và cùng với đó, thách thức cũng lớn lao hơn bao giờ hết.

Trường THPT Chuyên Biên Hòa (Hà Nam) kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam. Ảnh minh họa: VA

PV: Tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng có bày tỏ mong muốn Đảng, Nhà nước ưu tiên xem xét việc tăng lương, phụ cấp ưu đãi cho giáo viên, đặc biệt là giáo viên mầm non, tiểu học, và đây được coi đây là vấn đề cấp bách. Vì sao ngành Giáo dục lại đặt nhiệm vụ chăm lo cho nhà giáo là một trong những nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Nghề nhà giáo được coi là nghề cao quý, nghề vinh quang, điều đó có từ truyền thống. Sở dĩ dân tộc ta tôn vinh nhà giáo, bởi truyền thống quý trọng đạo nghĩa, trọng học, đề cao tri thức. Chăm lo cho nhà giáo là chăm lo cho giáo dục, để phát triển giáo dục, phát triển giáo dục để phát triển con người và phát triển đất nước.

Sự thành bại của công cuộc đổi mới giáo dục mà Đảng, Quốc hội, Chính phủ đang triển khai có can hệ tới việc thành bại của công cuộc đổi mới quốc gia, mà yếu tố quyết định thành công hay không thì đội ngũ nhà giáo có vai trò quyết định. Vì vậy, sự quan tâm một cách cụ thể đội ngũ nhà giáo không chỉ là chính sách xã hội, thể hiện một truyền thống văn hóa, mà thực chất nó là thể hiện một quan điểm phát triển và sự tính toán mang tính thực tế nhất cho phát triển đất nước.

Trước tình trạng giáo viên nghỉ việc, chuyển việc thời gian qua, Bộ GD&ĐT đang tiến hành nhiều giải pháp, trong đó có giải pháp tiến hành rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, thể chế, chính sách liên quan đến nhà giáo. Trong đó vấn đề tăng lương, nâng phụ cấp ưu đãi, nhất là cho giáo viên mầm non, tiểu học phải được thực hiện một cách cấp bách để giải quyết được đời sống cho các giáo viên, với tinh thần “có thực mới vực được đạo”. Đó là việc chúng tôi đang đề xuất, kiến nghị. Trong đó, nếu tốt nhất có thể tăng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên mầm non tương tự như phụ cấp ưu đãi của y tế cấp cơ sở, nếu không thì cũng tối thiểu tăng 35% lên 70% ngang với mức ưu đãi cũ của y tế cơ sở.

Để giảm áp lực cho nghề giáo, ngành Giáo dục sẽ tiếp tục quan tâm cải thiện môi trường làm việc, tăng cường quản trị trường học, điều lệ nhà trường và nâng cao văn hóa học đường. Môi trường làm việc thuận lợi cũng là một yếu tố quan trọng để thầy cô giáo phát huy tốt năng lực, sở trường và thực hiện tốt trách nhiệm của nhà giáo.

Một điểm quan trọng nữa là cải thiện môi trường làm việc và hỗ trợ về mặt chuyên môn cho giáo viên. Đặc biệt, về phía xã hội, phụ huynh, học sinh có sự chia sẻ, đồng hành với giáo viên. Nhà giáo cố gắng, phụ huynh, xã hội cũng cần sự chia sẻ và sự chia sẻ này cũng là tốt cho học sinh.

PV: Nhân kỷ niệm ngày vui của ngành, Bộ trưởng có điều gì muốn gửi tới đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong cả nước?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Ngành Giáo dục và đào tạo đang đứng trước những yêu cầu, nhiệm vụ lớn, trọng trách nặng nề mà thực hiện trong bối cảnh toàn xã hội trong giai đoạn chuyển đổi. Có những thách thức đối với đội ngũ giáo viên trong quá trình chuyển đổi của xã hội. Trong bối cảnh đó, hơn bao giờ hết, nhà giáo cần phải bám vững chắc vào chỗ dựa quan trọng của nghề nghiệp, đó là sứ mệnh kiến tạo các giá trị cao đẹp cho con người. Lấy chỗ dựa đó làm sự động viên tinh thần. Nói như trong truyền thống là  “Tôn sư trọng đạo” thì đó là tinh thần của “đạo”. Tức là sự rèn luyện của con người.

Sở dĩ từ xưa đến nay, nghề giáo được tôn vinh là vì kiến tạo những giá trị đó. Mong rằng nhà giáo chúng ta trong bất kỳ hoàn cảnh nào, trong bất kỳ thách thức nào cũng cố gắng vượt qua được những thách thức, những khó khăn để tiếp tục theo đuổi mục tiêu của nghề nghiệp, thực hiện cho được sứ mệnh của nghề nghiệp.

Bộ GD&ĐT, cũng như các thầy cô giáo luôn mong muốn xã hội có sự quan tâm nhiều hơn, quan tâm một cách thiết thực hơn, sự chia sẻ một cách cụ thể hơn đối với nhà giáo trong công việc. Nhưng trước hết để có được sự chia sẻ, sự tôn vinh từ phía xã hội thì chính chúng ta phải làm thật tốt các công việc của mình. Đó là điều kiện tiên quyết để chúng ta khẳng định giá trị bền vững của nghề nghiệp, giá trị tốt đẹp bền vững của nhà giáo, lấy điều đó để giải thích với xã hội, điều chỉnh xã hội.

PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!