Mai Châu là vùng đất giàu tiềm năng du lịch của tỉnh Hoà Bình. Nơi đây hội tụ bản sắc văn hoá truyền thống của đồng bào dân tộc Thái cùng với vẻ đẹp sinh thái đã tạo nên sức hấp dẫn đối với du khách mọi miền. Những địa danh ở thung lũng Mai Châu như bản Lác, bản Pom Cọong, bản Nhót, thung lũng Ba Khan, đèo Thung Khe, Chiềng Châu, Pà Cò… đã trở thành điểm hẹn, điểm dừng chân lý tưởng của du khách khắp mọi miền đất nước.
 |
| Thung lũng Mai Châu, nơi hội tụ nhiều tiềm năng du lịch |
Chị Lò Thị Mếch (dân tộc Thái), chủ homestay Hùng Mếch ở bản Lác (Mai Châu) cho biết: “Ở bản, có nhiều nhà sàn và đông đồng bào Thái sinh sống từ lâu, quần tụ dưới chân những triền núi đá nên đã sinh thành và bảo tồn những nét văn hoá mang đậm bản sắc. Bản Lác cùng những bản khác ở thung lũng Mai Châu phát triển du lịch cộng đồng, là điểm dừng chân của du khách mọi miền”.
Những bản làng ở thung lũng Mai Châu hội tụ nhiều tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng. Đó là tiềm năng về sinh thái như khung cảnh bản làng có sự giao hoà giữa không gian bản nhà sàn với thiên nhiên rừng cây, núi đá, suối ngàn. Đó là tiềm năng về bản sắc văn hoá mang đặc trưng của vùng đất này như văn hoá ẩm thực, trang phục, chợ phiên, múa xoè, múa sạp… cùng những phong tục, tập quán truyền thống được đồng bào Thái bảo tồn và lưu truyền bao đời nay.
Điều đặc biệt ở thung lũng Mai Châu là gia đình nào cũng chỉnh trang ngôi nhà sàn truyền thống của gia đình, tạo một không gian thổ cẩm ngay phía trước nhà để góp phần làm nên bản du lịch cộng đồng, mời gọi du khách mọi miền đến khám phá. Chẳng thế mà đi dọc những con đường vào bản, vào làng, đâu đâu cũng nhuốm màu sắc thổ cẩm, nhà ai cũng có khung cửi để dệt vải, mở cửa hàng để bán sản phẩm lưu niệm.
Thông thường, cứ đến ngày cuối tuần, các bản làng ở Mai Châu đón số đông du khách về thăm quan, nghỉ chân. Vào mùa hè, tiết trời Mai Châu dịu mát, các đoàn khách trải nghiệm đến nơi đây tấp nập, kể cả du khách nước ngoài. Vào mùa đông tuy tiết trời giá lạnh, các bản ở Mai Châu vẫn là nơi để du khách lựa chọn, bởi ai cũng muốn tìm cảm giác ngồi bên bếp lửa bập bùng của căn nhà sàn, nghe đồng bào Thái kể cho nghe những câu chuyện từ ngàn xưa mà xua tan đi giá lạnh.
 |
| Bản Lác, điểm du lịch hấp dẫn ở thung lũng Mai Châu |
Ông Vi Văn Bằng, dân tộc Thái, trưởng thôn bản Lác chia sẻ: “Bản Lác cùng với Pom Cọong và các thôn bản ở thung lũng Mai Châu là địa bàn sinh sống từ lâu đời của đồng bào Thái trắng. Người Thái ở đây sinh sống bằng nghề trồng lúa nước, trồng ngô, dệt vải và những năm gần đây, họ có thêm một nghề để làm giàu, làm đẹp cho xứ sở, đó là cả bản làm du lịch cộng đồng”.
Các bản của thung lũng Mai Châu nhà nào cũng làm du lịch cộng đồng nên ngôi nhà sàn nào cũng được đánh số và được thiết kế, sử dụng cho các dịch vụ du lịch. Sàn trên dùng làm chỗ nghỉ cho khách. Còn sàn dưới dùng để phục vụ ăn uống cho khách. Vì thế, vào những ngày cuối tuần, buổi tối, bản nhà sàn ở Mai Châu đông vui, tấp nập, rực rỡ ánh sáng.
Đặc biệt, không khí tại bản càng thêm rộn rã khi có những đội văn nghệ của bản đến góp vui bằng những điệu múa xòe Thái. Đêm đầu tiên khi đặt chân đến vùng đất Mai Châu, nơi đậm sắc màu Tây Bắc, chúng tôi đã hoà điệu cùng đồng bào Thái bên đống lửa trại. Nhạc điệu, lời hát bên bếp lửa bập bùng dưới chân nhà sàn, những ống cơm lam dẻo thơm được đồng bào Thái chế biến và nướng mời du khách thưởng thức.... tạo nên chất men say trong lòng người.
 |
| Lửa trại, nét sinh hoạt văn hoá của du lịch Mai Châu |
Dành thời gian khám phá thung lũng Mai Châu bình yên, thơ mộng, du khách sẽ bị thu hút bởi sự giao hòa giữa vẻ đẹp của cuộc sống con người với cảnh sắc thiên nhiên, trời mây, non nước. Những bản nhà sàn vững chãi hòa vào màu xanh của lúa, của cây rừng, vào tiếng róc rách của những con suối trong vắt và tiếng chày giã gạo vang nhịp đều đều bên cọn nước. Phía xa xa là những triền núi đá uốn lượn, bao bọc quanh bản làng gợi lên vẻ đẹp hùng vĩ và vững chắc.
Vào mùa thu, tiết trời lừng lựng, hanh hao sắc vàng, cả thung lũng Mai Châu như một biển vàng cuộn trào sức sống. Những thửa ruộng xung quanh nhà sàn, những triền ruộng bậc thang uốn lượn tựa như những tấm thảm vàng. Bản Lác, Pom Cọong, bản Nhót hay thung lũng Ba Khan ánh lên sắc vàng. Chiều về, những ánh mây bồng bềnh, giăng mắc trên những ngọn núi cao sừng sững bao bọc thung lũng rồi choàng xuống những cánh đồng vàng Mai Châu khiến cho cả thung lũng trở nên bồng bềnh, hư ảo tựa chốn thần tiên.
 |
| Chợ phiên Mai Châu, không gian văn hoá đậm chất Tây Bắc |
Mai Châu mang đậm sắc màu Tây Bắc còn bởi không gian chợ phiên đông vui, tấp nập. Được bao quanh bởi những hàng cây ban trắng, ban tím rực rỡ sắc màu, chợ phiên Mai Châu là không gian văn hoá vẫn giữ được những đặc trưng của chợ phiên Tây Bắc. Bước vào không gian chợ, du khách như được hoà mình và trải nghiệm những nét văn hoá như ẩm thực, sắc màu thổ cẩm, tập quán bán hàng của đồng bào vùng cao và những thanh âm quen thuộc.
Ngay từ sáng sớm, khi màn sương đêm còn giăng mắc lối đi, tiếng chân ngựa, tiếng người nói cười đã vang lên phía dốc núi để hoà niềm vui xuống chợ. Những mặt hàng được bày bán thành từng dãy ở chợ phiên là sản những phẩm nông nghiệp được đồng bào Thái Mai Châu mang xuống chợ bán. Đó là những thứ hàng tươi ngon, vốn là những nguyên liệu để tạo nên những món ăn đậm đà dư vị cho vùng đất này như gạo nếp, măng rừng, mộc nhĩ, nấm hương, rau rừng, cá suối, gà đồi, lợn bản…
Vốn ẩm thực phong phú, mang đậm bản sắc là yếu tố làm nên sức hấp dẫn của du lịch Mai Châu. Dừng chân ở những điểm du lịch, du khách có cơ hội thưởng thức những món ăn bản địa cho người dân chế biến bằng những nguyên liệu có sẵn như xôi ngũ sắc, gà nướng, cơm lam, măng rừng, cá nướng trong lá chuối, cá suối đồ, rượu cần…
Anh Nguyễn Mạnh Thắng (Lạc Thuỷ, Hoà Bình) chia sẻ: “Thung lũng Mai Châu đối với tôi và du khách luôn là điểm dừng chân được lựa chọn trên hành trình khám phá vẻ đẹp Tây Bắc. Nơi đây hấp dẫn lòng người một cách tự nhiên bởi chính những điều mà vùng đất này đã có sẵn”.
Mai Châu hấp dẫn lòng người không phải những địa danh quá đỗi kỳ vĩ mà chính bởi bản sắc văn hoá mang đậm dấu ấn của cư dân bản địa, bởi con người thân thiện, hồn hậu và hiếu khách, bởi nét bình dị, thơ mộng và không gian đậm chất Tây Bắc. Đây chính là những tiềm năng quan trọng để địa phương nâng cao chất lượng của các điểm du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu khám phá và trải nghiệm những vùng đất của Mai Châu./.