Khám phá văn hóa Mường và trải nghiệm nghỉ dưỡng cuối tuần tại Đà Bắc

Đà Bắc được thiên nhiên ban tặng cảnh sắc tuyệt đẹp.

Xóm Ké

Từ thành phố Hòa Bình, du khách có thể đến với xóm Ké bằng đường bộ hoặc đường thủy. Nằm ở xã Hiền Lương, ngay cạnh hồ Hòa Bình, xóm Ké là nơi sinh sống của hơn 80 hộ đồng bào dân tộc Mường, hiện đang là điểm đến lý tưởng nằm trên cung đường khám phá, trải nghiệm thiên nhiên, văn hóa khu vực hồ Hòa Bình. Xóm hiện có 3 hộ làm homestay trong Dự án Du lịch cộng đồng Đà Bắc với không gian nhà sàn đặc trưng của người Mường gồm các homestay: Hữu Thảo, Sánh Thuấn, Sắc Luyến.

Homestay Hữu Thảo có 2 nhà cộng đồng gồm 9 phòng riêng, được lợp mái lá cọ, tạo cảnh quan đẹp và phù hợp với thiên nhiên để thu hút khách. Chị Lường Thị Thảo - chủ homestay Hữu Thảo cho biết: “Du khách đến tham quan, trải nghiệm văn hóa, thiên nhiên ở xóm Ké chủ yếu là học sinh, sinh viên, các gia đình đi theo nhóm, đông vào dịp cuối tuần. Tại đây, du khách có dịp trải nghiệm bơi bè mảng, chèo thuyền khám phá lòng hồ, cùng người dân hái măng rừng, bắt cá suối, nấu cơm lam, nướng cá, giao lưu đêm lửa trại trong lời ca tiếng hát, điệu sạp…”. 

Chính thức bắt đầu đón khách từ năm 2015, anh Đinh Văn Sánh - chủ homestay Sánh Thuấn cho hay, các homestay ở Đà Bắc giá niêm yết như nhau (1,2 triệu đồng/sàn/đêm, khách lẻ là 100.000đ/người/đêm). Du khách đến với xóm Ké thường vào trưa thứ 7, nhận phòng, ăn trưa; chiều chèo thuyền kayak tham quan lòng hồ. Buổi tối, du khách có thể trải nghiệm tiệc nướng BBQ với lợn bản, gà đồi, cá hồ… hoặc cắm trại tại homestay, và tham gia các hoạt động văn nghệ đậm nét văn hóa Mường như múa cồng chiêng… Sáng hôm sau, du khách có thể trekking tham quan bản làng, thăm nương rẫy hoa màu, đi chơi suối, mò cua, bắt ốc trên bờ suối.... 

Những ngày cuối thu khi hồ thủy điện tích nước cao, xóm Ké nước xanh nhìn thấy đáy. Với cảnh quan yên bình, xóm Ké là địa điểm thích hợp để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của lòng hồ từ trên cao và khám phá núi rừng kỳ vĩ, giao lưu với những người dân thân thiện, mến khách.

Xóm Đá Bia

Người dân Đà Bắc đã biết tận dụng nét văn hóa từ đời sống dân tộc để trở thành điểm du lịch.

Đặt chân đến với xóm Đá Bia (xã Tiền Phong, Đà Bắc), du khách sẽ ấn tượng với những người phụ nữ với trang phục truyền thống của người Mường tay đánh chiêng đứng đợi bên bờ đón khách. Những ngôi nhà sàn truyền thống của người Mường ở xóm Đá Bia nằm sát nhau không cần sự ngăn cách của tường bao hay hàng rào tạo nên một không gian thân thiện, gắn bó giữa các gia đình. Tìm hiểu về các sinh hoạt văn hóa diễn ra trong không gian nhà sàn sẽ tạo cho du khách những trải nghiệm thú vị.

Xóm Đá Bia hiện có 5 hộ làm du lịch cộng đồng gồm các homestay Đinh Thu, Ngọc Nhềm, Quang Thọ, Lake View, Văn Hiếu, và có sự hỗ trợ của toàn thể người dân trong xóm. Được biết, các homestay nơi đây đón khách từ đầu năm 2018, trước khi dịch Covid-19 xảy ra thì chủ yếu là khách quốc tế thích đi trải nghiệm. Ở xóm Đá Bia, cộng đồng cùng làm du lịch, phân chia lợi nhuận cả cộng đồng cùng hưởng, chuyên biệt hóa với một tổ chuyên cho thuê kayak, một tổ chuyên chở thuyền, một tổ văn nghệ, một tổ nhân viên, một tổ cung cấp thực phẩm. Khu du lịch cộng đồng xóm Đá Bia được xếp hạng tiêu chuẩn cộng đồng OCOP, bên cạnh đó vinh dự đạt giải thưởng du lịch cộng đồng ASEAN vào tháng 1/2019.

Theo chị Đinh Thị Yệu - chủ Homestay Lake View, đặc trưng của xóm Đá Bia khác khu vực khác là đặc trưng văn hóa dân tộc Mường Ao Tá, có nét khác biệt với các nhánh Mường khác về ngôn ngữ, trang phục, dụng cụ lao động, nghi lễ... Người dân xóm Đá Bia mong muốn đón thêm nhiều khách đến để trải nghiệm bản sắc văn hóa, ẩm thực, truyền thống văn hóa tâm linh, lịch sử ra đời của nhà sàn… Đến đây, du khách có thể trải nghiệm cuộc sống lao động sản xuất bà con, đi thu hái nông sản, cùng người dân đi kéo vó, kéo lưới, thăm mô hình nuôi cá lồng bè… Tại homestay, du khách thường để lại cảm nhận tại cuốn sổ lưu bút, hầu hết khách bày tỏ thích khung cảnh, trải nghiệm hoạt động sản xuất chăn nuôi, đồ dùng nguyên bản các dụng cụ lao động ngày xưa của người Mường Ao Tá. 

Một nét vô cùng độc đáo ở xóm Đá Bia đó là du khách có thể trải nghiệm "Quán tự giác”, được coi là siêu thị đầu tiên của người Mường Hòa Bình. Theo lời kể, nếu ai đến mua hàng không tự giác bỏ tiền vào giỏ mà có ý đồ gian lận sẽ không ra khỏi được xóm Đá Bia, cứ như thế, theo thời gian, quán tự giác được người Mường Ao Tá giữ gìn để bán sản phẩm. Người dân và du khách nhìn vào bảng giá rồi tự giác bỏ tiền mua hàng vào giỏ. Các mặt hàng chủ yếu được đem bán là sản phẩm địa phương như trứng gà, thịt trâu khô, rau, củ, quả, một số mặt hàng lưu niệm… Từ xóm Đá Bia có thể kết nối nối tuyến với bản Sưng của người Dao trên lưng chừng núi, cùng nằm trong Dự án Du lịch cộng đồng Đà Bắc. 

Xóm Mó Hém

Nằm xen giữa hai điểm du lịch cộng đồng xóm Ké và xóm Đá Bia trên tuyến du lịch hồ Hòa Bình, xóm Mó Hém (xã Tiền Phong, Đà Bắc) là một điểm đến du lịch cộng đồng mới hấp dẫn du khách đến trải nghiệm, khám phá. Nơi đây cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, thơ mộng gắn với không gian sinh hoạt của người Mường. Tại Mó Hém, du khách có thể trải nghiệm đi bộ, đạp xe khám phá bản làng, leo núi, chèo bè mảng, đánh bắt cá tôm, câu cá trên hồ… hay thưởng thức ẩm thực sạch do bà con chăn nuôi, chế biến như gà đồi, cá sông, xôi nếp nương, rau đồ, măng rừng… 

Mó Hém có hai điểm homestay mới là Như Quỳnh và Tiến Đạt mới đón khách khoảng một năm gần đây. Theo chủ homestay Tiến Đạt, đầu năm 2020 homestay đã đón được 50 - 60 khách, tuy nhiên khi dịch Covid-19 bùng phát, lượng khách giảm, gần đây chủ yếu khách nội địa đến nghỉ dưỡng cuối tuần. Đến với xóm Mó Hém, du khách có thể thể trải nghiệm đi thăm hồ bè lồng cá, tham gia hoạt động đan lát, gói bánh, thưởng thức văn hóa văn nghệ, cồng chiêng do bà con xóm tổ chức. Theo chị Nguyễn Thị Trâm - chủ homestay Như Quỳnh, hưởng ứng chương trình kích cầu du lịch nội địa lần 2, homestay có chương trình khuyến mãi giảm giá 15% cho khách du lịch, mong muốn ngày càng có thêm nhiều du khách đến với Mó Hém.