Dấu ấn “An toàn khu” Định Hóa

Ấm tiếng Bác Hồ

Định Hóa (Thái Nguyên) - nơi cách đây 76 năm (năm 1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng lãnh đạo Trung ương Đảng và Chính phủ lựa chọn là nơi lập an toàn khu (ATK), nơi ra đời những quyết sách quan trọng, mang tính bước ngoặt của Đảng ta trong cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Hành trình về những địa danh lịch sử trong quần thể khu di tích vào những ngày mùa Thu lịch sử, mỗi người dân Việt Nam sẽ cảm nhận được những dấu ấn lịch sử và những lời Bác Hồ dạy còn vang vọng đâu đây.

Lán ở của Bác Hồ trên đồi Khau Tý (xã Điềm Mặc) - nơi ghi dấu Bác Hồ ở, làm việc đầu tiên ở ATK Định Hoá.

Ấn tượng đầu tiên khi đặt chân đến ATK Định Hóa, đó là một vùng đất bán sơn địa với địa hình rừng núi xen lẫn cánh đồng, con suối, bản làng của đồng bào dân tộc Tày. Thung lũng Chợ Chu được bao bọc bởi những triền núi đá trập trùng tựa như chiến hào vững chãi, kiên cố. Ở nơi đây, khi dừng chân vào rạng sáng ngày 20/5/1947, Bác Hồ đã nhận thấy những thuận lợi của địa hình để lựa chọn những địa điểm hoạt động bí mật. Bác Hồ khẳng định: “Có nhân dân tốt, có cơ sở chính trị tốt là ở nơi đó “tiến khả dĩ công, thoái khả dĩ thủ” (tiến có thể đánh, lui có thể giữ). Đặc biệt, khi chọn đồi Tỉn Keo ở thôn Nà Lọm, xã Phú Đình (Định Hoá) để làm nơi lập căn cứ, Bác khẳng định: “Trên có núi, dưới có sông/Có đất ta trồng, có bãi ta chơi/Tiện đường sang Bộ Tổng/Thuận lối tới Trung ương/Nhà thoáng, ráo, kín mái/Gần dân, không gần đường”.

Vì vậy, trong tổng thể hàng trăm di tích thuộc Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa, địa điểm nào cũng gắn với hình ảnh Bác Hồ, các đồng chí trong Trung ương Đảng và Chính Phủ cùng những sự kiện lịch sử trong những năm tháng kháng chiến gian khổ. Những địa danh lịch sử đã để lại dấu ấn trong khu di tích ATK Định Hóa như: Chợ Chu, Chùa Hang, đồi Khau Tý, thác Khuôn Tát, đèo De, núi Hồng, Điềm Mặc, suối Đình, Định Biên, Bảo Biên, đồi Pụ Đồn, Tỉn Keo, những ngôi nhà sàn Bác ở và làm việc, nhà trưng bày AKT…

Trong những hoạt động cách mạng tại ATK Định Hoá, Bác Hồ cùng Trung ương Đảng và Chính phủ đã vạch ra đường lối chiến lược cho cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc. Đặc biệt, Bác đã soạn thảo “Sửa đổi lối làm việc”, chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị để thông qua kế hoạch chiến dịch Đông - Xuân 1953 - 1954, quyết tâm tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến 9 năm trường kỳ, gian khổ của dân tộc. Trong những ngày tháng gian khổ của cuộc kháng chiến, bài thơ “Cảnh khuya” của Bác đã ra đời nơi núi rừng Định Hoá: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa/Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa/Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ/Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”.

Ngày nay, tại Chùa Hang (Thị trấn Chợ Chu), bàn thờ Bác được đặt ở vị trí trang trọng với niềm kính yêu vô hạn. Chính tại đây, Bác Hồ đã từng ở vào năm 1950 để chỉ đạo chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954, 

Nơi thắp lửa cuộc Tổng khởi nghĩa

Vùng đất Định Hoá không chỉ gắn với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, mà nơi đây, tại địa điểm Chợ Chu, còn là nơi bắt đầu cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám sớm nhất. Cách thị trấn Chợ Chu khoảng 2km, chợ Chu nằm giữa ngã ba xóm Đồng Chùa, cạnh hai cây đa tỏa rộng bóng mát. Theo những tư liệu lịch sử ghi chép lại, chợ Chu được thực dân Pháp xây dựng từ 1915 đến 1925, khi chúng tiến hành xâm lược Việt Nam và chọn Định Hóa là cứ điểm để tiến hành những cuộc càn quét và xây dựng nhà tù. Chợ Chu được xây dọc thành nhiều gian với nhiều cột to, xù xì, chạy dọc theo một khu đất rộng. Chợ Chu không đơn thuần là một khu chợ để mua bán và sinh hoạt cộng đồng mà còn là nơi diễn ra những cuộc đàn áp đẫm máu của thực dân Pháp với những người cộng sản yêu nước thời bấy giờ. Chợ Chu là địa điểm đặc biệt quan trọng, là nơi khởi đầu cho cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Bia di tích tại cây đa Chợ Chu, nơi bắt đầu cuộc khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám.

Trước cửa chợ Chu là hai cây đa lịch sử toả bóng xanh mát, tấm bia ghi dấu ấn ngày 28 tháng 3 năm 1945. Đúng ngày này, đã diễn ra cuộc mít tinh lịch sử với hàng ngàn quần chúng tham gia. Trong cuộc mít tinh này, Việt Minh huyện Định Hóa đã tuyên bố xóa bỏ ách thống trị của thực dân Pháp và chính quyền phong kiến tay sai. Từ đây, ngọn lửa cuộc Cách mạng Tháng Tám bùng lên mạnh mẽ, Mặt trận Việt Minh tiến về Hà Nội cướp chính quyền. Bia lịch sử dưới gốc đa Chợ Chu vẫn vẹn nguyên những dòng chữ thể hiện khí thế sôi sục, hào hùng của những ngày đầu Tổng khởi nghĩa: “Nơi đây, ngày 28/3/1945, đã diễn ra cuộc mít tinh lịch sử với hàng ngàn quần chúng cách mạng tham gia. Tại cuộc mít tinh này, Việt Minh Định Hoá tuyên bố xoá bỏ ách thống trị của thực dân Pháp và chính quyền phong kiến tay sai”.

Với giá trị lịch sử to lớn của Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt ATK Định Hoá, trong những năm gần đây, tỉnh Thái Nguyên, huyện Định Hoá đã đẩy mạnh các chương trình, kế hoạch nhằm bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích ATK Định Hoá gắn với phát triển du lịch. Vì vậy, Khu di tích ATK Định Hoá từ lâu không chỉ là di tích lịch sử, "địa chỉ đỏ" mà còn là một điểm du lịch trải nghiệm lý tưởng của du khách mọi miền. Điều đặc biệt là ATK Định Hoá nằm trên tour du lịch địa bàn các tỉnh vùng Việt Bắc như Lạng Sơn, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn… với những sự đa dạng, phong phú và độc đáo trong sự kết hợp giữa du lịch trải nghiệm di tích lịch sử với khám phá vẻ đẹp sinh thái, du lịch cộng đồng, ẩm thực vùng miền. Những tiềm năng này đã và đang được khai thác và phát huy nhằm đáp ứng nhu cầu trải nghiệm lịch sử và thụ hưởng những giá trị văn hoá của đông đảo du khách. 

Theo lãnh đạo Ban quản lý Khu di tích ATK Định Hoá, hằng năm, nơi đây đón hàng ngàn du khách về thăm, khám phá và tổ chức các hoạt động tri ân. Qua đó, muôn người dân khi đến đây đều một lòng hướng về tri ân, biết ơn công lao vĩ đại của Bác Hồ kính yêu, các thế hệ cha anh đã chiến đấu, hy sinh vì nền độc lập, tự do của dân tộc. Đặc biệt, hiện nay, tại ATK Định Hoá, có hàng trăm di tích là nơi thành lập của các ngành, các cơ quan, đơn vị. Vì thế, nơi đây là nơi trở về cội nguồn của thế hệ trẻ hằng năm vào những dịp kỷ niệm thành lập đơn vị, ngành.

Bản làng dân tộc Tày Định Hoá, tiềm năng cho phát triển du lịch cộng đồng.

Điều đặc biệt của Khu di tích ATK Định Hoá là giá trị di tích phù hợp với đông đảo các lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi ở nhiều địa phương. Vì thế, nơi đây là sự lựa chọn của nhiều cơ quan, đơn vị, trường học, các hội, đoàn thể vào dịp kỷ niệm những ngày lễ lớn của đất nước hay những chuyến tham quan trải nghiệm. Để đáp ứng được nhu cầu của du khách mọi miền, Khu di tích đã không ngừng đổi mới, trang bị và phát triển cơ sở hạ tầng, cảnh quan, các dịch vụ, đẩy mạnh công tác truyền thông, xây dựng đội ngũ hướng dẫn viên, các biển bảng chỉ dẫn để khi đến đây, du khách có thể thuận tiện trong việc liên hệ, lựa chọn các tour để khám phá tổng thể Khu di tích. Chú trọng liên kết vùng để tạo mạch nối giữa các tour du lịch ATK của toàn thể khu vực Việt Bắc, giới thiệu và quảng bá các sản phẩm du lịch đặc trưng của địa phương.

Những ngày mùa Thu lịch sử, kỷ niệm 78 năm cuộc Cách mạng tháng Tám thành công (1945 - 2023), mỗi người dân Việt Nam vô cùng tự hào hướng lòng mình về “Thủ đô gió ngàn”, về Bác Hồ muôn vàn kính yêu để trân trọng quá khứ, cảm nhận được những giá trị lịch sử của các thế hệ cha anh. ATK Định Hoá mãi mãi là “địa chỉ đỏ” của thế hệ trẻ hôm nay và mai sau./.