Giờ lên lớp của cô và trò Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và THCS Nậm Khánh (huyện Bắc Hà)
Đáp ứng nhu cầu học tập của người nghèo
Theo các chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực giảm nghèo, trình độ học vấn ảnh hưởng đến quá trình cải thiện sinh kế của người nghèo, cụ thể là trực tiếp cải thiện thu nhập, mức sống của con người; trình độ học vấn càng cao càng mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp. Do đó, việc đáp ứng nhu cầu học tập của Nhân dân nói chung và người nghèo nói riêng trên địa bàn tỉnh Lào Cai luôn được các cấp, các ngành trong tỉnh, nhất là ngành Giáo dục – Đào tạo chú trọng triển khai thực hiện.
Theo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh, một trong những giải pháp đem lại hiệu quả thiết thực trong đổi mới căn bản toàn diện của giáo dục đó là thời gian qua tỉnh Lào Cai đã thực hiện việc rà soát, sắp xếp trường, lớp đối với giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2022-2030, trong đó tập trung: giảm, xóa, sáp nhập trường/điểm trường, giảm lớp, giảm học sinh ở điểm trường lẻ, tăng số học sinh ở trường chính, tăng số học sinh/lớp để tập trung đầu tư; gắn sắp xếp trường, lớp với thực hiện tinh, giản biên chế, đáp ứng tốt nhu cầu học học tập của nhân dân, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Theo thống kê, tính đến năm học 2024-2025, toàn tỉnh có 120 trường học (bao gồm phổ thông dân tộc bán trú) ở các cấp mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và với 1.668 lớp, tương ứng với trên 42.500 học sinh trên địa bàn các xã có tỷ lệ hộ nghèo cao. Riêng đối với 10 xã nghèo nhất tỉnh có 31 trường tương ứng 443 nhóm/lớp với trên 11.000 học sinh.
Cùng với chính sách hỗ trợ của Trung ương, thời gian qua ngành Giáo dục và Đào tạo đã chủ trì phối hợp với các sở, ngành tham mưu cho UBND tỉnh điều chỉnh, bổ sung các cơ chế, chính sách của địa phương đảm bảo cho việc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc trong việc hỗ trợ cho học sinh ở vùng cao, con hộ nghèo có điều kiện để học tập tốt hơn; học sinh bán trú cơ bản được ăn, ở, chăm sóc tại trường; đảm bảo đủ sách, bút, vở, đồ dùng học tập; gia đình các em bớt đi khó khăn; các cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân phấn khởi, tích cực tham gia các hoạt động của nhà trường. Qua đó đã góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu lớn của tỉnh, đó là củng cố, duy trì phổ cập giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là nâng cao tỷ lệ học sinh đi học chuyên cần ở các xã vùng cao; nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực; xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội.
Để đảm bảo cơ sở vật chất trường lớp cho các cho các em học sinh thuộc 4 huyện nghèo và các xã nghèo trong tỉnh có môi trường học tập tốt nhất, thời gian qua công tác đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trường lớp học đã được tỉnh quan tâm đầu tư, nâng cấp. Đến nay, 100% các cơ sở giáo dục đã có nhà lớp học kiên cố tại trường chính, nhiều trường có cảnh quan trường, lớp xanh, sạch, đẹp, văn minh, từng bước hiện đại; tổng số phòng học của các xã nghèo 1.839 phòng, trong đó phòng học kiên cố đạt 74,17%. Riêng 10 xã nghèo có 517 phòng học, trong đó phòng học kiên cố đạt 62,08%.
Cùng với đó, công tác xây dựng trường học đạt chuẩn Quốc gia tại các xã nghèo được quan tâm chỉ đạo, bước đầu đã đạt kết quả tốt, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, hiện có 77 trường đạt chuẩn quốc gia, chiếm 64,16%; trong đó có 15 trường thuộc 10 xã nghèo.
Những giải pháp quan trọng
Trong các tiêu chí tính toán nghèo đa chiều, trong chiều cạnh giáo dục có chỉ tiêu xác định hộ nghèo là tình trạng đi học của trẻ em, cụ thể hộ gia đình có ít nhất 1 trẻ em trong độ tuổi đi học (5 - 14 tuổi) hiện không đi học. Thực tế theo kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo năm 2023 trên địa bàn tỉnh Lào Cai, trong số 47.500 trẻ em thuộc hộ nghèo trong tỉnh có 432 trẻ thiếu hụt về tình trạng đi học.
Bên cạnh đó, vật chất, thiết bị dạy học mặc dù đã được quan tâm đầu tư nhưng đối chiếu theo tiêu chí quy định vẫn còn thiếu các phòng học chức năng, các hạng mục phụ trợ, trang thiết bị dạy học... Nên việc xây dựng cơ sở vật chất trường học đạt chuẩn nông thôn mới còn khó khăn. Hơn nữa, ở vùng cao tiềm ẩn nhiều vấn đề tác động tiêu cực đến giáo dục, đó là vấn đề tảo hôn, người lớn di cư khỏi địa phương, sinh viên ra trường chưa tìm được việc làm, đời sống người dân vùng cao vẫn còn nhiều khó khăn.
Thực tế cho thấy, giáo dục là một trong những yếu tố đặc biệt quan trọng trong việc giảm nghèo và thúc đẩy phát triển bền vững. Để khắc phục những khó khăn hiện tại, phát huy tối đa tiềm năng của giáo dục trong việc giảm nghèo, cần thực hiện các giải pháp cụ thể và hiệu quả.
Cũng theo Sở Giáo dục và Đào tạo, bước sang năm 2025 và những năm tiếp theo, các đơn vị trong ngành Giáo dục – Đào tạo tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục, duy trì bền vững và nâng cao mức độ đạt chuẩn phổ cập và xóa mù chữ; có các giải pháp hiệu quả trong công tác tuyển sinh; huy động học sinh đến lớp, đảm bảo tỷ lệ chuyên cần nhất là ở các trường học vùng cao, các huyện nghèo, xã nghèo trong tỉnh.
Thực hiện việc rà soát, sắp xếp lại hệ thống trường, lớp theo hướng cụ thể đến từng lớp, từng thôn, bản; đây là một nhiệm vụ trọng tâm để thực hiện giảm số lượng trường, xóa, gộp điểm trường, giảm lớp, giảm học sinh ở điểm trường, tăng số học sinh ở trường chính, tăng số học sinh/lớp để tập trung đầu tư; gắn sắp xếp trường, lớp với thực hiện tinh, giản biên chế, đáp ứng tốt nhu cầu học học tập của Nhân dân, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Tập trung nguồn lực tăng cường đầu tư cơ sở vật chất - kỹ thuật, thiết bị dạy học; đẩy nhanh tiến độ xây dựng phòng học; phát triển hạ tầng công nghệ thông tin; các điều kiện đảm bảo nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục trong việc giảm nghèo, đặc biệt là đối với người nghèo ở nông thôn và vùng dân tộc thiểu số. Cần giải thích rõ ràng cho các bậc phụ huynh về lợi ích của việc đầu tư vào giáo dục cho trẻ em, giúp phụ huynh nhận thức rõ ràng hơn về giá trị của việc cho con em đi học; đồng thời tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ về giáo dục cho các xã nghèo, huyện nghèo
Đẩy mạnh xã hội hóa trong lĩnh vưc giáo dục; trong đó, khuyến khích các tổ chức xã hội và doanh nghiệp tham gia vào viêc trong việc tặng học bổng, tài trợ cho các chương trình giáo dục hoặc tổ chức các hoạt động hướng nghiệp cho học sinh và thanh niên trong các hộ nghèo, cận nghèo để giúp tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp, việc làm./.
Hồng Minh