Trước đây, đời sống của bà con người đồng bào Chứt ở bản Ka Ai (xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình) rất khó khăn vì thiếu nước sinh hoạt, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh. Khi mùa mưa đến, bản làng bị chia cắt với những vùng khác. Còn đời sống của bà con chủ yếu dựa vào săn bắt, hái lượm, đốt rừng làm rẫy, đói ăn quanh năm. Với sự giúp đỡ của Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Quảng Bình, hiện nay, người dân Ka Ai đã biết trồng lúa nước. Và cây lúa nước đang từng ngày làm thay đổi cuộc sống của bà con nơi đây.
 |
| Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Cha Lo giúp dân thu hoạch lúa. Ảnh: ĐỨC TRÍ |
Đã 10 năm trôi qua kể từ năm 2013, dự án trồng lúa nước Ka Ai được BĐBP tỉnh Quảng Bình triển khai nay đã có thành quả. Trải qua 21 mùa vụ, mỗi vụ cho sản lượng khoảng 45 tạ/ha, giúp 138 hộ dân ở bản Ka Ai đủ gạo ăn quanh năm và còn có tích trữ, chăn nuôi. 10 năm gian nan, khó khăn vì khí hậu nơi đây khắc nghiệt, địa hình đồi núi, nước ruộng khan hiếm. Từ chỗ nhiều gia đình muốn bỏ cuộc, giờ đây, bà con đã tự giác xuống đồng và biết quý trọng hạt gạo mình làm ra.
Cũng như nhiều bà con dân bản Ka Ai khác, những ngày này, bà Hồ Thị Giót dậy từ rất sớm để cùng mọi người trong gia đình phơi lúa mới gặt về và chuẩn bị cho vụ mùa mới. Mỗi năm, gia đình bà Giót thu hoạch hai vụ lúa được khoảng 7-8 tạ thóc/vụ. Với chừng đó, 5 miệng ăn trong gia đình bà đã không còn lo thiếu đói mỗi mùa giáp hạt. Không những làm chủ được lương thực cho người, phụ phẩm từ cây lúa nước còn giúp gia đình bà phát triển thêm chăn nuôi. Cũng chính vì vậy mà kinh tế gia đình bà ngày một khấm khá.
Bà Giót chia sẻ: “Trước đây, bà con chỉ biết đi lên rừng đốt rẫy, trỉa hạt chứ không biết cầm cuốc, cầm liềm đâu. Khi chưa biết làm lúa nước, cứ sáng ra, hai vợ chồng đeo gùi vào rừng hái măng, lượm củi, hoặc bẫy thú. Trưa về có gì ăn đó. Nhiều ngày trời mưa, không đi rừng được, cả nhà đều đói. Sau khi nghe bộ đội dạy làm ruộng nước, gia đình bà không làm vì chưa quen. Ðến khi vào vụ, đồng lúa chín vàng ươm ngay trước nhà, bà con dân bản rất ngạc nhiên. Bộ đội thu hoạch lúa xong, chia đều cho các hộ trong bản. Sau đó, gia đình bà và nhiều người khác xin theo bộ đội để trồng lúa nước. Bộ đội dạy trồng cây lúa nước, còn phải dạy cả cách cầm liềm cắt lúa. Bây giờ, cuốc, gieo, gặt, máy cày, máy tuốt tôi sử dụng thành thạo lắm rồi. Nhờ bộ đội đưa lúa nước về nên cuộc sống của bà con dân bản có nhiều đổi thay”.
Được biết, hiểu được sự vất vả của bà con bản Ka Ai, năm 2011, BĐBP tỉnh đã quyết định làm thí điểm mô hình lúa nước với diện tích 100m2. Ngay trong vụ đầu tiên, lúa đã cho năng suất cao. Căn cứ vào kết quả đó, Đảng ủy, Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng mô hình phát triển kinh tế-xã hội, giúp dân bản Ka Ai vươn lên.
Năm 2013, tại Ka Ai, BĐBP tỉnh Quảng Bình đã triển khai mô hình lúa nước với diện tích 5ha. Ngày mới sơ khai, các chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Cha Lo đã tích cực tham mưu, phối hợp với cấp ủy, chính quyền... thống nhất chủ trương, nội dung, biện pháp chỉ đạo, triển khai; tuyên truyền, vận động dân bản tham gia lao động, di dời mộ và chặt nhiều loại cây trồng không có hiệu quả kinh tế để lấy mặt bằng thực hiện dự án.
 |
| Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Cha Lo giúp dân thu hoạch lúa. Ảnh: ĐỨC TRÍ |
Thiếu tá Trần Đức Hợp, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Cha Lo dẫn chúng tôi băng qua con suối đầu bản, vượt thêm mấy quả đồi, cánh đồng khoảng 5ha hiện ra trước mắt. Bao quanh cánh đồng là những ngọn núi đá vôi cao vút.
Thiếu tá Trần Đức Hợp cho biết: “Đá vôi chính là nỗi "ám ảnh" của những người lính biên phòng lúc bấy giờ, khi quyết định cải tạo quả đồi thấp dưới chân núi này thành ruộng. Những tảng đá vôi bằng cả người ôm găm vào đất nằm san sát như thách thức sự kiên trì và sức mạnh của những người lính. Không còn vị trí nào tốt hơn cho nên cán bộ, chiến sĩ phải gồng mình đào xới, nhổ từng tảng đá. Vất vả suốt mấy tháng trời nhưng nghĩ đến những hạt lúa mới cho đồng bào, ai cũng động viên nhau cùng cố gắng”.
Đồng chí Đinh Văn Chinh, Chủ tịch UBND xã Dân Hóa cho biết: “Được sự giúp đỡ, quan tâm của BĐBP, vụ mùa năm nay bội thu, bà con rất phấn khởi xuống đồng cùng bộ đội thu hoạch lúa. Dù còn đó những khó khăn nhưng đời sống của bà con bản Ka Ai đang từng ngày được cải thiện. Riêng chuyện đói ăn, đứt bữa thì đã lùi xa”.
Do đặc thù của tiểu vùng khí hậu nên ở Ka Ai nắng ít, mưa nhiều. Vì thế, lịch thời vụ trồng và thu hoạch cây lúa nước cũng muộn hơn so với miền xuôi. Nhờ được chăm bón đúng kỹ thuật nên năng suất lúa cao, không hề thua kém so với nhiều địa phương trồng lúa ở đồng bằng. Dự án đưa cây lúa nước lên bản do BĐBP tỉnh Quảng Bình triển khai đã giải quyết đúng gốc rễ cái đói mà đồng bào phải đối mặt. Từ dự án, những mùa vàng ở Ka Ai đã góp phần giúp đồng bào vươn lên thoát nghèo. Ka Ai đang đổi thay mỗi ngày trong hành trình xóa đói, giảm nghèo bằng chính đôi tay của người dân và mồ hôi của người lính biên phòng.