Sơn La là tỉnh miền núi phía Tây Bắc của Việt Nam, nằm cách Thủ đô Hà Nội 320 km trên trục Quốc lộ 6. Tỉnh có diện tích 14.109,83 km² đứng thứ 3 cả nước. Phía Nam của tỉnh tiếp giáp với tỉnh Thanh Hóa và tỉnh Hủa Phăn (Huaphanh) - Lào, phía Tây Nam giáp tỉnh Luông Pha Bang (Luangprabang) - Lào. Sơn La có đường biên giới quốc gia Việt Nam - Lào dài khoảng 274,065 km, với 06 huyện biên giới: Mộc Châu, Vân Hồ, Yên Châu, Mai Sơn, Sông Mã và Sốp Cộp với 17 xã giáp biên và có trên 90 nghìn nhân khẩu tại các xã biên giới. Tỉnh có Sơn La có 1 cửa khẩu quốc tế là cửa khẩu Lóng Sập (huyện Mộc Châu), 1 cửa khẩu quốc gia là cửa khẩu Chiềng Khương (huyện Sông Mã), 2 cửa khẩu phụ là cửa khẩu phụ Nà Cài (huyện Yên Châu) và cửa khẩu phụ Nậm Lạnh (huyện Sốp Cộp) và 07 đường mòn, lối mở.
Với đặc thù là tỉnh có đường biên giới dài giáp CHDCND Lào, đến nay Sơn La có quan hệ hợp tác toàn diện với 09/18 tỉnh của nước CHDCND Lào, gồm: Hủa Phăn, Luông Pha Bang, Bò Kẹo, U Đôm Xay, Phông Sa Lỳ, Luông Nặm Thà, Xay Nhạ Bu Ly, Xiêng Khoảng, Xay Sổm Bun. Tỉnh Sơn La đang duy trì tốt mối quan hệ hữu nghị giữa tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào và đã có nhiều hoạt động ngoại giao, giao lưu trên các lĩnh vực về văn hóa, kinh tế, thương mại, dịch vụ, giáo dục,… một số hoạt động hỗ trợ đầu tư, hợp tác trong phát triển thương mại đang dần hình thành và bước đầu có nhiều kết quả tốt đẹp. Tuy hoạt động thương mại biên giới giữa Sơn La với các tỉnh của nước CHDCND Lào còn gặp nhiều hạn chế, nhưng đã góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy sản xuất, lưu thông hàng hoá đáp ứng nhu cầu cho sản xuất và đời sống của cư dân biên giới.
 |
| Chợ biên giới Chiềng Khương. |
Nhận thấy việc thúc đẩy hạ tầng thương mại biên giới giữa Sơn La và các tỉnh Bắc Lào sẽ góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tỉnh Sơn La đã quan tâm và có nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy hoạt động trao đổi, mua bán hàng hoá của cư dân khu vực biên giới.
Theo Kế hoạch thực hiện Chương trình phát triển hạ tầng thương mại biên giới đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 do UBND tỉnh Sơn La ban hành, mục tiêu đặt ra là thúc đẩy hợp tác, phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh giáp biên giới của Lào; thu hút và xã hội hóa đầu tư xây dựng và phát triển hạ tầng thương mại biên giới.
Trong đó chú trọng thu hút đầu tư các trung tâm, khu tổ hợp dịch vụ logistics tại khu vực cửa khẩu Lóng Sập, Chiềng Khương nhằm hoàn thiện cơ sở hạ tầng tại các khu vực cửa khẩu; khuyến khích phát triển đội ngũ thương nhân tham gia hoạt động kinh doanh; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác phát triển thương mại biên giới; xây dựng cơ sở dữ liệu về phát triển thương mại biên giới.
Kế hoạch này được kỳ vọng sẽ góp phần phát triển hạ tầng thương mại khu vực biên giới, tăng cường giao thương giữa Sơn La và các địa phương lân cận của nước bạn Lào.
Phát triển hạ tầng và thương mại biên giới trong những năm qua cũng đã góp phần lớn trong việc duy trì ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại khu vực biên giới Việt Nam - Lào. Trong đó, công tác quản lý, theo dõi xuất nhập cảnh người và phương tiện của lực lượng Bộ đội Biên phòng tại các chợ biên giới cũng đã được duy trì một cách ổn định, có hiệu quả.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Sơn La đang có 05 xã khu vực biên giới đã được đầu tư xây dựng chợ gồm: Xã Chiềng Khương - huyện Sông Mã, xã Phiêng Khoài - huyện Yên Châu; xã Chiềng Sơn - Huyện Mộc Châu, xã Mường Lạn - huyện Sốp Cộp, xã Chiềng Khừa - huyện Mộc Châu. Trong đó có 02 chợ (Chợ Chiềng Khừa và chợ Mường Lạn) hoạt động không hiệu quả nên đã chuyển đổi mục đích sử dụng và 03 chợ đang hoạt động (Chợ Chiêng Khương, Chợ Phiêng Khoài, Chợ Chiêng Sơn). 12 xã còn lại đã được quy hoạch chợ tuy nhiên do điều kiện kinh tế hạn chế, dân cư thưa thớt nên chưa được đầu tư xây dựng chợ, mà mới chỉ có các điểm họp chợ tự phát với số lượng người mua bán, trao đổi hàng hóa ít.
Số lượng thương nhân thường xuyên kinh doanh, buôn bán tại các chợ biên giới trung bình từ 30 đến 50 hộ. Cán bộ, nhân viên cửa khẩu luôn thực hiện tốt quy trình thủ tục, kiểm tra, kiêm soát, giám sát việc xuất, nhập cảnh, tạo điêu kiện thuận lợi cho lưu thông biên giới theo đúng quy định của pháp luật mỗi nước, qua đó phối hợp kiểm tra, kiểm soát xuất, nhập khẩu đảm bảo đúng nguyên tắc, thủ tục.
Thời gian tới tỉnh Sơn La sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, tiếp tục duy trì thường xuyên các chuyến thăm, tiếp xúc, làm việc; tăng cường, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc phòng, an ninh, hợp tác giữa các địa phương hai nước...; khẳng định quyết tâm nâng tầm hợp tác kinh tế tương xứng với tổng thể quan hệ đặc biệt giữa hai nước, đặc biệt là thúc đẩy thương mại cửa khẩu. Tiếp tục quan tâm quy hoạch, đầu tư hạ tầng kết cấu giữa Sơn La và các tỉnh của nước bạn Lào, đặc biệt là hệ thống hạ tầng giao thông thương mại tại các khu vực cửa khẩu, lồng ghép giữa đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu với xây dựng ổn định đời sống dân cư vùng biên giới./.