Thực tiễn cách mạng chỉ ra rằng, thanh niên là một lực lượng quan trọng trong các phong trào yêu nước, đòi hỏi phải có một tổ chức riêng để tập hợp, giáo dục và rèn luyện. Việc thành lập một tổ chức thanh niên có hệ thống chặt chẽ là điều tất yếu để phát huy sức mạnh to lớn của tuổi trẻ cho mục tiêu giải phóng dân tộc. Chính vì thế, tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương lần thứ II (họp từ ngày 20 đến 26/3/1931), Trung ương Đảng đã quyết định thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương.
Năm 1960, được sự đồng ý của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Chính trị, Đại hội Đoàn Thanh niên toàn quốc lần thứ III đã chính thức lấy ngày 26/3 làm Ngày thành lập Đoàn. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong phong trào thanh niên Việt Nam nói chung và tổ chức Đoàn nói riêng.
 |
| Chủ tịch Hồ Chí Minh với thanh niên của Đoàn đại biểu Nam Bộ (Tháng 10 năm 1949) |
Trải qua các giai đoạn cách mạng, Đảng luôn coi vấn đề vận động thanh niên là một công tác mang tầm chiến lược, có ý nghĩa quyết định đến tương lai của quốc gia, dân tộc. Nghị quyết 25-NQ/TW Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương Khóa X ngày 25/7/2008 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã nêu 5 quan điểm chỉ đạo quan trọng về thanh niên và công tác vận động thanh niên:
Một là, thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo, phát triển,thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất nước.
Thứ hai, chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người “vừa hồng vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quan trọng của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, gia đình, nhà trường và xã hội.
Thứ ba, Đảng lãnh đạo công tác thanh niên và trực tiếp lãnh đạo Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Xây dựng Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước. Đảng đề ra đường lối, chủ trương định hướng cho thanh niên hành động, xác định các chuẩn mực cho thanh niên phấn đấu; xây dựng các tấm gương điển hình tiêu biểu cho thanh niên học tập và noi theo.
Thứ tư, Nhà nước quản lý thanh niên và công tác thanh niên; thể chế hoá đường lối, chủ truơng của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên thành pháp luật chính sách, chiến lược, chương trình hành động và cụ thể hoá trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh hằng năm của các cấp, các ngành.
Thứ năm, sự nỗ lực học tập, rèn luyện và phấn đấu không ngừng của thanh niên theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là yếu tố quan trọng để xây dựng thế hệ thanh niên thời kỳ mới. Mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên là nội dung quan trọng của công tác đoàn để giáo dục, bồi dưỡng, động viên và phát huy vai trò thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (2021) cũng đánh giá cao vị trí, vai trò của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, đồng thời xác định phương hướng vận động thanh niên trong giai đoạn hiện nay là: “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên, nêu cao tinh thần trách nhiệm với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hòa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ” . Đồng thời, Đảng cũng xác định phải tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Quán triệt quan điểm chi đạo của Đảng vào thực tiễn địa phương, thời gian qua Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần thúc đẩy phong trào thanh niên, nâng cao tinh thần xung kích, tình nguyện của thế hệ trẻ.
Trước hết, công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị - tư tưởng được triển khai đồng bộ, hiệu quả. Tỉnh đoàn đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quán triệt, học tập Nghị quyết, tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh và giáo dục truyền thống cách mạng. Trong năm, đã có hơn 12.000 lượt đoàn viên tham gia các hoạt động tuyên truyền, học tập lý luận chính trị, qua đó nâng cao nhận thức, định hướng tư tưởng đúng đắn cho đoàn viên, thanh niên.
Phong trào "Thanh niên tình nguyện" tiếp tục được phát huy mạnh mẽ với nhiều hoạt động thiết thực. Trong năm 2024, Tỉnh đoàn đã triển khai các chiến dịch tình nguyện cao điểm như Xuân tình nguyện, Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè, Ngày chủ nhật xanh... Kết quả, hơn 50.000 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia các hoạt động tình nguyện, hỗ trợ hơn 3.000 hộ gia đình chính sách, trao tặng hơn 5.000 suất quà cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, tổ chức 126 buổi tuyên truyền về an toàn giao thông và bảo vệ môi trường.
 |
| Đoàn viên thanh niên khi tham gia hoạt động tình nguyện được lưu lại để cập nhật lên Bản đồ số hóa về công trình tình nguyện. |
Công tác chuyển đổi số cũng là điểm sáng nổi bật trong năm qua. Tỉnh đoàn đã triển khai các công trình thanh niên ứng dụng công nghệ số như "Bản đồ số thanh niên tình nguyện", "Bảng thông tin số hóa tại địa chỉ đỏ" và hệ thống quản lý dữ liệu điện tử. Ngoài ra, Đoàn các cấp cũng tích cực hỗ trợ người dân cài đặt VNeID (với hơn 20.000 người dân được hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến), góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh.
Phong trào "Tuổi trẻ sáng tạo" tiếp tục đạt nhiều thành tựu đáng ghi nhận. Trong năm 2024, các cấp đoàn đã hỗ trợ triển khai hơn 600 ý tưởng sáng tạo, trong đó có hơn 150 ý tưởng được ứng dụng vào thực tiễn. Một số công trình, sản phẩm khoa học của thanh niên tỉnh đã được Trung ương Đoàn vinh danh, tiêu biểu như đề tài “Thiết bị an toàn, cảnh báo khẩn cấp và hỗ trợ tìm kiếm ngư dân gặp nạn”.
 |
| Đoàn viên thanh niên khi tham gia hoạt động tình nguyện được lưu lại để cập nhật lên Bản đồ số hóa về công trình tình nguyện. |
Công tác đồng hành cùng thanh niên trong học tập, khởi nghiệp, lập nghiệp cũng được chú trọng. Tỉnh đoàn đã tổ chức hơn 100 buổi tư vấn, hướng nghiệp, giới thiệu việc làm, hỗ trợ hơn 54.000 thanh niên tiếp cận cơ hội việc làm, hỗ trợ vốn vay cho hàng trăm dự án khởi nghiệp. Hoạt động nâng cao đời sống văn hóa tinh thần, giáo dục kỹ năng sống cho thanh niên cũng được triển khai sôi nổi, thu hút hơn 47.000 đoàn viên.
Những kết quả nổi bật trên đã khẳng định vai trò nòng cốt của Đoàn Thanh niên tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trong việc phát huy tinh thần xung kích, trách nhiệm của tuổi trẻ đối với sự phát triển của tỉnh nhà.
 |
| Thường trực Tỉnh đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu đã đối thoại với đoàn viên, thanh niên, sinh viên năm 2024 |
Bên cạnh những kết quả tích cực, công tác Đoàn Thanh niên tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục. Cụ thể như sau:
Một là, chất lượng cán bộ Đoàn cơ sở chưa đồng đều, một số cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu công tác vận động thanh niên, đặc biệt là trong việc triển khai các hoạt động mang tính đổi mới, sáng tạo. Công tác quy hoạch, bồi dưỡng cán bộ kế cận cũng gặp khó khăn, dẫn đến tình trạng thiếu nhân sự tại một số đơn vị cơ sở.
Hai là, việc duy trì và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn tại các khu phố, thôn, ấp còn nhiều bất cập, chưa thu hút đông đảo đoàn viên tham gia.
Ba là, một số chương trình tuyên truyền trên không gian mạng tuy đã có cải tiến nhưng chưa thực sự lan tỏa mạnh mẽ. Ngoài ra, việc phát triển tổ chức Đoàn, Hội trong doanh nghiệp ngoài nhà nước còn gặp nhiều trở ngại do điều kiện đặc thù.
Những hạn chế này đặt ra yêu cầu cần tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động, tăng cường bồi dưỡng đội ngũ cán bộ và nâng cao chất lượng phong trào thanh niên trong thời gian tới. Để khắc phục những hạn chế và phát huy tốt hơn vai trò của Đoàn Thanh niên, thời gian tới, cần tập trung vào một số nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm sau:
Trước hết, cần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Đoàn thông qua các chương trình đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng, đặc biệt là kỹ năng vận động thanh niên và ứng dụng công nghệ số trong công tác Đoàn. Công tác quy hoạch cán bộ Đoàn cũng cần được chú trọng để đảm bảo sự kế thừa liên tục.
Thứ hai, cần đổi mới nội dung và phương thức sinh hoạt chi đoàn để thu hút đoàn viên, đặc biệt ở khu vực nông thôn và các khu phố, thôn, ấp. Việc tăng cường áp dụng các mô hình sinh hoạt trực tuyến, tổ chức các hoạt động hấp dẫn hơn sẽ giúp nâng cao hiệu quả tập hợp thanh niên.
Thứ ba, Đoàn cần tiếp tục đẩy mạnh phong trào thanh niên, mở rộng mặt trận tập hợp, đoàn kết thanh niên. Các phong trào thanh niên tình nguyện, phát huy vai trò của tuổi trẻ trong bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh phải được đẩy mạnh, hướng đến chất lượng, hiệu quả thiết thực. Việc mở rộng tổ chức Đoàn, Hội trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước cũng cần phải được quan tâm hơn nữa.
Với những giải pháp cụ thể như trên, tin tưởng rằng Đoàn Thanh niên tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong, sáng tạo và trách nhiệm trong sự nghiệp phát triển của tỉnh nhà.
ThS. Trần Ngọc Sáng
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành Đoàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (26/11/2024), Báo cáo số 453-BC/TĐTN-TCHC về tình hình công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2024 và phương hướng nhiệm vụ năm 2025.
2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Nghị quyết 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 1.
4. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (2021), Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.