Kế thừa tư tưởng “dân là gốc” trong lịch sử dân tộc và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử, xuất phát từ thực tiễn cách mạng, trực tiếp là thực tiễn xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt cho công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, ngay từ rất sớm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hình thành tư tưởng và trực tiếp chăm lo xây dựng Quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Người khẳng định: “Quân đội ta là quân đội nhân dân, do dân đẻ ra, vì dân mà chiến đấu, yêu nước, yêu dân”; Người luôn quan tâm chỉ bảo cán bộ, chiến sĩ phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, xây dựng phẩm chất, đạo đức của người quân nhân cách mạng trong quan hệ, giao tiếp với nhân dân. Ngay từ tháng 3-1947, Người đã nêu ra những điều cần phổ biến ngay và thường xuyên tới bộ đội: “3. Không động đến một cái kim, một sợi chỉ của dân. 4. Khi đến đóng, lúc kéo đi, phải giữ gìn nhà, vườn của dân cho sạch sẽ. 5. Nói năng cử động phải giữ lễ phép, phải kính người già, yêu trẻ con...”. Đây là những nội dung cốt lõi để hình thành nên phẩm chất, đạo đức của người quân nhân cách mạng, xây dựng nên phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” và để Quân đội ta là quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm bộ đội diễn tập (năm 1957)
Hiện nay, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta đang đứng trước những thời cơ và thách thức đan xen. Tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Các thế lực thù địch tăng cường chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội với những chiêu thức thâm độc hòng xuyên tạc, phủ nhận bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, kích động, chia rẽ mối quan hệ đoàn kết, gắn bó mật thiết giữa Quân đội với nhân dân. Nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia, chủ quyền biển, đảo đang đứng trước những yêu cầu mới. Trước tình hình đó, Quân đội càng phải thể hiện rõ vai trò nòng cốt trong bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, bảo vệ thành quả cách mạng. Để hoàn thành trọng trách vẻ vang, nhiệm vụ thiêng liêng đó, chúng ta cần vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm tiếp tục xây dựng Quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Theo đó, cần tập trung thực hiện một số giải pháp sau:
Một là, giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong quá trình xây dựng Quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Tư tưởng về quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân là biểu hiện của tầm cao trí tuệ Hồ Chí Minh; là phương hướng để Đảng ta vận dụng vào lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Quân đội lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi giai đoạn cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, “trọng dân” không chỉ là tôn trọng nhân dân, mà còn phải tôn trọng sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước, tôn trọng, giúp đỡ các cấp ủy và chính quyền địa phương. Tại Hội nghị cán bộ cao cấp toàn quân (ngày 20-3-1958), Người nhấn mạnh: “Phải đoàn kết quân, chính, Đảng. Quân đội phải tôn trọng sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, phải giúp đỡ các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương”. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề này, bất luận trong hoàn cảnh, điều kiện nào, cũng phải “Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng”. Đây là yếu tố cơ bản, có ý nghĩa quan trọng bậc nhất, quyết định bản chất cách mạng, phương hướng, mục tiêu chiến đấu của Quân đội, bảo đảm cho Quân đội tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, thực sự là quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Trong tình hình hiện nay, để giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong quá trình xây dựng Quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, cần tập trung xây dựng Đảng bộ Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; gương mẫu thực hiện hiệu quả Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI, XII và Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng Đảng với bảo vệ Đảng, không để “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu “phi chính trị hóa” Quân đội của các thế lực thù địch. Cần đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, giữ nghiêm kỷ luật của Đảng. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cấp, phải luôn luôn “tự soi, tự sửa” để trong bất cứ hoàn cảnh nào, khó khăn, phức tạp đến đâu thì phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” vẫn được giữ vững; thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện; đấu tranh có hiệu quả trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, làm cho Quân đội ta ngày càng mạnh hơn, trưởng thành hơn, mãi mãi xứng đáng là “Bộ đội Cụ Hồ”, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Hai là, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ về giữ vững và tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Quân đội với nhân dân.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội của nhân dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà phục vụ và chiến đấu. Đây là quan điểm chỉ rõ bản chất và cội nguồn sức mạnh của Quân đội ta. Vì vậy, trong tình hình mới hiện nay, cần giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân thấy rõ, nhân dân là nền tảng, là gốc rễ của Quân đội. Quân đội muốn vững mạnh thì phải biết dựa vào cái gốc, cái nền tảng ấy, như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Gốc có vững cây mới bền. Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”. Cần giáo dục để mọi cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân thấm nhuần lời căn dặn của Người: “Dân như nước, quân như cá. Phải làm cho dân hết sức giúp đỡ mình thì mình mới đánh thắng giặc”. Trong tình hình hiện nay, cán bộ, chiến sĩ quân đội còn phải tích cực tham gia bảo vệ, giữ gìn trật tự, an ninh, giữ yên cuộc sống bình yên cho nhân dân; giúp nhân dân xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế, gieo “cái chữ”, đưa khoa học, kỹ thuật đến với người dân ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; giúp nhân dân phòng, chống thiên tai, nhất là phòng, chống bão, lụt... Nếu tất cả cán bộ, chiến sĩ đều quán triệt và làm tốt những điều ấy trong tình hình hiện nay thì chắc chắn sẽ được dân tin, dân phục, dân yêu và thực sự là quân đội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Ba là, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận trong tình hình mới.
Hiện nay, công tác dân vận của Quân đội cần tập trung thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là: tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, đồng thời tham gia phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương; giữ vững và tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân - dân, phát huy bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới, nâng cao ý thức “vì nhân dân phục vụ” cho cán bộ, chiến sĩ. Cùng với đó, tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước để xây dựng quê hương, đất nước. Chú trọng nâng cao trách nhiệm, trình độ, năng lực tiến hành công tác dân vận của đội ngũ cán bộ, chiến sĩ dân vận ở cơ sở. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, quản lý, sử dụng đội ngũ cán bộ dân vận là con em đồng bào các dân tộc thiểu số, đồng bào theo đạo và đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo, địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh. Cùng với đó, các đơn vị quân đội còn phải tích cực, chủ động giúp đỡ chính quyền và nhân dân địa phương giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; luôn là lực lượng đi đầu ở những nơi khó khăn, gian khổ nhất; sát cánh cùng nhân dân trong phòng, chống bão, lũ, thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng, phát triển kinh tế. Tiếp tục phối hợp thực hiện tốt các cuộc vận động lớn, như “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Ngày vì người nghèo”, “Chung sức xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, góp phần ổn định đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
Bốn là, phát huy vai trò nòng cốt của Quân đội trong xây dựng “thế trận lòng dân”, nền quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân.
Xây dựng, phát huy sức mạnh của “thế trận lòng dân” và xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân vững mạnh toàn diện, ngày càng hiện đại là một chủ trương chiến lược quan trọng của Đảng và Nhà nước. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị, trong đó Quân đội nhân dân giữ vai trò nòng cốt. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra: “Ở trong xã hội, muốn thành công phải có ba điều kiện là: thiên thời, địa lợi và nhân hòa. Ba điều kiện ấy đều quan trọng cả. Nhưng thiên thời không quan trọng bằng địa lợi, mà địa lợi không quan trọng bằng nhân hòa”. “Nhân hòa” nghĩa là tất cả mọi người đều nhất trí, là sự đồng lòng của toàn dân. Nhờ “thế trận lòng dân” mà “đúc thành một bức tường đồng xung quanh Tổ quốc”, và “Không quân đội nào, không khí giới nào có thể đánh ngã được tinh thần hy sinh của toàn thể một dân tộc”.
Để xây dựng “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng vững chắc xây dựng nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân theo chủ trương của Đảng, đòi hỏi các cơ quan, đơn vị, nhất là cơ quan quân sự địa phương các cấp tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 22-9- 2008, của Bộ Chính trị “Về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới”; Nghị định số 21/2019/ NĐ-CP, ngày 22-2-2019, của Chính phủ “Về khu vực phòng thủ” gắn với thực hiện Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Chiến lược Quốc phòng Việt Nam, Chiến lược Quân sự Việt Nam, Luật Quốc phòng năm 2018, các chiến lược chuyên ngành và Luật Lực lượng dự bị động viên năm 2019... Chủ động tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương và phối hợp với các lực lượng đẩy mạnh xây dựng “thế trận lòng dân” và nền quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc. Thực hiện tốt chức năng quản lý về quốc phòng; đẩy mạnh xây dựng, nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu kinh tế - quốc phòng nhằm góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo nền tảng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Theo BTSHCB- Số 11/2024