Hằng năm, đã thành thông lệ, từ ngày 22 - 24 tháng 2 âm lịch, người dân Ngư Lộc và du khách thập phương xa gần lại háo hức tham dự Lễ hội Cầu Ngư. Đây là lễ hội lớn nhất trong năm, đồng thời, cũng là lễ hội lớn nhất và đặc trưng nhất của cả vùng ven biển xứ Thanh.
Theo các cụ cao niên, Lễ hội Cầu ngư ở vùng Diêm Phố xưa và Ngư Lộc nay xuất hiện từ thời Lê. Trải qua nhiều thế kỷ, những nét văn hóa đặc sắc của Lễ hội vẫn được bảo tồn và phát huy giá trị. Năm 2017, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận Lễ hội Cầu ngư xã Ngư Lộc là Lễ hội di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
 |
| Các nghi thức tế lễ tại khu vực lễ đài Trung tâm văn hóa xã Ngư Lộc. |
Lễ hội Cầu ngư năm 2024 gồm 2 phần: Phần lễ được tổ chức trang nghiêm với lễ rước Long Châu từ thôn Bắc Thọ về khu vực lễ đài tại Trung tâm văn hóa Xã Ngư Lộc. Tại đây, lễ vật được dâng lên các vị thần với mục đích tạ ơn các thần đã ban cho mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, tôm cá đầy khoang, mùa màng tươi tốt, đời sống ấm no, hạnh phúc. Phần hội được tổ chức sôi nổi, vui tươi, lành mạnh, với các tiết mục như: biểu diễn nhạc lưu thủy, múa lân, màn trống hội, diễn xướng chầu văn tại lễ đàn; thi cờ tướng, thi kéo co và nhảy bao bố.
Cuối ngày 2/4/2024, Long Châu sẽ được hóa trước biển. Nghi lễ này cũng là hoạt động sau cùng kết thúc lễ hội. Theo tương truyền, tại xã Ngư Lộc, có 1 ngôi đền thiêng thờ Đức Ông, hay còn gọi là Cá Ông, linh vật được những người đi biển tôn thờ, sùng kính. Cá Ông, trong đời sống tâm linh của ngư dân, là biểu tượng đem đến sự tốt lành và no ấm. Ngôi đền hàng trăm năm tuổi, cổ kính và trầm mặc, được xây dựng trong khuôn viên riêng biệt của quần thể kiến trúc Nghè - chùa - phủ - miếu Diêm phố. Nơi đây, vẫn còn đặt nhiều bộ ngọc cốt cũ và mới của Cá Ông do ngư dân địa phương tìm được trên biển. Đền thờ Đức Ông cùng với Lễ hội Cầu ngư, là biểu tượng rõ nhất cho lòng thành kính của người dân Ngư Lộc dành cho linh vật Cá Ông.
 |
| Hình tượng Long Châu là một chiếc thuyền rồng, mô phỏng quyền lực của các thần vùng sông biển. |
Đồng chí Bùi Thế Sinh, Bí thư Đảng ủy xã Ngư Lộc, cho biết: Lễ hội Cầu ngư 2024 được tổ chức với mục đích phát huy giá trị văn hóa phi vật thể quốc gia, tiếp tục đẩy mạnh phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, bảo vệ, giữ gìn và phát triển giá trị văn hóa, đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần. Thông qua lễ hội, xã Ngư Lộc mong muốn tiếp tục mở rộng quảng bá hình ảnh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Cầu ngư đến với du khách thập phương, từng bước tạo sự đột phá về phát triển du lịch tâm linh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương năm 2024 và các năm tiếp theo./.