Mở đầu phiên thứ 2, ông Trần Tiến Duẩn - Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus - TTXVN cho biết: Ứng dụng công nghệ số để thay đổi mô hình tòa soạn từ quản trị nhân lực, sản xuất thông tin, tối ưu hóa dữ liệu, đến quy trình xuất bản và phân phối nội dung. Đó là hướng đi mà hầu hết các cơ quan báo chí đã và đang xây dựng nhằm tạo nên một tòa soạn đa phương tiện hội tụ những giá trị của công nghệ, kỹ năng và thích ứng để mang lại những giá trị đột phá cho công chúng.
Vì vậy, để bắt kịp với xu hướng của báo chí kỹ thuật số, có năng lực thực hiện những nhiệm vụ trên, các tòa soạn cần xây dựng một hạ tầng kỹ thuật và hệ thống quản trị nội dung (CMS) đủ mạnh để công nghệ số phát huy hiệu quả phục vụ báo chí, giúp những người làm báo trong thời đại công nghệ số giảm bớt những công việc lặp đi lặp lại mà tập trung nhiều hơn vào việc tạo ra những sản phẩm sáng tạo.
Theo ông Trần Tiến Duẩn, hàng loạt sản phẩm báo chí hiện đại, sử dụng trí tuệ nhân tạo đã và đang được nhiều đơn vị trong TTXVN triển khai, như podcast, voice-to-text, loa thông minh ra lệnh bằng giọng nói, phân tích dữ liệu người dùng, gợi ý các nội dung yêu thích của người đọc theo dạng thư tòa soạn (Newsletter) hay tin tuyển chọn từ ban biên tập (Editors Picks); các kênh thông tin trên mạng xã hội, các ứng dụng di động để tăng độ tương tác với bạn đọc…
 |
| Các diễn giả tham dự Phiên 2 với chủ đề “Thực tiễn, kinh nghiệm và giải pháp quản trị toàn soạn báo chí số ở khu vực ASEAN”. |
Để chuyển đổi số báo chí, cũng như xây dựng mô hình toà soạn số, ông Trần Tiến Duẩn nhấn mạnh đến công tác đào tạo nguồn nhân lực chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất để xây dựng tòa soạn số, do tư duy làm báo truyền thống sẽ khó đáp ứng những yêu cầu, thách thức mới của kỷ nguyên số.
Bên cạnh đó, công nghệ hiện nay đồng hành cùng báo chí. Theo ông Trần Tiến Duẩn, để có chi phí đầu tư vào công nghệ, các tòa soạn cần đa dạng hóa nguồn thu, mở hướng kinh doanh dựa trên sản phẩm thế mạnh của mình, trong đó có doanh thu từ công chúng báo chí qua thu phí, tổ chức sự kiện, chiến dịch truyền thông với các sản phẩm báo chí hiện đại chất lượng phát trên nhiều kênh và đa nền tảng, kinh doanh dữ liệu..
Đại diện Hội Nhà báo Lào Aditta Kittikhoun cho biết, người dân Lào phần lớn chuyển qua sử dụng mạng xã hội, trong đó dùng nhiều nhất là mạng xã hội Facebook. Điều đó cho thấy mạng xã hội đang ngày càng chiếm thị phần thông tin và quảng cáo của báo chí.
 |
| Ông Aditta Kittikhoun phát biểu tại Hội thảo. |
Theo ông Aditta Kittikhoun, quá trình chuyển giao từ báo chí truyền thống lên trực tuyến thông qua các website và sau đó là mạng xã hội - tạo ra những cơ hội và thách thức nhất định. Thách thức như mạng xã hội nắm quá nhiều quyền kiểm soát, từ là kênh phân phối cho tới đối thủ cạnh tranh của các công ty truyền thông khác; trùng lặp nội dung và giảm sự phát triển của các websites. Trong khi đó, cơ hội là tạo ra hình thức truyền thông mới tiếp cận nhiều người hơn, tạo sự trao đổi mạnh mẽ hơn. Chính bởi vậy cần có những hình thức truyền thông mới để có thể tiếp cận được nhiều người hơn.
Chia sẻ về mô hình tòa soạn số hội tụ, đại diện Hiệp hội các nhà báo Malaysia khuyến nghị cần đầu tư vào công nghệ, cơ sở hạ tầng, các chương trình đào tạo cần được triển khai để nâng cao kỹ năng nghiệp vụ. Cùng với đó, tòa soạn phải luôn bắt kịp với xu hướng hiện đại, quá trình chuyển đổi như vậy thúc đẩy đổi mới sáng tạo, vượt ra khỏi truyền thống.
 |
| Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi phát biểu kết luận Hội thảo. |
Nhấn mạnh đến vấn đề con người trong việc đổi mới, chuyển đổi số quy trình sản xuất, xuất bản trong các cơ quan báo chí, ông Ngô Trần Thịnh Trưởng Bộ phận Nội dung số, Trung tâm Tin tức Đài Truyền hình TP.HCM khẳng định, dù công nghệ có hiện đại đến mức nào thì nhà báo vẫn là chủ thể quan trọng nhất. Không chỉ tạo ra sản phẩm bằng kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng và sự hiểu biết của mình trong chuyên môn, chuyên ngành và thời cuộc mà nhà báo còn phải biết cách ứng dụng công nghệ vào báo chí số như thế nào để khâu vận hành được thuận lợi và góp phần đưa báo chí số phát triển hơn nữa.
Chia sẻ giải pháp xây dựng tòa soạn số từ góc nhìn công nghệ, TS. Trần Quang Diệu, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, việc ứng dụng công nghệ truyền thông số trong báo chí, truyền thông đã ngày một phổ biến. Sự chuyển dịch của các cơ quan báo chí truyền thông Việt Nam trong dòng chảy chung của báo chí thế giới dưới tác động của chuyển đổi số đã và đang dần hình thành xu thế báo chí công nghệ. Trong đó, các cơ quan báo chí truyền thông cần xác định rõ, chuyển đổi số là xu thế tất yếu, không thể thay đổi nếu không muốn bị tụt hậu, mất đi độc giả và sự tồn tại của cơ quan báo chí truyền thông. Chuyển đổi số trong cơ quan báo chí cần được bắt đầu trên tất cả các mặt hoạt động của cơ quan báo chí tuyền thông. Không có một mẫu số chung cho các cơ quan báo chí truyền thông nhưng chuyển đổi số tại cơ quan báo chí truyền thông là sự chuyển đổi từ mô hình tổ chức tòa soạn, tổ chức sản xuất sản phẩm truyền thống, đồng thời thay đổi về tư duy, tầm nhìn của lãnh đạo cho tới tư duy của phóng viên trên cơ sở ứng dụng kỹ thuật và công nghệ.
TS. Trần Quang Diệu cũng gợi mở một số vấn đề nhằm xây dựng thành công mô hình tòa soạn số, trong đó nhấn mạnh yếu tố đa nền tảng, đa dịch vụ, đa phương tiện; ứng dụng trí thông minh nhân tạo và dữ liệu lớn; phát triển nội dung số; tổ chức tòa soạn theo hướng hội tụ công nghệ, nội dung và xây dựng tòa soạn số. Đồng thời cá nhân hóa và tùy biến sản phẩm báo chí truyền thông theo nhu cầu của công chúng.
 |
| Các đại biểu tham dự Hội thảo chụp ảnh lưu niệm. |
Tại Hội thảo, các đại biểu chia sẻ những khó khăn, thách thức chung để nắm bắt công nghệ nhanh chóng hơn. Đồng thời đề xuất cần đẩy mạnh phối hợp nghiên cứu về chuyển đổi số và quản trị tòa soạn số giữa các nước ASEAN, để tìm ra những giải pháp thiết thực, khả thi giúp xây dựng mô hình tòa soạn số tại các cơ quan báo chí ở Việt Nam cũng như các nước ASEAN trong thời gian tới.
Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi cho rằng, những ý kiến trình bày tại hội thảo đã cung cấp nhiều kinh nghiệm quý, gợi ý hay cho các cơ quan báo chí các quốc gia ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng để nghiên cứu, học hỏi, lựa chọn mô hình tòa soạn số, phương thức quản trị tòa soạn số cho phù hợp với thực trạng, điều kiện và nguồn lực đối với từng loại tòa soạn, từng cơ quan báo chí ở từng quốc gia. Các ý kiến và tinh thần tương tác, đoàn kết, sự thống nhất về nhận thức chuyển đổi số của các đại biểu tham luận, cho thấy triển vọng của khối báo chí ASEAN, đoàn kết, hướng tới sự phát triển nền báo chí quốc gia và khu vực chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại./.