 |
| Giải đua ngựa thu hút nhiều kỵ sĩ đến tham dự |
Vào năm 1975, ở Bắc Hà tổ chức một buổi diễu hành với trên 200 con ngựa đi khắp khu vực trung tâm chào mừng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đến mùa xuân năm 1980, Huyện đội (Ban Chỉ huy Quân sự huyện) Bắc Hà tổ chức giải đua ngựa, bắn súng chọn kỵ sĩ, xạ thủ giỏi để tham gia dân binh vận chuyển lương thực bằng đường bộ. Sau đó, Bắc Hà không tổ chức giải nào nữa. Đến năm 2007, Lễ hội đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà mới chính thức được khôi phục lại.
Đồng bào các dân tộc Bắc Hà tổ chức nghi lễ diễu hành ngựa để khởi đầu một năm mới thuận lợi, bình an. Các gia đình chọn con ngựa to, đẹp nhất, buộc nơ đỏ, hồng thành bông hoa trước trán ngựa. Buổi sáng từ các ngả đường, mọi người tập trung ở dinh thự Hoàng A Tưởng để diễu hành. Dẫn đầu đoàn diễu hành là người thổi kèn, trống, tiếp sau là các thiếu nữ dân tộc Tày, Mông trong trang phục truyền thống, sau đó đến đoàn ngựa hàng trăm con, sau cùng là đoàn trâu.
Đoàn diễu hành đi qua các con phố và tập trung tại dinh, sau đó các thanh niên tiến hành thi đua ngựa xem ngựa ai chạy nhanh, phần thưởng là những lời động viên, khích lệ. Ngựa có vị trí quan trọng để làm phương tiện di chuyển, thồ hàng, nên tất cả các cơ quan trên địa bàn huyện đều nuôi ngựa. Khoảng thời gian đó, hằng năm, huyện Bắc Hà tổ chức cuộc thi cưỡi ngựa, bắn súng; dân binh có sức khỏe, nhanh nhẹn được lựa chọn tham gia, mỗi xã đều có 2 - 3 người tham dự.
Những năm gần đây, Lễ hội đua ngựa Bắc Hà được tổ chức với quy mô ngày càng bài bản, khiến việc chuẩn bị cho cuộc đua giữa các nài ngựa cũng trở nên công phu hơn. Anh Vàng Văn Huỳnh, nài ngựa đã dành 2 chức vô địch liên tiếp năm 2012 và 2013 chia sẻ: "Khi thi đấu rất cần quan sát ngựa của đối phương để điều khiển ngựa của mình, nhằm giữ khoảng cách, tránh để ngựa chen lấn va chạm nhau dễ xảy ra tai nạn".
Trong quá trình tham gia tranh tài, nhìn những nài ngựa cúi rạp mình trên lưng những con “tuấn mã” đang phi nước đại mới thấy cái khó và sự dũng cảm của những kỵ sĩ trên đường đua.
 |
|
Lễ hội đua ngựa truyền thống Bắc Hà.
|
Người thắng cuộc được tính là người có thời gian ngắn nhất và số điểm bắn trúng bia cao nhất. Người đoạt giải sẽ được tặng áo len, phích nước, ngựa thắng cuộc được thưởng 3kg ngô.
Ông Bùi Văn Vinh - Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Bắc Hà cho biết: “Lễ hội đua ngựa là sân chơi đoàn kết của 14 dân tộc anh em trên địa bàn huyện, đồng thời cũng là nơi thực hành tín ngưỡng của bà con. Tất cả các nài ngựa tham gia tranh tài, đều là người nông dân giản dị, chất phát quanh năm với công việc trên nương rẫy. Ngựa đua không yên cương, người đua ngoài mũ bảo hiểm, thì không trang bị bảo hộ, họ tham gia đua ngựa như hình thức thể hiện sức khỏe, bản lĩnh và tinh thần thượng võ…”
Lễ hội đua ngựa truyền thống đã trở thành hoạt động thường niên của huyện Bắc Hà tổ chức mỗi năm một lần, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hoá, tinh thần của nhân dân, góp phần bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa, thể thao đặc sắc của đồng bào các dân tộc địa phương, đồng thời, quảng bá hình ảnh con người, du lịch Bắc Hà đến du khách trong và ngoài nước.