Bộ dụng cụ dệt gỗ Phú Chánh được phát hiện tại di chỉ khảo cổ thuộc ấp Phú Bưng, xã Phú Chánh huyện Tân Uyên (nay là thị xã Tân Uyên), tỉnh Bình Dương trong các năm 1998 và năm 2001, có niên đại cách ngày nay trên 2000 năm (khoảng từ cuối thế kỷ III trước Công nguyên đến thế kỷ I Công nguyên). Tổng cộng có 23 hiện vật gồm trục dệt, dao dệt, lược chải sợi và các thanh có nấc. Đây là những kết cấu của loại khung dệt mà hiện nay một số dân tộc ít người ở Tây Nguyên và Đông Nam Á vẫn còn sử dụng.
 |
| Bộ dụng cụ dệt gỗ Phú Chánh - Bình Dương được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận bảo vật Quốc gia. |
Qua quá trình nghiên cứu, các chuyên gia khảo cổ xác định Bộ dụng cụ dệt gỗ Phú Chánh là hiện vật đặc biệt, quý hiếm và tiêu biểu cho một thời đại lịch sử trước và sau Công nguyên của vùng đất Phú Chánh, Bình Dương và rộng hơn là khu vực Nam Bộ. Bộ dụng cụ dệt gỗ Phú Chánh được Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia trình Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 2283/QĐ-TTg công nhận là bảo vật quốc gia.
Quyết định công nhận Bộ dụng cụ dệt gỗ Phú Chánh là bảo vật quốc gia đã nâng tổng số bảo vật quốc gia tỉnh Bình Dương lên 3 bảo vật, gồm: Tượng động vật Dốc Chùa được công nhận vào năm 2013 và Mộ Chum gỗ nắp trống đồng Phú Chánh được công nhận vào năm 2018.
 |
| Trưng bày nghề gốm Bình Dương. (Ảnh: Phương Nam) |
Bên cạnh Bộ dụng cụ dệt gỗ Phú Chánh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương tổ chức công bố di sản văn hóa phi vật thể nghề gốm Bình Dương và Võ lâm Tân Khánh Bà Trà được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Di sản văn hóa phi vật thể nghề Gốm Bình Dương có lịch sử hình thành khoảng 200 năm và được lưu truyền qua nhiều thế hệ, dù trải qua bao thăng trầm của lịch sử, nghề gốm vẫn tồn tại và phát triển cho đến ngày nay, trở thành một nghề thủ công truyền thống nổi tiếng tại Bình Dương.
 |
| Biễu diễn di sản văn hóa phi vật thể Võ lâm Tân Khánh Bà Trà. (Ảnh: Hoàng Hải) |
Di sản Võ lâm Tân Khánh Bà Trà gắn liền với giai thoại về một cô gái tên Trà, vốn là binh sĩ thân tín của nữ tướng Bùi Thị Xuân, lánh nạn vào Nam định cư tại vùng Tân Khánh, nay là địa bàn Tân Phước Khánh (Bình Chuẩn) - Bình Dương. Để giúp người dân tự vệ, bảo vệ xóm làng và thành quả lao động thời kỳ khai phá lập làng, cô Trà đã dạy võ cho thanh niên trai gái trong làng để nâng cao sức khỏe và kỹ năng chống lại hiểm nguy. Từ các thế võ Tây Sơn – Bình Định, người dân Tân Khánh đã tiếp thu và tổng hợp các chiêu thức, thế võ, quyền cước khác của những người khai hoang, dần dần hình thành nên hệ thống kỹ thuật võ thuật mới, được gọi là Võ lâm Tân Khánh Bà Trà tồn tại và phát triển cho đến ngày nay. Võ lâm Tân Khánh Bà Trà hiện có hàng ngàn môn sinh, có mặt trên 10 tỉnh - thành phố trong cả nước.
Ông Nguyễn Khoa Hải, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Dương cho biết, việc các DSVH này được vinh danh có ý nghĩa rất lớn đối với tỉnh Bình Dương. Để tiếp tục thực hiện tốt công tác bảo tồn và phát huy giá trị các DSVH trên, thời gian tới sở sẽ phối hợp với các địa phương nơi có di sản, các sở, ban ngành liên quan xây dựng kế hoạch bảo tồn và phát huy DSVH; xây dựng môi trường thuận lợi cho nghề sản xuất gốm có điều kiện phát triển bền vững; tạo điều kiện cho các võ sư, môn sinh Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà có điều kiện học tập, rèn luyện và truyền dạy trong các trường đại học, THCS, THPT trong tỉnh; thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về DSVH. Sở cũng sẽ triển khai xây dựng các phương án quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị bảo vật quốc gia vừa được công nhận; đồng thời tham mưu UBND tỉnh xây dựng kế hoạch quy hoạch, bảo tồn di tích khảo cổ Phú Chánh, xây dựng đề án bảo tồn và phát huy giá trị DSVH phi vật thể Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà và Nghề gốm Bình Dương.